Polisomnografia
Polisomnografia to rodzaj badania snu, które monitoruje etapy i cykle snu, aby zidentyfikować, czy i kiedy wzorce snu są zakłócone oraz dlaczego. To kompleksowe badanie stanowi złoty standard w diagnostyce snu, często stosowane do diagnozowania lub wykluczania wielu rodzajów zaburzeń snu, w tym bezdechu sennego, zaburzenia okresowego ruchu kończyn, narkolepsję, zespół niespokojnych nóg, bezsenność oraz zachowania nocne, takie jak lunatyzm i zaburzenie snu REM.
Do czego służy polisomnografia
Polisomnografia służy głównie do pomocy w diagnozowaniu zaburzeń snu. Problemy ze snem mogą być spowodowane różnymi czynnikami fizycznymi i psychologicznymi, a polisomnografia pomaga zidentyfikować dokładne przyczyny. W zasadzie jest to narzędzie do zrozumienia, dlaczego ktoś może mieć problemy ze snem, pozostawaniem w czuwaniu lub zachowywaniem się nietypowo podczas snu.
Na przykład ktoś może zostać skierowany na polisomnografię, jeśli głośno chrapie, ma nadmierną senność w ciągu dnia lub doświadcza epizodów zatrzymania oddechu podczas snu – wszystko to są znaki bezdechu sennego. Może też być używana u kogoś z podejrzeniem zaburzenia ruchowego, takiego jak zespół niespokojnych nóg, które może powodować powtarzające się przebudzenia w nocy. Stosuje się ją również do diagnozowania zaburzeń związanych ze snem REM, podczas którego występują marzenia.
Dodatkowo polisomnografia jest często stosowana przed rozpoczęciem leczenia niektórych zaburzeń snu. Pomaga ocenić reakcję na leczenie i może kierować dostosowaniem terapii. Może być również używana do oceny pacjentów pracujących na nocną zmianę, pilotów i innych profesjonalistów, którzy muszą utrzymywać wysoki poziom czujności.
Jak działa polisomnografia
Polisomnografia to nieinwazyjne, bezbolesne badanie, które zazwyczaj obejmuje spędzenie nocy w laboratorium snu. Wyszkolony technik umieszcza sensory (znane również jako elektrody) na Twojej głowie, skroniach, klatce piersiowej i nogach za pomocą delikatnego kleju, takiego jak pasta lub żel. Te sensory są połączone przewodami z komputerem i rejestrują fale mózgowe, rytm serca, ruchy oczu i ciało.
Oprócz tych czujników, na Twoim palcu lub uchu umieszczany jest mały klips do monitorowania poziomu tlenu we krwi. Paski wokół klatki piersiowej i brzucha mierzą Twoje oddychanie. Mały mikrofon nagrywa chrapanie i wszelkie inne dźwięki, które możesz wydawać podczas snu. Kamera rejestruje Twoje ruchy w nocy.
Przez całą noc technik monitoruje Twój sen z oddzielnego pomieszczenia. Celem jest zarejestrowanie pełnego cyklu nocy snu, obejmującego wszystkie etapy od lekkiego snu przez głęboki sen do snu REM. Dane zebrane są następnie analizowane przez specjalistę ds. snu w celu zidentyfikowania wszelkich nieprawidłowości lub zakłóceń w cyklu snu.
Jak długo trwa polisomnografia
Polisomnografia zazwyczaj trwa przez całą noc, czyli około 7 do 9 godzin. Ważne jest uchwycenie wszystkich etapów snu, w tym snu o ruchach oczu (REM), który zazwyczaj występuje w odstępach przez całą noc i jest okresem, gdy występuje większość snów.
Badanie zazwyczaj zaczyna się wieczorem, blisko Twojej zwykłej godziny snu. Ma to na celu zapewnienie, że badanie nie zakłóci zbytnio Twojego regularnego harmonogramu snu. Poprosi się Cię o przyjście do centrum snu kilka godzin przed zwykłą porą snu, aby zapewnić wystarczająco dużo czasu na przygotowanie sprzętu.
Warto zauważyć, że jeśli przechodzisz polisomnografię w celu zdiagnozowania narkolepsji, może cię poprosić o pozostanie na Test Multiple Sleep Latency (MLST) następnego dnia. Polega to na robieniu krótkich, zaplanowanych drzemek, aby zmierzyć, jak szybko zasypiasz.
Koszt polisomnografii w Polsce
Koszt polisomnografii może znacznie się różnić w zależności od miejsca, w którym przeprowadzasz test, i czy jest on objęty ubezpieczeniem. Przeciętny koszt testu polisomnografii w laboratorium może wynosić od 350 zł do 1 100 zł. Ważne jest zauważenie, że jest to koszt samego badania i może nie obejmować powiązanych kosztów, takich jak opłata za konsultację lekarza czy koszty leczenia następczego.
Niektóre firmy ubezpieczeniowe pokryją koszt polisomnografii, jeśli uznają go za medycznie konieczny, więc warto sprawdzić to u swojego dostawcy. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić test snu w domu, co może być tańszą alternatywą, chociaż nie jest tak kompleksowe jak badanie w laboratorium.
Polisomnografia: polecani specjaliści i kliniki
Warszawa
Neurolog
Kraków
Laryngolog
Wrocław
Laryngolog, Lekarz wykonujący zabiegi medycyny estetycznej
Często zadawane pytania
Jak interpretować wyniki polisomnografii?
