Czym jest psychopatyzacja? W kontekście dzieci wychowanych w rodzinach z problemem alkoholowym

Szanowny Panie/ Szanowna Pani,
w znaczeniu potocznym terminem "psychopatyzacja" określamy nasilenie zachowań antyspołecznych u jednostki, grupy czy całego społeczeństwa. W innym znaczeniu - w żargonie psychiatrycznym spotyka się niekiedy określenie psychopatyzacji schizofrenii", "psychopatyzacji manii", "psychopatyzacji choroby afektywnej", co oznacza, że wskutek choroby pacjent rozwinął cechy zwyczajowo przypisywane osobowości antyspołecznej.
W zależności od ciężaru doświadczonej traumy lub/i wskutek zinternalizowania negatywnej, przemocowej postawy rodzicielskiej dziecko może okresowo (obronnie), bądź trwale doświadczyć m.in. spadku empatii, zubożenia emocjonalnego, uchylania się od odpowiedzialności (infantylizm psychiczny), przejawiać zachowania przemocowe, doświadczać trudności w relacjach interpersonalnych, prezentować zachowania i światopogląd makiawelistyczny ('po trupach do celu').
Częściej jednak w rodzinach z problemem alkoholowym występuje dynamika narcystyczna - dziecko jest aprobowane za 'swoją 'fasadę', funkcję jaką spełnia w podtrzymywaniu 'status quo' i maskowaniu problemów (syndrom bohatera rodziny) a nie za swoje 'prawdziwe ja'. Więcej o charakterystycznych kwestiach z jakimi najczęściej borykają się dzieci z rodzin z problemem alkoholowym przeczytać można w książce "Czas uzdrowić swoje życie. Przewodnik do pracy nad sobą . Kroki w stronę zdrowienia Dorosłych Dzieci Alkoholików", autorstwa Cermak, Rutzky. Książka może służyć autoterapii, albo być wsparciem podczas psychoterapii DDA. Pomocne okazać się mogą również organizowane w różnych miastach terapie grupowe i grupy wsparcia. Pozdrawiam serdecznie i łącze wyrazy szacunku, OBiałek

Psychopatyzacja to złożony proces, który może występować u dzieci dorastających w rodzinach z problemem alkoholowym. W takim kontekście oznacza on rozwój cech i zachowań przypominających zaburzenia osobowości typu antyspołecznego, które jednak są reakcją obronną na trudne i traumatyczne warunki wychowawcze. Rodziny, w których obecny jest problem alkoholowy, często cechuje brak stabilności emocjonalnej, przewlekły stres, konflikty oraz zaniedbanie, a to wszystko wpływa na rozwój psychiczny dziecka. Dziecko w takich warunkach może doświadczać silnego poczucia niepewności, lęku, a także braku emocjonalnego wsparcia, co zmusza je do wykształcenia mechanizmów przetrwania, które mają na celu radzenie sobie z trudną rzeczywistością. Psychopatyzacja nie oznacza, że dziecko staje się „psychopatą” w rozumieniu klinicznym czy potocznym. Bardziej chodzi o to, że pod wpływem chronicznego stresu i potrzeby przetrwania, dziecko może nauczyć się tłumienia emocji, manipulacyjnych zachowań, a nawet reagowania agresją, gdy czuje się zagrożone lub zranione. Warto zrozumieć, że takie zachowania mogą wynikać z głęboko zakorzenionego bólu oraz zdezorientowania. Dzieci z rodzin z problemem alkoholowym często przejmują role, które nie są adekwatne do ich wieku, takie jak rola opiekuna czy mediatora, co dodatkowo zaburza ich rozwój emocjonalny. Te role, które miały im pomóc w przetrwaniu dzieciństwa, mogą stać się trwałymi schematami postępowania w dorosłym życiu, prowadząc do problemów w nawiązywaniu bliskich relacji, trudności w regulacji emocji i skłonności do impulsywnych lub nawet agresywnych zachowań. Praca terapeutyczna z osobami, które doświadczyły psychopatyzacji w dzieciństwie, opiera się przede wszystkim na budowaniu bezpiecznej przestrzeni, w której mogą one znowu poczuć się słyszane i zrozumiane. Kluczowe jest wspieranie ich w odkrywaniu i akceptowaniu własnych emocji, rozumieniu ich źródeł oraz w rozwijaniu zdrowszych sposobów wyrażania siebie. Proces terapeutyczny daje możliwość przerwania tego zaklętego kręgu przystosowania się do traumatycznych warunków i otwiera drogę do bardziej autentycznych, pełnych empatii relacji z innymi oraz z samym sobą. Chociaż ślady dziecięcych doświadczeń mogą pozostać, istnieje przestrzeń na zmianę, gdy dana osoba zrozumie mechanizmy, które kształtowały jej zachowanie, i zyska możliwość nauki nowych, bardziej konstruktywnych strategii radzenia sobie z emocjami i wyzwaniami życia.