Choroby stawów a otyłość

Choroba zwyrodnieniowa stawów istotnie zmniejsza jakość życia chorych. Udowodniono, że  zwiększenie BMI o 1 kg/m2 powyżej progu 27 kg/m2 towarzyszy wzrost ryzyka rozwoju choroby,  aż o 15%.  Z kolei ze utrata 0,5 kg z masy ciała zmniejsza siłę działającą na staw kolanowy podczas każdego kroku na każde z kolan aż o 2 kg.

Jak powstają choroby stawów?

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest najczęstszą przyczyną bólów stawów i prowadzi do niepełnosprawności. Choroba zwyrodnieniowa stawów rozwija się powoli i stopniowo. Objawy kliniczne pojawiają się już około 40 roku życia. Dominującym objawem jest ból odczuwany początkowo tylko podczas ruchu, który zmniejszają się po odpoczynku. Jednakże w zaawansowanym schorzeniu ból utrzymuje się także w spoczynku, a nawet
w nocy.

Choroba zwyrodnieniowa obejmuje stawy kolanowe, biodrowe oraz stawy kręgosłupa i stawy rąk. Schorzenie dotyczy nie tylko samej chrząstki stawowej, ale obejmuje także pozostałe jego elementy (np. podchrzęstną warstwę kości, więzadła, torebkę stawową, mięśnie okołostawowe). Proces chorobowy działa destrukcyjnie na staw prowadząc do rozmiękania, owrzodzeń i ubytków chrząstki stawowej, stwardnień podchrzęstnej tkanki kostnej.

Otyłość a rozwój zwyrodnienia stawów

Otyłość poza zaawansowanym wiekiem jest istotnym czynnikiem rozwoju zwyrodnieniowej stawów. Dowiedziono, że zwiększeniu BMI o 1 kg/m2 powyżej progu 27 kg/m2 towarzyszy wzrost ryzyka rozwoju choroby,  aż o 15%.

Nadmierna masa ciała powoduje przeciążenia stawów zwłaszcza kolanowych, biodrowych, a to z kolei prowadzi do powstania mechanicznych uszkodzeń w chrząstce stawowej i tworzenia się wyrośli kostnych tzw. osteofitów. Efektem tego procesu jest ból, sztywność oraz znaczne ograniczenie funkcji stawu, co zmusza chorego do zmniejszenia aktywności fizycznej, a to z kolei prowadzi do wzrostu masy ciała i nasilenia się zmian zwyrodnieniowych i powstania błędnego koła. Tkanka tłuszczowa to nie tylko magazyn energii, ale narząd wydzielający wiele związków o działaniu prozapalnym (cytokiny, TNF-α) i hormonalnym (leptyna, adiponektyna, rezystywna).Związki te nasilają stan zapalny, a tym samym przyspieszając proces destrukcji stawów.

Redukcja  nadmiaru tkanki tłuszczowej powinna stanowić istotny element terapii mającej na celu zmniejszenie obciążenia stawów, przywrócenie ich prawidłowej biomechaniki i spowolnienie rozwoju choroby. Naukowcy obliczyli, ze utrata 0,5 kg z masy ciała zmniejsza siłę działającą na staw kolanowy podczas każdego kroku na każde z kolan aż o 2 kg.

Pacjenci zakwalifikowani do wszczepienia endoprotez stawów kolanowych lub biodrowych powinni bezwzględnie uzyskać należną masę ciała, bowiem warunkuje to lepszą rehabilitację i szybszy powrót do zdrowia.