Interpretacja wyników polisomnografii wymaga specjalistycznej wiedzy i zazwyczaj jest przeprowadzana przez specjalistę ds. snu. Test rejestruje różne funkcje ciała podczas snu, takie jak fale mózgowe, ruchy oczu, rytm serca, wzorce oddychania i poziom tlenu we krwi. Te dane są następnie analizowane, aby określić jakość snu i zidentyfikować ewentualne zakłócenia.
Specjalista ds. snu przyjrzy się danym, aby sprawdzić, jak szybko zasypiasz, jak często budzisz się w nocy i jak długo trwają te przebudzenia. Będzie także szukał nieprawidłowych wzorców w falach mózgowych lub oddychaniu, oznak zaburzeń snu, takich jak bezdech senny czy zespół niespokojnych nóg.
Oprócz identyfikacji konkretnych zaburzeń snu, wyniki polisomnografii mogą również dostarczyć cennych informacji na temat nawyków i wzorców snu, co może pomóc w wprowadzeniu zmian w celu poprawy jakości snu.
Actigrafia a Polisomnografia: Jaka jest różnica?
Actigrafia i polisomnografia to dwa różne metody badania snu, ale oferują różne poziomy informacji. Actigrafia polega na noszeniu urządzenia, podobnego do zegarka, mierzącego ruch i ekspozycję na światło. Może dostarczyć informacji na temat wzorców snu przez dłuższe okresy i jest szczególnie przydatna do diagnozowania zaburzeń rytmu dobowego.
Polisomnografia, z drugiej strony, to bardziej szczegółowe badanie snu. Mierzy nie tylko wzorce snu i czuwania, ale także różne funkcje fizjologiczne podczas snu, w tym fale mózgowe, ruchy oczu, rytm serca i oddychanie. Może identyfikować konkretne fazy snu i diagnozować szeroki zakres zaburzeń snu.
W zasadzie actigrafia dostarcza szerszego, bardziej ogólnego obrazu wzorców snu, podczas gdy polisomnografia oferuje bardziej dogłębne i szczegółowe spojrzenie na sen. Wybór między nimi często zależy od konkretnych problemów ze snem, które są badane.
Czy polisomnografię można przeprowadzić w domu?
Tak, polisomnografię można przeprowadzić w domu. Test domowego badania na obecność bezdechu sennego (HSAT) to uproszczona wersja polisomnografii, którą można przeprowadzić we własnym łóżku. Ten test zazwyczaj mierzy oddychanie, rytm serca i poziomy tlenu i jest często stosowany w przypadku podejrzenia obturacyjnego bezdechu sennego.
Chociaż badanie HSAT jest bardziej wygodne i tańsze niż badanie snu w laboratorium, nie dostarcza tak wielu informacji. Warto zauważyć, że nie wszystkie zaburzenia snu można wykryć za pomocą domowego testu snu. Jeśli specjalista podejrzewa skomplikowane zaburzenie snu, może zalecić polisomnografię w laboratorium.
Na jakie choroby wskazuje polisomnografia?
Polisomnografia może wykryć szeroki zakres zaburzeń snu. Obejmują one:
- Bezdech senny: potencjalnie poważne zaburzenie snu, w którym oddychanie wielokrotnie się zatrzymuje i zaczyna na nowo.
- Zespół ruchu okresowego kończyn: stan charakteryzujący się powtarzającymi się ruchami kończyn podczas snu.
- Narcolepsja: przewlekłe zaburzenie snu, które powoduje przytłaczającą senność w ciągu dnia i nagłe ataki snu.
- Zaburzenie zachowania w fazie REM: zaburzenie snu, w którym fizycznie reagujesz na wyraziste, często nieprzyjemne sny z dźwiękami wokalnymi i nagłymi, często gwałtownymi ruchami ramion i nóg podczas snu REM.
- Bezsenność: zaburzenie snu charakteryzujące się trudnością z zasypianiem i/lub utrzymaniem snu.
Monitorując sen, polisomnografia może dostarczyć cennych informacji, które pomagają lekarzowi zdiagnozować te i inne zaburzenia snu oraz zaplanować leczenie.
Czy polisomnografia niesie ze sobą jakieś ryzyko?
Polisomnografia to nieinwazyjna, bezbolesna procedura i generalnie jest bardzo bezpieczna. Nie ma znanych ryzyk związanych z samym badaniem. Niemniej jednak niektóre osoby mogą odczuwać drobne dolegliwości lub podrażnienie skóry spowodowane czujnikami lub mogą mieć trudności ze spaniem w innym środowisku.
Największym ryzykiem związanym z polisomnografią jest potencjalne niediagnozowanie zaburzeń snu, jeśli badanie nie jest przeprowadzone prawidłowo lub wyniki nie są prawidłowo interpretowane. Dlatego ważne jest, aby badanie przeprowadzić pod nadzorem wykwalifikowanego personelu i skonsultować się z specjalistą ds. medycyny snu w celu interpretacji wyników.
Jak przygotować się do polisomnografii?
Przygotowanie do polisomnografii jest stosunkowo proste. Będziesz musiał/a trzymać się swojej regularnej rutyny tak dobrze, jak to możliwe w dniu badania. Obejmuje to spożywanie normalnych posiłków i unikanie drzemek. Może być również konieczne unikanie kofeiny i alkoholu, ponieważ mogą one wpływać na sen.
Zaleca się zabranie wygodnej bielizny nocnej i ewentualnie przedmiotów, których możesz potrzebować podczas rutyny przed snem, takich jak książka czy szczoteczka do zębów. Jeśli masz ulubioną poduszkę lub potrzebujesz specjalnego rodzaju materaca ze względów zdrowotnych, warto omówić to z ośrodkiem badania snu z wyprzedzeniem.