mgr Marlena Strzępka

Na pierwszej wizycie – konsultacji logopedycznej poinformuję Państwa o swoich spostrzeżeniach, przedstawię mocne strony i to co mnie niepokoi, zaproponuję terapię. Pamiętajmy, że zawsze możemy poprosić o opinię na piśmie. Pierwsza wizyta w gabinecie jest bardzo ważna dla dziecka. Staram się, aby dziecko czuło się na pierwszym spotkaniu swobodnie i bezpiecznie. Nie zawsze uda mi się ocenić na pierwszym spotkaniu wędzidełko, zgryz, czy to jak pracuje język. To zależy od nastroju dziecka. Na konsultacji przeprowadzam wywiad z rodzicem, oceniam zachowania dziecka oraz to, jak dziecko komunikuje się z otoczeniem.

Biofeedback z dużą skutecznością może być stosowany w każdej grupie wiekowej. Duży pożytek z tej metody niewątpliwie odnoszą dzieci. Biofeedback dla dzieci stosowany jest w przypadku autyzmu, zespołu Aspergera, zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD), problemów z koncentracją, zaburzeń rozwoju mowy (opóźnionego jej rozwoju, jąkania się) oraz dysleksji. Trening bazujący na biologicznym sprzężeniu zwrotnym podnosi zdolność koncentracji dziecka, wydłuża czas, w którym zdolne jest w pełni skupić swoją uwagę na danym zadaniu. Biofeedback u dzieci najczęściej przyjmuje postać kolorowej animacji czy gry, dzięki czemu większość najmłodszych z chęcią będzie uczestniczyło w treningu.

Logopeda zbiera informacje, które umożliwiają wstępne rozpoznanie, czy zgłaszany problem ma charakter patologiczny, typuje rodzaj zaburzenia oraz ustala potencjalne przyczyny. Wykonuje się wówczas badania wstępne (obserwację, ze szczególnym uwzględnieniem zachowań językowych; wywiad ukierunkowany na ogólny stan pacjenta, uwarunkowania indywidualne, rozwojowe, społeczne, stan i rozwój komunikacji językowej; orientacyjne badanie mowy w trakcie dialogu i opowiadania, zachowań werbalnych i niewerbalnych) oraz badania uzupełniające (odpowiednio dobrane do rodzaju zaburzenia, między innymi badanie stanu i sprawności narządów artykulacyjnych, badanie funkcji połykowej i funkcji oddechowej, orientacyjne badanie słuchu, ocena stanu słuchu fonematycznego, badanie pamięci słuchowej, kinestezji mowy, praksji i gnozji, emisji głosu, płynności i prozodii mowy).

