dr Krystyna Węgłowska-Rzepa

Czasami jest to jedyna reakcja na zaczepne, agresywne zachowania takiej osoby. Co warto o nich wiedzieć.
Opisane zachowania byłego chłopaka koleżanki wskazują, że prawdopodobnie mamy do czynienia z osobą o osobowości antyspołecznej. Ten typ osoby charakteryzują zachowania niezgodne z ogólnie przyjętymi normami kulturowymi lub panującymi w danym środowisku. Osoba taka nie widzi nic niestosownego w ich nieprzestrzeganiu a nawet uważa, że są one absurdalne, bezwartościowe i ograniczające wolność. Zachowania antyspołeczne mogą pojawiać się już we wczesnych latach życia, ale kiedy się utrzymują i przybierają na sile po 15 a zwłaszcza po 18 roku życia wówczas się utrwalają dając poważne zmiany charakteru określane osobowością antyspołeczną. Osobowość antyspołeczna kształtuje pod wpływem czynników środowiskowych, genetycznych i kulturowych. Istotną rolę odgrywają czynniki biologiczne warunkujące pracę mózgu w obrębie przekaźnictwa impulsów czuciowych i bólowych. Osoba taka ma braki w odczuwaniu tzw. uczuć wyższych, czyli zdolności do współodczuwania, miłości, przyjaźni, przywiązania, lojalności, altruistycznych postaw itd. Jeśli na taki rodzaj podłoża biologicznego nałożą się nieprawidłowe, często traumatyzujące sytuacje społeczne i wadliwie rozumiane stereotypy kulturowe np. związane z płcią, wówczas spaczone rozumienie świata utrwala się dając osobowość antyspołeczną.
Jak radzić sobie z takimi osobami? Należy pamiętać, że nie mają one utrwalonego katalogu moralnego, często zmieniają to co robią lub to co mówią. Trzeba wówczas samemu mieć jasno określone ramy, aby nie dać się zwieść. Istotne jest rejestrowanie różnych nieścisłości w zachowaniu takiej osoby i każdorazowe ich komentowanie, jak również nazywanie rzeczy po imieniu, jak kłamstwo to kłamstwo, oszustwo to oszustwo, itd. Należy też być przygotowanym na ataki złości i raczej nie łudzić się, że nastąpi radykalna poprawa. Jeśli jednostka o osobowości antyspołecznej zostanie poddana zabiegom resocjalizacyjnym i terapeutycznym, po wielu latach może dość u niej do powstrzymywania się od natychmiastowego reagowania agresją albo może nauczyć się łączyć fakty, zauważać zależności między swoimi czynami i ich konsekwencjami. Może też wytworzyć się u niej przekonanie, że prawda jest lepsza niż fałsz a trzymanie się granic korzystniejsze niż ich nieprzestrzegania i samowola. Powrót do normalności okupiony jest wieloma wyrzeczeniami i zmianą dotychczasowych nawyków, dlatego nie dla każdego równie skuteczny.

Witam, podany przez Pana opis wskazuje na zaburzenia schizotypowe, którym towarzyszą objawy depresyjne i lękowe. To, czego Pan doświadcza niewątpliwie przysparza dużo psychicznego bólu. W zaburzeniach schizotypowych zwraca się uwagę na działanie czynników genetycznych, co oznacza, że w rodzinie inni krewni także mogli cierpieć na tę chorobę. Trudności w funkcjonowaniu społecznym są typowe dla tej jednostki chorobowej. Występuje unikanie osób, osamotnienie, emocje negatywne, wybuchy złości w obecności innych, a także nietypowy ubiór, mimika czy gestykulacja. Również charakterystyczne są zaburzenia w funkcjonowaniu umysłowym w postaci myślenia magicznego, myśli ksobnych, niecodziennego słownictwa, porównań, uogólnień lub nadmiernej konkretyzacji. W leczeniu stosuje się psychoterapię i farmakoterapię. Jeżeli na obecnym etapie trudno jest Panu korzystać z psychoterapii w kontakcie bezpośrednim, może skorzystałby Pan z terapii np. przez Skype. Wielu terapeutów oferuje tego typu pomoc. W momencie, kiedy okazałoby się, że czuje się Pan lepiej, należałoby rozpocząć terapię w kontakcie bezpośrednim. Proszę się nie poddawać i spróbować jeszcze takiej możliwości. Pozdrawiam.