Zaawansowane leczenie łuszczycy – Metotrexat

Większość postaci łuszczycy reaguje dobrze na leczenie miejscowe farmaceutykami w postaci maści, rzadziej kremów czy płynów. Jednak część chorych – do uzyskania ustąpienia objawów – wymaga zastosowania leczenia ogólnego.

Z taką sytuacja najczęściej mamy do czynienia u pacjentów, u których stwierdzono szczególne postacie łuszczycy: np. tak zwaną łuszczycę krostkową, łuszczycowe zapalenie stawów czy łuszczycę uogólnioną, w której zmiany chorobowe zajmują większą część powierzchni skóry. Także brak efektów, przy prawidłowo (!) stosowanej terapii miejscowej, może być również wskazaniem do zastosowania leczenia ogólnego.

Wśród sposobów takiego postępowania pacjentom najczęściej proponujemy PUVA – terapię (naświetlania lampami po podaniu leków światło uwrażliwiających), stosowanie pochodnych witaminy A (tzw. retinoidów), leków immunosupresyjnych (zmniejszających odpowiedź immunologiczną ustroju): glikokortykosteroidów, cyklosporyny A oraz antagonistów kwasu foliowego, czy też ostatnio coraz szerzej stosowaną terapię tzw. lekami biologicznymi.

Jednym ze sztandarowych preparatów, stosowanych także w leczeniu chorób reumatoidalnych i białaczek, jest antagonista kwasu foliowego – Methotrexat (MTX). Kiedyś bardzo popularny w zaawansowanej terapii łuszczycy, potem trochę zapomniany, ale ostatnio dzięki zmianie sposobu podawania ograniczający ryzyko objawów ubocznych, przeżywa prawdziwy renesans w leczeniu tego przewlekłego schorzenia.

Jak działa?

Działanie MTX to zmniejszenie odporności ustroju, które wpływa na ustępowanie zmian łuszczycowych. Każdorazowo, przed rozpoczęciem terapii, lekarz musi upewnić się, 8że środek nie zaszkodzi choremu. Dlatego też zbiera dokładny wywiad, szczególnie interesując się ewentualnymi czynnymi infekcjami i schorzeniami narządów wewnętrznych. Zawsze zleca też badania laboratoryjne: morfologię i próby wątrobowe. Po upewnieniu się, że wszystko jest w porządku, chory zaczyna przyjmować lekarstwo, przeważnie raz w tygodniu, w dawce ściśle określonej przez lekarza, w postaci tabletek lub podskórnych iniekscji.

O czym należy pamiętać przyjmując lek MTX?

Niezwykle ważne jest także przyjęcie tabletki kwasu foliowego (w inny dzień tygodnia), czasami stosuje się też preparaty „ochraniające” śluzówkę żołądka. W trakcie leczenia ważnym jest stosowanie diety nie obciążającej wątroby oraz unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce. Po 2 – 3 tygodniach należy zbadać ponownie wątrobę i obraz krwi w laboratorium. Na kontrolnej wizycie lekarz oczekuje też na ewentualne informacje o dolegliwościach bólowych, zawrotach głowy, zaburzeniach widzenia, wymiotach, zaburzeniach w oddawaniu moczu czy też złym samopoczuciu. Wtedy możliwa jest modyfikacja dawki.

Leczenie trwa zazwyczaj kilka – kilkanaście tygodni. Po ustąpieniu objawów często lekarze zalecają nieco mniejszą dawkę „podtrzymującą”, w celu zachowania efektów dotychczasowej terapii.

Mimo, że lek jest dosyć silnym preparatem, umiejętnie stosowany, pod okiem doświadczonego lekarza, przez pacjenta, który dokładnie stosuje się do jego zaleceń, prowadzi do sytuacji, w której chory potrafi na długo zapomnieć o swoich problemach. Ponadto coraz częściej MTX wykorzystuje się razem z innymi lekami w formie tzw. terapii łączonej.