Cierpienie z perspektywy podejścia Gestalt

Fundamentem podejścia Gestalt jest relacja oraz dziejący się w jej obrębie kontakt. Znaczenie ma również tło relacji, ponieważ wpływa ono na to jaką postać/figurę/specyfikę przyjmie relacja. Każda relacja, którą tworzymy jest inna i niepowtarzalna. W każdej relacji dzieje się też zupełnie inny proces kontaktu.

Z reguły nie zagłębiamy się w to jak przebiegają nasze kontakty z innymi ludźmi i jakie wynikają z nich więzi relacyjne. Raczej zwyczajnie określamy, że dana relacja czy osoba jest dla nas dobra lub nie. Warto jednak wiedzieć, że relacja, kontakt i kształtująca się w ich przebiegu więź, ma wpływ od początku naszego istnienia na rozwój „Ja” każdego z nas. Dzięki doświadczeniom (kontaktom) relacyjnym, które cechuje m.in. miłość, więź, akceptacja, uznanie, obecność, uważność, nasze „Ja” może się w pełni rozwinąć.

Bez relacji trudno byłoby nam poznać siebie (np. naszą emocjonalność, sposób myślenia, potrzeby, zasoby, ograniczenia, itp.) i rozwinąć relację z samym sobą. Bez relacji z bliskimi nam osobami i samym sobą trudne byłoby twórcze bycie i funkcjonowanie z innymi oraz otaczającym światem. Bardzo wiele ludzi zgłaszając się po pomoc terapeutyczną w wyniku bolesnych relacji w rodzinie często ma poważny kłopot ze sobą. Nie rozumieją i nie znają siebie. Funkcjonują w świecie nie tak, jak tego oczekują. Czują się nierozumiani przez otoczenie. Ich „Ja” bardzo cierpi.

Cierpienie w depresji

Depresja jest tym rodzajem cierpienia, które silnie manifestuje swoją obecnością zakłócenia związane z kontaktem i relacją. Zarówno z samym sobą na poziomie „Ja” oraz otaczającym światem. Jest to więc cierpienie zachodzące w obrębie kontaktowania się, w tzw. kontakcie granicznym, który polega na wymianie ze światem, zaspokajaniu potrzeb i ciągłym rozwojowym wzroście. Czasem w jego wyniku osoba powstrzymuje się od czucia, życia i działania w pełni, od doświadczania „Ja” i środowiska, z którym pozostaje w kontakcie. Nierzadko postać depresji objawia się głębokim odcięciem od siebie i otaczającej rzeczywistości. Wówczas pole odczuwania i świadomości osoby cierpiącej jest bardzo zawężone, a codzienne funkcjonowanie silnie zredukowane.

Podejście Gestalt

Stąd niezwykle ważna w ujęciu Gestalt jest relacja i kontakt terapeutyczny. Z tej perspektywy osoba doświadczająca depresji nosi w sobie zranioną relację i (funkcje życiową jaką jest) kontakt. Terapia jest więc tą sytuacją pomocową, która umożliwia uzyskanie uzdrowienia tych przyczyn w relacji z terapeutą, świadomości siebie oraz integracji na poziomie własnego „Ja”. W wielu przypadkach ludzie odkładają jednak decyzję o sięgnięciu po pomoc. Najczęściej ten wybór kończy się głębokim stanem depresji, który wymaga wsparcia farmakologicznego. Wówczas wydłuża się czas powrotu do zdrowia, tym bardziej, że leki nie rozwiązują problemu w miejscu jego przyczyn. Umożliwiają jedynie powrót do w miarę stabilnego funkcjonowania. Jest to oczywiście niezbędny warunek do podjęcia psychoterapii. Stąd wiele osób w trakcie procesu zdrowienia równolegle korzysta ze wsparcia farmakologicznego i terapeutycznego.

Dlaczego tak trudno jest nam zwrócić się o pomoc?

Często barierą, która utrudnia człowiekowi sięgnięcie po pomoc jest wstyd. Zjawisko to jest zresztą pewną częścią procesu przeżywania siebie przez osoby cierpiące z powodu depresji. Wstyd w swej istocie jest tym aspektem problemu, który pokazuje brak rozwiniętego, ugruntowanego i zdrowego „Ja”. Ujawnia także zablokowanie i skrępowanie własnego „Ja”. W tym kontekście łatwo wyobrazić sobie, że osoba cierpiąca z powodu depresji doświadcza ogromnej samotności. Nie wie przy tym jaki wykonać ruch i w jaki sposób sięgnąć po wsparcie. To doświadczenie odsłania szczególny rodzaj utknięcia człowieka („Ja”) w depresji.

Wstyd może mieć również inny charakter. Bywa bowiem, że przyznanie się do swojej słabości czy ograniczenia jest wstydliwe. Tym bardziej zgłoszenie się po poradę lub pomoc do specjalisty. Jest to pewna domena współczesnego świata, który ciągle pędzi i wymaga od każdego bycia stale silnym, jako miary najbardziej rozwiniętego „Ja”. Relacje natomiast i więzi są na drugim planie, w roli tła.

Podejście Gestalt proponuje inną perspektywę. W istocie ludzką, nastawioną na kontakt, relację międzyludzką, uważność i wsparcie „Ja” klienta, który z różnych powodów utknął na drodze rozwoju. Stracił przy tym osobistą równowagę i stabilność na rzecz doświadczenia depresji oraz utraty kontaktu dającego zaspokojenie potrzeb.