Psychoterapia młodzieży

Dorastanie jest okresem niezwykle burzliwym, w którym młody człowiek buduje własną tożsamość oraz doświadcza wielu zmian w wyglądzie fizycznym, rozwoju poznawczym i emocjonalnym.

Wielu młodych ludzi jest zadowolonych z tego, kim są i jak żyją. Pomimo gwałtownych zmian, jakie przechodzą, potrafią utrzymywać pozytywne relacje z rodzicami i rówieśnikami. Czują się kompetentni w zakresie swoich umiejętności, stopniowo znajdują odpowiedź na pytanie „kim jestem?” oraz dobrze radzą sobie z napięciami rozwojowymi. Zdarza się jednak, że nastolatek przeżywa różnego rodzaju trudności, z którymi nie potrafi poradzić sobie samodzielnie.

W procesie dorastania uczestniczy cała rodzina, co może wywoływać napięcia i konflikty. Również rodzice stają w obliczu nowych zadań, z którymi nie zawsze potrafią się uporać. Czasami zmiany w zachowaniu dziecka wydają im się niepokojące, choć są one naturalną częścią rozwoju i same w sobie nie świadczą o wystąpieniu zaburzeń. Zdarza się również, że problemem stają się relacje rodziców z nastolatkiem. Dlatego psychoterapią objęta jest często cała rodzina młodego człowieka.

Charakterystyczne i najczęściej występujące problemy psychologiczne u młodzieży:

Zaburzenia zachowania i emocji (powtarzające się, trwałe przekraczanie norm społecznych odpowiednich dla danego wieku, nasilające się zachowania agresywne, częste wybuchy gniewu i złości, zachowania destrukcyjne, np. wandalizm, przestępstwa, zachowania autoagresywne, jak samookaleczenia, nadużywanie środków psychoaktywnych, labilność emocjonalna, częste akty buntu, kłamstwa, oszukiwanie itp.).

Zaburzenia lękowe (możliwe objawy to nadmierne martwienie się, reagowanie nasilonym lękiem, napady paniki, unikanie sytuacji potencjalnie trudnych, np. szkoły, okaleczanie się, zaburzenia snu, objawy somatyczne, np. bóle głowy, brzucha, podwyższone napięcie mięśniowe, uczucie duszności, nadmierna potliwość, roztrzęsienie).

Zaburzenia depresyjne (mogą się one przejawiać obniżeniem lub wahaniami nastroju, negatywizmem, unikaniem kontaktów z rodziną i rówieśnikami, nagłym, znacznym pogorszeniem wyników w nauce, utratą zainteresowania szkołą lub wcześniej podejmowanymi formami aktywności, myślami samobójczymi, utratą apetytu, obniżonym poczuciem własnej wartości).

Zaburzenia odżywiania (zmiany apetytu: odmowa jedzenia, objadanie się, częste wymioty, nagła zmiana wagi ciała).

Zaburzenia te mogą mieć różne przyczyny, np. trudności wieku dorastania, choroby psychiczne, molestowanie seksualne, problemy w rodzinie. W razie ich wystąpienia warto skorzystać z pomocy psychoterapeuty i/lub lekarza psychiatry. Ponieważ w psychoterapii młodzieży ważna jest współpraca z rodziną, na pierwsze spotkanie z reguły zapraszany jest nastolatek razem z rodzicami i ewentualnie rodzeństwem; czasem uczestniczą w nim sami rodzice.

Podczas pierwszej konsultacji zbierane są podstawowe informacje dotyczące problemu, relacji w rodzinie i oczekiwań nastolatka oraz rodziców co do dalszej terapii. W dalszej kolejności, w zależności od natury problemu, proponowane są różne formy pomocy, np. psychoterapia indywidualna lub grupowa dla nastolatka, konsultacja z lekarzem psychiatrą, terapia rodzinna lub małżeńska, konsultacje dla samych rodziców.

Przebieg spotkań

Psychoterapia indywidualna zazwyczaj odbywa się raz w tygodniu; sesje trwają 50 minut. Rodzice mają prawo do konsultacji dotyczących pracy z ich dzieckiem. Terapia rodzinna odbywa się z reguły raz na trzy lub cztery tygodnie; sesje trwają 1,5 godziny. Grupa terapeutyczna jest wskazaną formą pracy z młodzieżą mającą trudności w relacjach z rówieśnikami.

W przypadku osoby niepełnoletniej zgodę na terapię i leczenie farmakologiczne muszą zawsze wyrazić rodzice, natomiast po ukończeniu 18. roku życia, nastolatek na terapię zgłasza się samodzielnie.