Diagnoza miofunkcjonalna ma na celu zbadanie czy między mięśniami w obszarze ustno – twarzowym zachodzi balans. Głównym celem jest poprawa mięśni w obrębie ustno-twarzowym i skuteczna współpraca z fizjoterapeutą, aby poprawić napięcie mięśniowe w całym ciele. Należy patrzeć na organizm holistycznie: kiedy podopieczny będzie miał wzmożone napięcie mięśniowe – hipertonię bądź hipotonię – zbyt małe napięcie mięśni, będzie to wpływać na obszar ustno – twarzowy i na zaburzenia miofunkcjonalne. Przy diagnozie rozpoczynamy od rozpoznania sposobu oddychania: badanie toru oddechowego = nieprawidłowe oddychanie przez usta, wtedy kiedy podopieczny cały dzień ma otwarte usta, przez katar, przerośnięty migdał czy jak w przypadku Trisomi 21 Chromosomu – język jest za duży, a jama ustna za mała, dlatego język jest wysuwany, a usta otwarte. Drugim etapem diagnozy jest przyjrzenie się jak pacjent je i tego jak koordynuje oddychanie z jedzeniem. Diagnoza miofunkcjonalna opiera się na przyjrzeniu się pacjentowi w momencie jedzenia: jak gryzie (nieprawidłowe gryzienie = wyłącznie jednostronnie), w jaki sposób przeżuwa (nieprawidłowe żucie = z żuchwą wysuniętą do przodu), jak połyka (nieprawidłowe połykanie = z grymasem na twarzy lub kiedy posiłek wylewa się z ust). Dodatkowe aspekty, które uwzględniamy w diagnozie miofunkcjonalnej w obszarze ustno-twarzowy: ruchomość języka i czucie jego ułożenia (nieprawidłowość = hipotonia języka, język opada na do jamy ustnej, tłoczy na zęby), ruchomość warg (nieprawidłowość = hipotonia warg), ruchomość policzków i pozostałych mięśni twarzy ( nieprawidłowość – hipotonia policzków itd.). W przypadku kiedy logopeda nie widzi kompensacji, możemy przejść do dalszego etapu diagnozy. Domykamy usta podopiecznego, wtedy kiedy problem z otwartymi ustami został wcześniej zdiagnozowany przez laryngologa. Warunkiem dobrej diagnozy jest wykonanie jej wtedy, kiedy pacjent jest w pełni zdrowy: nie jest przeziębiony, w tym nie ma kataru. Kiedy nos będzie niedrożny to prawidłowy tor oddychania zostanie zaburzony. Bez prawidłowego oddychania, połykanie będzie równie nieprawidłowe. Tutaj należy również przyjrzeć się strukturze i funkcji wędzidła. Za krótkie wędzidełko nie tylko sprawi trudności w artykulacji głosek, a będzie zastępował ruchy, które musi wykonać kompensacjami (np. aby zjeść musi połknąć). Budując balans mięśniowy najważniejsza jest prawidłowa pozycja spoczynkowa języka, która kształtuje: podniebienie (nieprawidłowe wysokie podniebienie lub zbyt wąskie co wpływa na wady zgryzu), zgryz (wady zgryzu= zgryz otwarty, tyłozgryz, przodozgryz, zgryz krzyżowy, zgryz głęboki, zgryz przewieszony.

Terapia jest skutecznym uzupełnieniem leczenia logopedycznego i ortodontycznego. Zabieg elektrostymulacji, dzięki odpowiednio dobranym parametrom, wspomaga kompleksowe leczenie pacjentów z zaburzeniami logopedycznymi. Polega on na przepływie prądu o bardzo niskim natężeniu przez mięśnie okolicy twarzy w celu usprawnienia tych funkcji. Elektroterapia oddziałuje na cały aparat artykulacyjny człowieka, wspomagając jego działanie. Zabieg pobudza do pracy włókna mięśniowe, wskutek czego następuje wzmocnienie siły, przyrost masy oraz objętości mięśni.

