ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej

ADHD to skrót angielskiej nazwy, którą w języku polskim tłumaczymy jako zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Zaburzenie to występuje częściej u chłopców. Rozróżnia się 3 typy: z przewagą nadruchliwości, z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi i mieszany.

Najczęściej ADHD rozpoznawane jest w wieku od 6 – 9 lat. Związane jest to z trudnościami w adaptacji dziecka nadruchliwego, nadpobudliwego do systemu szkolnego. U około 30% dorosłych objawy ADHD utrzymują się.

Dlaczego?

Przyczynami ADHD wg badań są zmiany w funkcjonowaniu mózgu. Znaczną rolę w etiopatogenezie odgrywają czynniki genetyczne – często zdarza się, że przynajmniej jeden z rodziców dziecka z ADHD prezentował podobne zachowania w wieku dziecięcym. Ważny wpływ na występowanie objawów ADHD mają także czynniki działające w okresie ciąży – palenie papierosów i używanie alkoholu przez matkę, urazy okołoporodowe, niska masa urodzeniowa, kontakt z pestycydami i ołowiem. Badania wskazują też na niekorzystne warunki psychospołeczne (np. brak stabilności środowiska rodzinnego) jako czynnik zwiększający nasilenie objawów ADHD.

Objawy

Objawy to problemy z utrzymaniem i przerzutnością uwagi, nadmierną impulsywnością i ruchliwością. Muszą być obserwowane w różnych środowiskach dziecka.

Na co zwracamy uwagę?

– trudności z koncentracją uwagi, szczególnie na dłuższych zadaniach
– łatwość rozpraszania uwagi przez bodźce zewnętrzne
– problemy z kontrolą swoich zachowań – działanie „bez zastanowienia”, rozpoczynanie zadania bez zrozumienia instrukcji
– gadatliwość, przerywanie innym
– trudności z pozostawaniem w jednym miejscu – ciągłe bieganie, wdrapywanie się na meble, sprzęty
– niepokój manipulacyjny, stałe „majstrowanie” przedmiotami, wiercenie się w miejscu
– wrażenie bycia nieobecnym, „Dyzio- marzyciel”
– brak poczucia czasu, problem z rozplanowaniem działań
– błędy w czytaniu i w zadaniach wynikające z nieuwagi
– zaburzenia emocjonalne
Nieleczenie ADHD może prowadzić do problemów z nauką, zaburzeń opozycyjno-buntowniczych ODD, zaburzeń zachowania (także agresji) oraz skłonności do uzależnień.

Postępowanie z dzieckiem nadpobudliwym powinno być wielokierunkowe. Obejmuje ono:

– szkolenia dla rodziców, którzy czynnie uczestniczą w terapii, motywacji i systemach nagród dla dzieci
– informowanie i psychoedukacja nauczycieli
– terapia behawioralna, psychoterapia
– systemy nagród
– terapia rodzinna
– w szczególnych przypadkach farmakoterapia