Depresja poporodowa kiedy to fizjologia a kiedy już choroba?

Jesteś po porodzie? Wydawało Ci się, że będzie to wspaniały, radosny okres? Tymczasem czujesz się smutna, zmęczona, nie masz energii, denerwują Cię drobiazgi, z trudem zajmujesz się dzieckiem, na nic więcej nie masz siły?Wszyscy dookoła mówią, że macierzyństwo to najpiękniejszy okres w życiu kobiety, a Tobie wydaje się że to jeden wielki koszmar.

Czy jesteś złą matką? Nic podobnego. Zaburzenia nastroju po porodzie występują bardzo często. U ponad 80% kobiet występuje tzw. przygnębienie poporodowe, określane w piśmiennictwie anglojęzycznym jako postpartum blues. Tak, to nie pomyłka. Jedynie 2 na 10 kobiet na początku okresu połogu są szczęśliwe!

Przyczyną występowania przygnębienia poporodowego są duże zmiany hormonalne występujące w organizmie matki po porodzie, które są zjawiskiem jak najbardziej fizjologicznym.Objawami przygnębienia poporodowego są płaczliwość, smutek, rozdrażnienie, wahania nastroju, rozkojarzenie, zaburzenia koncentracji i pamięci. Młode matki zamiast radości odczuwają smutek, nie mogą się na niczym skupić, zapominają nawet o ważnych sprawach. Przygnębienie poporodowe występuje bezpośrednio po porodzie (w ciągu 1-3 dni), największe nasilenie osiąga w 4- 5 dniu po porodzie (w okresie największych wahań hormonalnych) i w ciągu 2-3 tygodni stopniowo, samoistnie ustępuje.

Jest to najłagodniejsza postać poporodowych zaburzeń nastroju. Kobiety doświadczające przygnębienia poporodowego nie wymagają leczenia farmakologicznego, ewentualnie wsparcia psychologicznego. Jednak u 10-15% kobiet objawy nie ustępują, a wręcz przeciwnie – nasilają się i pojawiają się nowe. Taki stan uznawany jest za depresję poporodową.

Objawy depresji poporodowej nie różnią się istotnie od objawów „zwykłej” depresji. Może pojawić się lęk z uczuciem kołatania serca, uczuciem niepokoju, wewnętrznego drżenia. Kobiety mogą mieć olbrzymie trudności z wykonywaniem podstawowych czynności przy opiece nad dziećmi, mogą też zupełnie sobie nie radzić z opieką nad potomstwem, mogą odczuwać ciągłe zmęczenie, ociężałość, spowolnienie. Stan ten wzbudza lęk, ciągłe natrętne zamartwianie się, poczucie winy za różne niedociągnięcia i zaniedbania.

Kobiety mogą obawiać się, że będą złymi matkami.Może występować stałe uczucie smutku i przygnębienia, znaczne zmniejszenie łaknienia, trudności w podjęciu najprostszych decyzji, znaczne upośledzenie codziennego funkcjonowania. Kobiety mogą nie być w stanie odpowiednio zadbać o dziecko. Mogą wystąpić zaburzenia snu z wybudzaniem się w nocy i skróceniem czasu snu. Samoocena kobiet w związku z tymi objawami bywa bardzo niska, mogą uważać, że nie nadają się do opieki nad dziećmi, że są gorsze od innych matek, (które według nich znakomicie sobie radzą z opieką), że są do niczego.

W skrajnych przypadkach pojawiają się urojenia, czyli fałszywe przekonania, niepodlegające korekcie w wyniku perswazji, które sama kobieta uważa za prawdziwe. Kobiety mogą uważać, że są przyczyną wszystkich nieszczęść, że są nic nie warte, ze są ciężarem dla otoczenia i jedynym rozwiązaniem jest popełnienie samobójstwa, czasem wraz z dzieciobójstwem (tzw. samobójstwo rozszerzone). Takie skrajnie nasilone stany depresyjne są uważane za stany zagrożenia życia i wymagają bezwzględnie hospitalizacji psychiatrycznej.

Myśli samobójcze mogą wystąpić również u kobiet, które nie mają myśli urojeniowych. Również u takich kobiet ryzyko samobójstwa może być duże. Depresja poporodowa może wystąpić bezpośrednio po porodzie, ale może też pojawić się później – nawet po kilku miesiącach, nawet u osób, które nie przeżywały przygnębienia bezpośrednio po porodzie. Depresja poporodowa może być pojedynczym epizodem depresyjnym, ale może też być pierwszym epizodem choroby afektywnej.

Depresja poporodowa zwykle wymaga leczenia farmakologicznego. W leczeniu stosuje się leki przeciwdepresyjne, oraz w skrajnych przypadkach leki przeciwpsychotyczne. Inną metodą leczenia depresji poporodowej jest psychoterapia, jednak jest ona wskazana w stanach o mniejszym nasileniu, w przypadku znacznego nasilenia objawów psychoterapia bywa nieskuteczna. Najlepsze wyniki osiąga się przy skojarzonym leczeniu farmakologicznym i psychoterapii. W leczeniu farmakologicznym zwykle stosuje się leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), ale dopuszcza się stosowanie leków z innych grup.Ponieważ większość leków przeciwdepresyjnych przenika do mleka matki, leczenie farmakologiczne depresji może wiązać się z koniecznością zahamowania laktacji i przejścia na karmienie dziecka butelką. Chociaż depresja jest stanem przykrym i przewlekłym, jest też stanem przemijającym. Jednakże nieleczona depresja może trwać wiele miesięcy, a nawet lat.

O autorze

Jarosław Torbiński – psychiatra, Warszawa

The post Depresja poporodowa kiedy to fizjologia a kiedy już choroba? appeared first on Blog dla pacjentów.