Konsultacja w kierunku problemów z karmieniem, ocena wędzidełka. W przypadku małych dzieci warto skonsultować się z logopedą, gdy: -noworodek lub niemowlak ma problemy ze ssaniem piersi, -u dziecka występuje nadmierne ślinienie się, -maluch ma stale otwarte usta lub ciągle wysunięty język, -pojawiają się problemy z rozszerzaniem diety, gryzieniem, żuciem lub połykaniem, -występuje stała tendencja do dławienia się i silny odruch wymiotny, -dziecko ma krótkie wędzidełko podjęzykowe, lub wargowe, którego przejawem mogą być problemy z przystawieniem do piersi czy nieefektywne ssanie, -u niemowlęcia nie pojawia się gaworzenie, nie prowadzi ono z dorosłym „dialogu” naśladując sylaby otwarte, nie pojawia się u niego gaworzenie samonaśladowcze i dziecko nie wypowiada ciągów sylabowych, -gdy wyraźnie przedłuża się głużenie i staje się ono głośniejsze niż wcześniej, -niemowlak nie reaguje na bodźce słuchowe lub wzrokowe, -maluszek nie skupia wzroku na twarzy mamy lub taty i nie reaguje adekwatnie na ich mimikę, -u dziewięciomiesięcznego dziecka nie pojawia się gest wskazywania palcem, -dziecko mające rok nie wypowiada kilku prostych wyrazów zbudowanych z sylab otwartych, świadomie i intencjonalnie nie używa słów „mama”, „tata” oraz kilku wyrażeń dźwiękonaśladowczych lub nie rozumie prostych poleceń popartych gestem, -roczny malec nie potrafi pić z otwartego kubka, nie potrafi jeść pokarmów łyżeczką oraz unika pokarmów o stałej konsystencji, -dziecko nie próbuje komunikować się z otoczeniem, nie jest zainteresowane kontaktem, nie rozumie innych osób stosownie do wieku lub nie nawiązuje kontaktu wzrokowego. BADANIE LOGOPEDYCZNE MAŁEGO DZIECKA OBEJMUJE: -wywiad z rodzicem lub opiekunem dziecka dotyczący przebiegu ciąży, okresu okołoporodowego i postnatalnego, przebiegu rozwoju funkcji pokarmowych, środowiska rodzinnego dziecka, chorób, farmakoterapii itp. -ocenę budowy anatomicznej w obrębie twarzy i jamy ustnej, -ocenę napięcia mięśniowego oraz symetrii, -ocenę odruchów ze strefy ustno-twarzowej, -ocenę sposobu pobierania pokarmu oraz koordynację ssania, -połykania i oddychania, -ocenę sposobu oddychania, -ocenę wrażliwości twarzy na dotyk, -ocenę reakcji na bodźce słuchowe i wzrokowe, -ocenę rozwoju funkcji przedjęzykowych, noworodkowego naśladownictwa oralnego, głużenia i gaworzenia, -ocenę sposobu karmienia piersią i oddychania przez nos, -ocenę pozycji spoczynkowej układu oralnego, -ocenę rozwoju funkcji pokarmowych z (pobierania pokarmu z łyżeczki, picia z otwartego kubka).

Terapia neurologopedyczna

Korekta wad wymowy polega na: usprawnianiu narządów artykulacyjnych (języka, warg); ćwiczeniach oddechowych; kształtowaniu słuchu fonematycznego (wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków mowy); wywoływaniu, korygowaniu i utrwalaniu prawidłowej wymowy głosek w izolacji, sylabie, wyrazie, zdaniu i dłuższych wypowiedziach.

Masaż logopedyczny jest w wielu przypadkach stałym elementem terapii. Niesie on ze sobą nie tylko poprawę wymowy, napięcia mięśni i narządów artykulacyjnych, ale też odprężenie i relaks. Masaż z wykorzystaniem kamieni gua sha.

Opinia pisana jest na prośbę rodzica. Zawiera dane z konsultacji, wywiadu i zebranych dokumentów.

Im wcześniej rozpocznie się prawidłowe oddziaływanie logopedyczne, tym większe szanse na szybkie opanowanie problemu i niedopuszczenie do poważniejszych zaniedbań. Kluczową rolę w stymulowaniu rozwoju mowy małego dziecka odgrywa jednak najbliższe mu otoczenie. Praca logopedy powinna zatem skupiać się także na instruowaniu rodzica, w jaki sposób może pracować z własnym dzieckiem, wykorzystując do tego codzienne wspólne chwile.

Terapia logopedyczna poprzedzona jest wywiadem, wnikliwą obserwacją oraz przeprowadzeniem różnych specjalistycznych testów. Na podstawie takich działań, czasami uzupełnianych konsultacjami ze specjalistami, logopeda stawia diagnozę i opracowuje program terapeutyczny. Terapia logopedyczna i jej cele Celem terapii logopedycznej jest między innymi: usprawnienie motoryki narządów mowy, korekcja wad wymowy, usprawnianie funkcji językowej, oddechowej oraz fonacyjnej, budowanie słownictwa czynnego i biernego, wypracowanie alternatywnych zachowań komunikacyjnych, usuwanie zakłóceń procesu porozumiewania się, usprawnianie funkcji pokarmowych.

