Skąd bierze się ból głowy?

Niemal każdy z nas doświadczył bólu głowy w swoim życiu. W większości przypadków ma on charakter epizodyczny i ustępuje samoistnie bądź po zastosowaniu ogólnie dostępnych leków przeciwbólowych. Problemy zaczynają się kiedy dolegliwości znacznie pogarszają jakość życia z powodu przewlekłości lub braku odpowiedzi na standardowe leczenie. Wtedy pacjenci szukają pomocy w poradniach Neurologicznych lub w Poradniach Leczenia Bólu. Kluczowe dla skutecznego leczenia jest trafne rozpoznanie. A to bywa niekiedy bardzo trudne.

Zarówno bardzo duża różnorodność i zmienność objawów jak i długa lista chorób mogących powodować bóle głowy utrudnia trafną diagnozę. Jedną z grup bólów głowy są dolegliwości związane z chorobami kręgosłupa szyjnego. Niestety wielokrotnie pacjenci z tymi dolegliwościami są leczeni nieskutecznie gdyż objawy mogą przypominać inne choroby. Aby uniknąć pomyłek po zebraniu szczegółowego wywiadu i zbadaniu pacjenta powinno się wykonywać blokady diagnostyczne celem potwierdzenie rozpoznania.

Najczęstszymi zaburzeniami w obrębie kręgosłupa szyjnego objawiającymi się bólem głowy są zmiany w obrębie od pierwszego do trzeciego kręgu szyjnego i dotyczą stawów międzykręgowych oraz nerwów mających początek w tym odcinku.

Ból głowy pochodzący od stawów międzykręgowych jest umiejscowiony w potylicy, może promieniować do ucha (pacjenci nieświadomi źródła dolegliwości są konsultowani przez laryngologów ) i skroni. Ma charakter pieczenia, mrowienia i nasila się prze ruchach głową, szczególnie przy próbie spojrzenia do góry. Może występować poranna sztywność kręgosłupa szyjnego. Mięśnie okolicy karku są napięte i bolesne. Blokada diagnostyczna niewielkich nerwów czuciowych unerwiających stawy międzykręgowe przynosi natychmiastowa ulgę. Wykonuje się ja pod kontrolą USG aby uniknąć możliwych powikłań. Po pozytywnej blokadzie można wykonać zabiegi termolezji lub kriolezji, które dają dobre długoterminowe efekty.

W sytuacji bólu o charakterze neuropatycznym (związanym bezpośrednio z zaburzeniami w obrębie nerwów) najczęstszą przyczyną bólu głowy jest neuralgia potyliczna. Dolegliwości mogą bardzo przypominać migrenę gdyż silnemu bólowi często towarzyszą nudności i nadwrażliwość na światło. Ból ma charakter najczęściej jednostronny, promieniuje do oczodołu i nie ustępuje po standardowym leczeniu przeciwbólowym ani po zastosowaniu leków na migrenę. Najczęściej pojawia się nad ranem i nasila w ciągu dnia. Bardzo często neuralgia potyliczna pojawia się po urazie kręgosłupa typu smagnięcia biczem- u pacjentów którzy jadąc samochodem uderzyli w drzewo lub zostali uderzeni w tył samochodu. Co ciekawe ból głowy może pojawić się nawet wiele miesięcy po urazie. Po postawieniu wstępnej diagnozy wykonuje się pod kontrolą USG blokadę diagnostyczna nerwu potylicznego wielkiego. W sytuacji trafnego rozpoznania ból ustępuje całkowicie po około 30 min. Jeśli dolegliwości powracają wykonuje się termolezję pulsacyjną nerwu potylicznego- zabieg zmieniający przewodzenie bodźców bólowych w nerwie. Ciekawostką jest fakt, że zabiegi na nerwie potylicznym wielkim znacznie zmniejszają dolegliwości bólowe związane z pełnoobjawową migreną. Blokady nerwu potylicznego powodują zmniejszenie częstości napadów migreny, zmniejszają ich intensywność a w przypadku migreny opornej na leczenie można wszczepić podskórny stymulator nerwu potylicznego.

Opisane jednostki chorobowe to jedynie szczyt góry lodowej jaką stanowią wszystkie typy bólu głowy. Jednak warto o nich przypomnieć gdyż występują bardzo często a trafne rozpoznanie daje szansę na szybką ulgę w bólu po zastosowaniu precyzyjnego leczenia.