Odleżyny

Odleżyny są powikłaniem długiego unieruchomienia chorego w łóżku lub siedzenia na wózku inwalidzkim, fotelu. Początkowo występuje zaczerwienienie, obrzęk i stwardnienie skóry w miejscach narażonych na długotrwały ucisk. Później dochodzi do rozpadu tkanki skórnej i mięśniowej, a w cięższych przypadkach do zniszczenia i zakażenia kości.

Dlaczego tak się dzieje?

Otóż na skutek długotrwałego ucisku, następuje wstrzymanie krążenia krwi w narażonych miejscach, a co za tym idzie niedobór tlenu w tkance i rozpad skóry oraz znajdującej się pod nią tkanki mięśniowej. Miejsca szczególnie narażone na powstawanie odleżyn: pięty, okolice kości krzyżowej i bioder, kręgosłup, łokcie, łopatki.

Czynniki wpływające na powstawanie odleżyn:

– długotrwała choroba (długotrwale utrzymujący się ucisk na tkankę w okolicach wystających części kostnych)

– osłabione czucie i zmniejszona wrażliwość na ból

– otarcia i podrażnienia przez szorstkie materace oraz fałdy pościeli i odzieży

– wilgoć spowodowana poceniem się oraz nietrzymaniem moczu lub stolca

Jak zapobiegać powstawaniu odleżyn?

Bardzo ważne jest, aby pamiętać o zmianie pozycji ciała, przynajmniej co dwie godziny. Często osoba chora sama nie jest w stanie obrócić się, w tej sytuacji trzeba jej pomóc. Z doświadczenia wiem, że dla chorego najwygodniejszą i najmniej obciążającą pozycją jest ułożenie pod kątem 30 stopni. Dlaczego? Odpowiedź jest prosta. W takiej oto pozycji najlepiej rozkłada się nacisk masy ciała. Przy użyciu odpowiednich środków pomocniczych (miękka poduszka, klin piankowy), chorego układa się na boku tak, aby między plecami a materacem powstał kąt 30 stopni. Najpóźniej po dwóch godzinach obróćmy chorego na plecy, a po upływie kolejnych dwóch godzin pod kątem 30 stopni z drugiej strony.

Kolejnym ważnym aspektem jest zastosowanie odpowiednich materacy przeciwodleżynowych (najlepiej dynamiczne, zmiennociśnieniowe) i podkładek przeciwodleżynowych. Części ciała szczególnie narażone na ucisk należy osłaniać poduszkami żelowymi i pneumatycznymi oraz chronić dodatkowymi środkami, takimi jak: podkładki pod łokcie i pięty.

Należy dbać o utrzymanie czystej i suchej skóry, często zmieniać pościel. Przynajmniej raz dziennie trzeba oglądać skórę, ponieważ do poważnych uszkodzeń tkanki dochodzi czasami w krótkim czasie.

Leczenie

Podejmując leczenie odpowiednio wcześnie, można bardzo szybko zlikwidować odleżyny w początkowym stadium: stosowanie odpowiednich kremów i maści zawierających antybiotyk, używanie specjalnie do tego przeznaczonych opatrunków. Jeśli doszło już do poważnych zmian lekarz musi oczyścić powstałe owrzodzenia, a w niektórych przypadkach także usunąć chirurgicznie zniszczoną tkankę.