Ten problem zauważa wielu ortodontów, którzy coraz częściej wysyłają swoich pacjentów do logopedów specjalizujących się w terapii miofunkcjonalnej. Terapia miofunkcjonalna zalecana jest w przypadku występowania: • Problemów ortodontycznych, spowodowanych wypychaniem językiem przednich zębów • Zaburzeń artykulacji, takich jak seplenienie przyzębowe, międzyzębowe i boczne • Nieprawidłowej pozycji spoczynkowej języka, połączonej z nieprawidłowym wzorcem połykania • Oddychania przez usta, chrapania

Terapia neurologopedyczna przeznaczona jest dla osób, które wskutek różnych czynników (wypadków, urazów, chorób, czynników rozwojowych i okołoporodowych) utraciły lub mają trudność z opanowaniem prawidłowej zdolności mowy. Terapię zawsze dostosowujemy do indywidualnych potrzeb, możliwości oraz oczekiwań pacjenta. Zgłoś się do nas, jeśli cierpisz (Ty lub bliska Tobie osoba) na: zaburzenia komunikacji o typie afazji jąkanie opóźniony rozwój mowy inne zaburzenia mowy związane z uszkodzeniem układu nerwowego W przypadku terapii neurologopedycznej kluczowy jest czas od momentu powstania zaburzenia do rozpoczęcia działań terapeutycznych. Jak najszybsze wykrycie uszkodzenia i podjęcie terapii daje większą szansę na szybką poprawę kondycji mowy. Terapia neurologopedyczna obejmuje: stymulację nadawania i odbioru mowy w zakresie dostosowanym do potrzeb pacjenta stymulację w zakresie mowy zautomatyzowanej, procesu powtarzania, nazywania, dialogu i mowy opowieściowej stymulację procesów poznawczych w zakresie percepcji słuchowej, czuciowej, wzrokowej a także pamięci, myślenia, orientacji przestrzennej, uwagi i koncentracji reedukację umiejętności pisania i czytania

Terapia Safe and Sound Protocol dr Porgesa Zdarza się, że na skutek przebytej traumy czy chronicznego stresu, nasze ucho wyczula się na częstotliwości dźwięków zwiastujących zagrożenia w otoczeniu, a “zapomina” o efektywnym przetwarzaniu ludzkiego głosu. Osoba, której ucho pracuje w ten sposób, może mieć trudności w interakcjach społecznych i wycofuje się, co podtrzymuje jej negatywny stan: walki-ucieczki albo zamrożenia. Trening, dzięki specjalnie filtrowanej stymulacji akustycznej, ma wywołać stan działania mięśni ucha typowy dla osoby będącej w komforcie i czującej się bezpiecznie. Efektem jest przerwanie błędnego koła stresu i aktywizacja stanu zaangażowania społecznego. Trening Safe and Sound Protocol pozytywnie wpływa na interakcje, poprawia ekspresję mimiczną twarzy oraz wyczula na ludzką mowę i jej emocjonalne aspekty. Wpływa również na regulację neuronalną mięśni ucha środkowego, obniża nadwrażliwość słuchową oraz działa uspokajająco na poziomie fizjologicznym. Terapia Safe and Sound Protocol dr Porgesa zalecamy w przypadku: • opóźnienia w rozwoju mowy, • zaburzeń rozwojowych: m.in. zespół Aspergera, spektrum autyzmu, • przewlekłego stresu, • podwyższonego poziomu lęku i napięcia, • nadwrażliwości słuchowej, • wycofania lub lęku społecznego, traumy, trudności z nauką, trudności z uwagą słuchową. • traumy, • trudności z nauką, • trudności z uwagą słuchową.