Czy grozi Ci wypalenie zawodowe?

Przez wypalenie zawodowe rozumie się najostrzejszą formę przemęczenia związanego z pracą zawodową. Poczucie wyczerpania, przeciążenia, obojętność i niechęć do realizowania dotychczasowych zadań, trudność w nawiązywaniu relacji ze współpracownikami czy bliskimi to stany towarzyszące wyczerpaniu. Taki nastrój może trwać przez lata i nasilać się w miarę upływu czasu.

Dla wypalenia zawodowego charakterystyczne są także oznaki somatyczne, takie jak bóle głowy, trudności ze snem, problemy z układem pokarmowym. Syndrom wypalenia zawodowego wywołuje uczucie cierpienia, wewnętrznego rozbicia, bezsilności, braku motywacji i niskiego poczucia własnej wartości. Aktywność zawodowa staje się przykrym obowiązkiem.

Przyczyną wypalenia zawodowego mogą być niekorzystne warunki pracy, stres, presja czasu i zadań. Podatność niektórych osób na ten syndrom może być większa z uwagi na cechy osobowości, np. niską samoocenę, nadwrażliwość, nieumiejętność panowania nad emocjami, perfekcjonizm, czy zbyt wysokie oczekiwania wobec siebie. Co ważne, czynniki subiektywne mogą stać się przedmiotem oddziaływania psychoterapeutycznego, np. psychoterapii psychodynamicznej.

Z lekkimi oznakami wypalenia zawodowego możemy radzić sobie sami, troszcząc się o zachowanie równowagi miedzy życiem prywatnym a zawodowym, rozwijanie swoich pasji, umiejętność relaksowania się, dbałość o sen itp. Jednak jeśli poczucie wyczerpania nadal postępuje, konieczne staje się zwrócenie po profesjonalną pomoc np. psychoterapię psychodynamiczną. Wczesne podjęcie takiej terapii pozwoli uniknąć chronicznej postaci wypalenia, czyli poczucia alienacji, myśli samobójczych, depresji. Pomoc psychoterapeutyczna w zaawansowanym już stadium wypalenia zawodowego może trwać kilka lat.

Najczęściej występujące symptomy wypalenia zawodowego:

• Złość i niechęć
• Poczucie winy
• Uczucie zawodu wobec samego siebie
• Brak odwagi i obojętność
• Izolacja, wycofywanie się
• Nieufność
• Problemy ze snem
• Codzienne uczucie zmęczenia i wyczerpania
• Duże zmęczenie po zakończeniu pracy
• Utrata pozytywnych uczuć w stosunku do klientów
• Przesuwanie terminów spotkań z klientami
• Niechęć do odbierania telefonów i wizyt klientów
• Niezdolność do koncentrowania się na problemach klientów
• Częste przeziębienia, grypy, bóle głowy, dolegliwość przewodu pokarmowego
• Nieustępliwość w myśleniu, niechęć do zmian
• Problemy małżeńskie i rodzinne
• Częsta nieobecność w miejscu pracy

An­kie­ta po­moc­na w dia­gno­zie wy­pa­le­nia za­wo­do­we­go (oprac. na podst. Mię­dzy­na­ro­do­wej Sta­ty­stycz­nej Kla­sy­fi­ka­cji Cho­rób i Pro­ble­mów Zdro­wot­nych ICD-10)

1. Czy przychodząc do pracy lub podejmując wysiłek związany z wypełnianiem obowiązków zawodowych często odczuwasz  wyczerpanie, które blokuje aktywność na polu zawodowym?
2. Czy wcześniej działałeś pod wpływem silnej ambicji lub byłeś przekonany, że możesz wykonać zadanie perfekcyjnie i lepiej od innych?
3. Czy miałeś nadmierną (bardzo silną, silniejszą niż u kolegów) motywację do wykonywania swojej pracy? Przepracowywałeś się? Dążyłeś do osiągnięcia w pracy sukcesu za wszelką cenę, poświęcając przy tym inne wartości?
4. Czy martwiłeś się, że ktoś inny wykonuje pracę lepiej od ciebie? Walczyłeś i rywalizowałeś z taką osobą?
5. Czy odczuwałeś nadmierną niecierpliwość w dążeniu do celu?
6. Czy na skutek zaangażowania w pracę brakowało ci relaksu i czasu na wypoczynek?
7. Czy w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych odczuwałeś bardzo silne napięcie i stres? Jeżeli tak, to czy nasilenie tego stresu miało miejsce w okresie ostatniego roku?
8. Czy w ciągu ostatniego roku często chorowałeś (i czy częściej niż kiedyś)? Czy przyczyną twoich dolegliwości mogło być wyczerpanie i stres w pracy?
9. Czy w trakcie wykonywania pracy stajesz się osobą konfliktową, atakujesz innych lub przeciwnie – unikasz kontaktu z ludźmi? Czy pojawiały się u ciebie nadmierne odczucia lęku, trudności z podejmowaniem zadań z powodu nasilenia objawów?
10. Czy w ciągu ostatniego roku chciałeś zwrócić się po zwolnienie lekarskie, ponieważ na skutek przemęczenia nie byłeś w stanie wykonywać obowiązków zawodowych? Czy brakowało ci czasu na urlop?
11. Czy zawsze akceptowałeś wykonywany przez siebie zawód, czy raczej budzi on w tobie uczucie frustracji? Czy uważasz, że „minąłeś się z powołaniem”?
12. Czy w ciągu roku uległeś poważnemu wypadkowi lub twój stan zdrowia nie pozwala na kontynuowanie pracy zawodowej (pod warunkiem wcześniejszego pełnego zaangażowania w pracę)?
13. Czy przeżywasz ostatnio  trudności życiowe, problemy związane z pojawieniem się kryzysu? Czy doświadczyłeś śmierci bliskiej osoby, zmiany pracy lub mieszkania (ewentualnie rozwodu lub innej sytuacji traumatycznej)?
14. Czy twoja sytuacja życiowa uległa drastycznemu pogorszeniu w ostatnim roku (np. ze względów finansowych)? Czy można powiedzieć, że z tego powodu odczuwasz brak satysfakcji z wykonywanej pracy?
15. Czy pojawiły się sytuacje, w których nie byłeś w stanie podejmować aktywności życiowej, a przed podjęciem jakiegokolwiek zadania w pracy odczuwałeś zupełny brak mobilizacji?

Jeśli na co naj­mniej 8 z 15 pytań od­po­wie­dzia­łeś twier­dzą­co, oznacza to, że może u cie­bie wy­stą­pić syn­drom wy­pa­le­nia za­wo­do­we­go.

Warto zaznaczyć, że nie ma ścisłych kryteriów mówiących, że konkretna osoba jest już lub jeszcze nie jest wypalona zawodowo. Można jedynie dokonywać oceny natężenia objawów. Syndrom wypalenia zawodowego rozciąga się na kontinuum od pełnego zdrowia do całkowitego stanu wypalenia. Stan ten nie jest medyczną jednostką nozologiczną, choć może stanowić podłoże dla niektórych z nich, np. depresji czy uzależnień.  Zatem w przypadku, gdy zagrożenie wypaleniem zawodowym jest realne, skorzystaj z profesjonalnej pomocy. Jednym ze sposobów może być psychoterapia.

O Autorze

Karolina Karolczak – terapeuta, Wrocław

The post Czy grozi Ci wypalenie zawodowe? appeared first on Blog dla pacjentów.