Czym jest zaburzenie osobowości z pogranicza (Borderline)?

Tym, co odróżnia zaburzenia osobowości od tzw. zaburzeń osi I (np. zaburzenia lękowe, depresyjne, etc.) jest ich stabilność w czasie oraz powtarzający się w wielu sytuacjach wzór zaburzonego funkcjonowania jednostki. Bardzo często bliscy osób z zaburzeniem osobowości mają niejasne przeczucie, że coś jest nie tak, ale nie za bardzo są w stanie wyjaśnić, co to może być, no bo przecież: „on/ona taki/a jest od zawsze”, „A bo mój mąż/żona taki emocjonalny/a”, „A bo sobie nie radzi z pieniędzmi i pracy nie może utrzymać, a i znajomych jakby coraz mniej – no ale tak to czasami w życiu bywa”. Podobnie same osoby z zaburzeniem osobowości zwykle nie są świadome tego, że ich funkcjonowanie jest nie przystosowawcze, gdyż zwykle (tak jak większość z nas) przyjmują za pewnik to, że po prostu tacy są i już. Często po pomoc zgłaszają się dopiero w momencie, kiedy z powodu ich zachowania wpadną w jakieś obiektywne tarapaty (problemy z prawem, długi, groźba rozwodu, itp.) lub kiedy rozwinie się u nich inna choroba – np. depresja, zaburzenie lękowe, fobia, alkoholizm, itp.

Czym jest borderline?

Jednym z najbardziej dotkliwych zaburzeń osobowości (zarówno dla osoby nim dotkniętej, jak i dla jej otoczenia) jest zaburzenie osobowości z pogranicza (tzw. borderline). Osoby cierpiące na to zaburzenie cechuje niezwykle silna niestabilność dotycząca w zasadzie każdego obszaru funkcjonowania, w tym poczucia własnej tożsamości, relacji z innymi ludźmi, emocji oraz zachowania. Z tymże niestabilność w przypadku zaburzenia osobowości z pogranicza nie jest zwyczajną  ogólnoludzką zmiennością z niewielką amplitudą wahań, ale jest przez niektórych porównywana do jazdy na kolejce górskiej – kiedy jest dobrze, jest cudownie, a kiedy jest źle, jest gorzej niż źle – w zasadzie nie ma nic pomiędzy.

Jednego dnia taka osoba może wierzyć w to, że jest fantastyczna, świetnie sobie radzi i jest w stanie osiągnąć w zasadzie wszystko, co sobie zamarzy, a przy tym cały świat jest cudowny, ludzie są wspaniali, żona/mąż jest najcudowniejszą osobą pod słońcem, a dzieci są małymi skarbami; drugiego dnia natomiast wszystko się zmienia diametralnie, osoba ta zaczyna myśleć o sobie, jako o kimś beznadziejnym, kogo życie nie ma w zasadzie sensu, ludzie są niedobrzy, mściwi, głupi, żona/mąż jest najgorszą osobą pod słońcem, a dzieci z góry są skazane na niepowodzenie. Zmienności nastawienia do siebie, innych i świata towarzyszą często niepohamowane wybuchy złości, samookaleczenia lub groźby samookaleczeń, zażywanie substancji psychoaktywnych (leków, narkotyków, alkoholu, itp.) oraz tzw. zachowania ryzykowne, czyli niebezpieczna jazda samochodem, seks z przypadkowymi partnerami bez zabezpieczeń, niekontrolowane wydawanie pieniędzy, hazard czy kompulsywne objadanie się. Osoba z borderline robi to zwykle w celu uśmierzenia ogromnego cierpienia, jakiego doświadcza i nie jest w stanie nad tym zapanować, mimo iż często przynosi to skutek odwrotny do zamierzonego (zamiast ulgi w cierpieniu pojawia się poczucie winy i jeszcze bardziej obniżone poczucie własnej wartości).

Osoby za zaburzeniem z pogranicza często są bardzo inteligentne i utalentowane, nierzadko jednak mają problemy z ukończeniem formalnej edukacji, znalezieniem i utrzymaniem pracy, znalezieniem pracy na miarę swoich możliwości i uzdolnień oraz z wytrwaniem w związkach z innymi ludźmi. Bardzo symptomatyczne dla tych osób jest tzw. „palenie za sobą mostów” – przez całe swoje życie zniechęcają innych ludzi do siebie swoim zachowaniem i chwiejnością emocjonalną. Jednego dnia ktoś potrafi być ich najlepszym przyjacielem, aby następnego dnia stać się ich największym wrogiem. Zwykle także nie dostrzegają w tym swojej winy – „no bo przecież on jest niesłowny nie ja”, „ja nie wiem o co mu chodzi – przecież kiedyś mu zwrócę te pieniądze, a on się od razu obraża”, „naprawdę nie rozumiem, czemu on się do mnie nie odzywa” (to ostatnie wypowiedziane np. dzień po niepohamowanym wybuchu złości skierowanym na tę osobę).

Leczenie: psychoterapia

Wszystkie powyższe objawy powodują, iż życie z osobą z borderline jest niezwykle wyczerpujące psychicznie – szczególnie dla najbliższych jej osób, a mianowicie rodziców, partnerów i dzieci. Pamiętając przy tym także, iż dla osoby chorej najprawdopodobniej największym cierpieniem i udręką jest życie z sobą samym. Należy jednak zaznaczyć, iż wbrew popularnej opinii – zaburzenie osobowości z pogranicza nie jest wyrokiem na całe życie. Są w tym momencie dostępne metody psychoterapii, których skuteczność w leczeniu zaburzenia borderline jest udowodniona i, które są coraz częściej stosowane w naszym kraju np. terapia schematów oraz poznawczo – behawioralna terapia zaburzeń osobowości.

O autorze

Ewelina Kamińska-Duclos psycholog, terapeuta, KrakówEwelina Kamińska-Duclos – ZnanyLekarz.pl

The post Czym jest zaburzenie osobowości z pogranicza (Borderline)? appeared first on Blog dla pacjentów.