Schizofrenia – co powinni wiedzieć bliscy chorego

Często do gabinetu psychologicznego trafiają nie tylko chorzy na schizofrenię, ale także osoby im bliskie, którym ciężko poradzić sobie z tym, co wnosi schizofrenia bliskiej im osoby do ich życia. Konsultacja psychologiczna takich osób to także poszukiwanie form najlepszego wsparcia dla chorujących bliskich i dodatkowo próba oszacowania rokowania. Niniejszy artykuł stanowi wstępne omówienie czynników związanych z dobrym rokowaniem pacjenta.

Rozpoczynając od początku choroby, ważnym czynnikiem jest wiek badanego oraz forma początku schorzenia. Szczyt zachorowań u mężczyzn przypada na 20–28 rok życia, a u kobiet na 26–32 rok życia. Zdecydowanie dobrze rokującym czynnikiem jest początek choroby w późniejszym wieku. Wbrew pozorom dobrze jeżeli początek objawów schizofrenii jest nagły, w przeciwieństwie do „ podstępnego”, to znaczy powolnego lub nerwicowego. Powolny rozwój choroby objawia się tym, że zmiany są na tyle dyskretne, że często pierwszy epizod zostaje niezauważony i dopiero powrót choroby w zaostrzonej formie staje się zauważalny.

W przypadku początku o charakterze nerwicowym ciężko na początku czasami odróżnić nerwicę od schizofrenii, gdy na pierwszy plan wysuwają się na przykład objawy hipochondryczne. Dlatego też nagły początek choroby jest zdecydowanie lepiej rokującym czynnikiem, chociażby ze względu na jednoznaczną diagnozę. Badania potwierdzają także, że lepiej jest, gdy chory jest kobietą, a nie mężczyzną. W przypadku chorych kobiet, rokowania są lepsze.

Kolejnym czynnikiem, którego nie należy pominąć jest czynnik wyzwalający chorobę. Dużo lepiej gdy czynnikiem wyzwalającym chorobę jest jakieś stresujące wydarzenie życiowe, aniżeli cokolwiek innego. Być może mniej psychologicznym, a bardziej psychiatrycznym czynnikiem jest odpowiedź pacjenta na leki, ale ważne by osoby bliskie szczególnie zwróciły na to uwagę. Należy obserwować jaka jest odpowiedź na leki osoby chorej i konsultować te kwestie z lekarzem prowadzącym. Dobra odpowiedź na leki z oczywistych powodów jest czynnikiem, który związany jest z dobrym rokowaniem. Dobór odpowiednich leków stanowi podstawę leczenia i wsparcia w psychoterapii. Potocznie ludzie rozmawiając o schizofrenii, określają tę chorobę jednym słowem „ schizofrenia”, nie biorąc pod uwagę jej rodzajów. Wyróżniamy schizofrenię paranoidalną, hebefreniczną, inaczej zdezorganizowaną, katatoniczną czy rezydualną. Każda postać schizofrenii charakteryzuje się dominacją określonych objawów. Schizofrenia paranoidalna, w której dominują omamy i urojenia, czyli objawy pozytywne, a objawy negatywne, katatoniczne ani dezorganizacji nie są wyraźne, jest postacią dobrze rokującą.

Schizofrenia paranoidalna zdecydowanie lepiej rokuje niż postać zdezorganizowana, która charakteryzuje się dezorganizacją myślenia, zaburzeniami zachowania, spłyconą i niedostosowaną reakcją emocjonalną. Możemy zatem wysunąć wniosek, że brak objawów negatywnych również jest czynnikiem dobrze rokującym. Mowa tu o objawach, które są wynikiem pewnego deficytu: apatia, zubożenie myślenia i wypowiedzi, wycofanie społeczne, brak dbałości o siebie oraz deficyty poznawcze. Punktem zainteresowania w przypadku rokowania powinien być stan przedchorobowy i funkcjonowanie pacjenta we wcześniejszym okresie. Dbanie o siebie, stabilne funkcjonowanie, pozostawanie w związku małżeńskim, to także podstawa by rokowania były lepsze. Na koniec warto dodać jeszcze czynniki, które dodatkowo stanowią elementy dobrego rokowania dla pacjenta. Zaburzenia nastroju albo występowanie zaburzeń afektywnych w rodzinie. Stwierdzenie faktu występowania trudności w tych obszarach z pewnością stanowi pozytywny czynnik w zakresie rokowania.

Podsumowując, czynniki związane z dobrym rokowanie to przede wszystkim: płeć żeńska, pozostawanie w związku małżeńskim, początek w późniejszym wieku, nagły początek schorzenia, stresujące wydarzenie życiowe jako czynnik wyzwalający, krótki czas trwania zaburzenia przed rozpoczęciem leczenia, dobra odpowiedź na leki, postać paranoidalna schizofrenii w porównaniu z hebefreniczną, brak objawów negatywnych, wyraźne objawy zaburzeń nastroju lub zaburzenia afektywne w rodzinie, dobre funkcjonowanie w okresie przedchorobowym. Zwrócenie uwagi na powyższe kwestie, pozwoli osobom bliskim na większe wsparcie osób chorych oraz stanowi pewien wyznacznik przeszkód i czynników pozytywnych w przebiegu choroby, jaką jest schizofrenia.

O autorze

Wioletta Kania – psycholog, Ząbkowice Śląskie
Mgr Wioletta Kania – ZnanyLekarz.pl

The post Schizofrenia – co powinni wiedzieć bliscy chorego appeared first on Blog dla pacjentów.