Jadłowstręt psychiczny

Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa) to zaburzenia odżywiania, które najczęściej rozpoczynają się w okresie dojrzewania. Anoreksja dotyczy głównie dziewcząt i młodych kobiet. Przebieg leczonej choroby jest przewlekły, średni czas trwania to 5 lat. Nieleczona anoreksja na ogół kończy się śmiercią.

Kiedy należy podejrzewać anoreksję?

Już w młodym wieku można zaobserwować pewne cechy osobowości:

* perfekcjonizm,

* wytrwałość,

* wysoki poziom aspiracji oraz

* skłonność do zachowań obsesyjno­ kompulsyjnych.

W rozwoju zaburzenia mają znaczenie zarówno czynniki genetyczne, jak i sytuacja rodzinna oraz czynniki społeczno­ kulturowe.

Rozpoznanie anoreksji to złożony proces.  Aby rozpoznać anoreksję, muszą być spełnione następujące warunki:

* zmniejszenie masy ciała do wartości wskaźnika masy ciała BMI poniżej 17,5,

* czynności, prowadzące do zmniejszenia masy ciała,

* zaburzony obraz własnego ciała­ postrzeganie siebie jako osoby otyłej,

* strach przed przytyciem,

* zaburzenia miesiączkowania u kobiet,

* utraty zainteresowań seksualnych u mężczyzn.

Dwa oblicza anoreksji

Anoreksja może przebiegać w dwojaki sposób:

1. restrykcyjny, obejmujący ograniczanie ilości i kaloryczności posiłków w celu schudnięcia,

2. bulimiczny, z towarzyszącym przeczyszczaniem się za pomocą środków chemicznych, moczopędnych, wymiotów i ćwiczeń fizycznych.

Przyczyny anoreksji

Chorobę często poprzedza uraz psychiczny, polegający na komentarzu,dotyczącym wyglądu lub masy ciała.

Inne przyczyny anoreksji to:

* negatywny obraz własnego ciała,

* nieprawidłowa sytuacja rodzinna,

* czynniki osobowościowe,

* czynniki biologiczne,

* obowiązujący kanon urody.

Przebieg anoreksji

Początkowo anoreksja wiąże się ze stosowaniem diet eliminacyjnych, żywieniem ekologicznym itp. Pacjentki zwykle ukrywają lub wyrzucają jedzenie na tym etapie choroby. Często widoczna jest wtedy poprawa nastroju i relacji rodzinnych oraz poczucie lepszej wydolności fizycznej. Koncentracja na ograniczaniu kaloryczności i zwiększeniu aktywności prowadzi do sztywności rytuałów i zachowań. Nie zmieniają się one pod wpływem perswazji. Wszelkie próby zmiany prowadzą do stanów dysforii i nawet agresji.

W późniejszym etapie rozwoju anoreksji obserwujemy:

* lęk przed ponownym przytyciem,

* zamykanie się w sobie,

* izolację od rówieśników,

* zaburzenia depresyjne,

* zaburzenia lękowe.

Wyniszczenie organizmu to obraz rozwiniętej anoreksji.

Rozwinięta anoreksja charakteryzuje się szerokim wachlarzem objawów somatycznych takich jak:

* zwolnienie czynności serca,

* spadek ciśnienia krwi i temperatury,

* zmiany w zapisie EKG,

* płyn w osierdziu,

* obrzęki kończyn,

* wypadanie włosów,

* suchość skóry,

* występowanie na skórze charakterystycznego meszku,

* zaniki mięśni,

* zaniki tkanki mózgowej,

* ogólne osłabienie wydolności,

* pogorszenie pamięci,

* bóle brzucha,

* stany zapalne w obrębie układu pokarmowego,

* zaburzenia w układzie hormonalnym z następowym zanikiem cyklu miesiączkowego.

Po dłuższym czasie dołączają się też zmiany w obrazie krwi, osteoporoza oraz owrzodzenia jamy ustnej i próchnica u osób, prowokujących wymioty.

Śmierć to najgroźniejsze powikłanie anoreksji.

Do śmierci w wyniku anoreksji najczęściej dochodzi na skutek:

* samobójstwa,

* nagłej niewydolności krążenia i

* zaburzeń elektrolitowych.

Im wcześniej rozpoznana i leczona anoreksja tym większe szanse na wyleczenie.

Ważne w leczeniu jest wcześnie rozpoczęte postępowanie terapeutyczne, które daje szansę na korektę zachowań i zapobiega utrwaleniu zaburzeń. Podstawowym postępowaniem jest monitorowanie stanu somatycznego oraz psychoterapia indywidualna i rodzinna.

W niektórych przypadkach celowe jest włączenie leczenia farmakologicznego z uwagi na objawy lękowe i depresyjne bądź powikłania somatyczne.

Trwałe wyleczenie notowane jest u około 25% chorych, 45% osiąga masę ciała z pogranicza normy i nieregularne miesiączki.

O autorze

Olga Wróblewska – psychiatra, Warszawa

The post Jadłowstręt psychiczny appeared first on Blog dla pacjentów.