Psychosomatyka a psychoterapia

Podejście do leczenia bardzo zmieniło się w ostatnich dziesięcioleciach. Ewoluowało od rozumienia choroby jako stanu ciała, mającego przyczynę tylko i wyłącznie fizyczną (drobnoustroje, urazy, wady genetyczne) do myślenia holistycznego, które zakłada, iż psychika ma bardzo silny związek ze stanem zdrowia człowieka.

Innymi słowami – nie da się oddzielić umysłu i ciała, zarówno stan psychiczny ma wpływ na stan zdrowia, jak i kondycja fizyczna wpływa na sferę emocjonalną. I tak na przykład ludzie często zapadają na choroby zakaźne, gdy przeżywają silny stres, wystąpienie zmian skórnych również często jest powiązane z aktualną sytuacją życiową.

Lekarze coraz częściej kierują swoich pacjentów do psychoterapeuty mając na uwadze skuteczność leczenia i zmniejszenie ryzyka ewentualnych nawrotów.

Związek między psychiką a stanem zdrowia może przybierać różne postacie:

1. Choroba może być skutkiem niebezpiecznych zachowań, niezdrowego stylu życia lub szkodliwej strategii radzenia sobie z napięciem. Człowiek, który jest uzależniony od alkoholu najczęściej zapada na którąś z chorób będącą skutkiem systematycznego zatruwania organizmu. W takim przypadku psychoterapia uzależnienia będzie warunkiem powrotu do zdrowia. Również skłonność do redukowania napięcia poprzez objadanie się może prowadzić do otyłości.

2. Choroba może być skutkiem przeżywania długotrwałego napięcia. Udowodniono bezpośredni związek poziomu stresu z obniżeniem odporności organizmu. Wielu moich pacjentów ma tendencję do zapadania na choroby wywołane infekcjami, podczas przeżywania trudnego okresu w pracy.

3. Choroba może być objawem tłumionych emocji i potrzeb. I tak na przykład powtarzające się, uporczywe migreny bardzo często powiązane są z przeżywaną, a niewyrażoną złością.

4. Czynniki emocjonalne i poziom przeżywanego napięcia wpływa na przebieg choroby. Dzieje się tak w przypadku psychoz oraz chorób autoimmunologicznych.

Z mojego doświadczenia wynika, że osoby chore często są zdziwione propozycją zastosowania psychoterapii w przypadku chorób, które są przez nich postrzegane jako niemające związku z ich psychiką.

Jak działa psychoterapia w przypadku chorób psychosomatycznych?

Oto kilka przykładowych sytuacji mających miejsce w przypadku podjęcia psychoterapii przez osoby cierpiące na schorzenia psychosomatyczne.

• Pacjenci rozwiązują swoje problemy życiowe (dokonują zmian w ważnych dla siebie relacjach, dostrzegają i stosują posiadane przez siebie zasoby do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, uczą się radzenia sobie z emocjami etc.), co prowadzi do ustąpienia choroby.
• Pacjenci uczą się stosować nowe, skuteczniejsze strategie radzenia sobie z sytuacją choroby przewlekłej, co prowadzi do spadku przezywanego napięcia i co za tym idzie, zmniejszenia intensywności objawu lub częstotliwości jego występowania.
• Pacjent przestaje zaprzeczać występowaniu poważnej, przewlekłej choroby i zaczyna ją systematycznie leczyć.
• Rodzina, pod wpływem psychoterapii rodzinnej, zmienia sposób komunikowania się i wyrażania emocji, co prowadzi do spadku napięcia przeżywanego przez chore dziecko oraz w następstwie do zmniejszenia lub ustąpienia objawów.

Pamiętaj:

• Niepokojące, bolesne lub uporczywe objawy zgłaszaj lekarzowi. Mimo, że mogą mieć podłoże psychosomatyczne, należy je leczyć u lekarza specjalisty, by minimalizować ryzyko ewentualnych powikłań.
• Twoja psychika, twoje wybory życiowe i twój styl życia mają bardzo wyraźny wpływ na stan twojego ciała, nawet, jeśli trudno ci od razu ten związek zauważyć.
• Jeśli lekarz zajmujący się twoim problemem zdrowotnym zaleci psychoterapię, zapewne ma ku temu mocne podstawy.
• Psychoterapia pomaga w leczeniu chorób psychosomatycznych. Jeśli całkowicie nie znosi objawów, to zmniejsza ich dokuczliwość. Pomaga ponadto w lepszym radzeniu sobie z psychologicznymi konsekwencjami przewlekłej choroby (lęk, depresja, spadek komfortu życia).