Jaskra. Po pierwsze – rozpoznanie

Jaskra jest grupą chorób, polegających na postępującej neuropatii nerwu wzrokowego, charakteryzującej się uszkodzeniem komórek zwojowych siatkówki i ich aksonów. Choroba ta potencjalnie prowadzi do ślepoty.

Celem leczenia jaskry otwartego kąta i nadciśnienia ocznego jest, w początkowym okresie, redukcja ciśnienia wewnątrzgałkowego, gdyż jest to jedyny czynnik poddający się leczeniu i może spowolnić postęp choroby. Nadrzędnym celem leczenia pozostaje utrzymanie funkcji wzroku i związane z tym zachowanie jakości życia pacjenta na optymalnym poziomie.

Po pierwsze – rozpoznanie

W mojej praktyce, rozpoznaję jaskrę po wnikliwym stwierdzeniu cech typowych dla neuropatii jaskrowej – morfologicznej/tarcza nerwu wzrokowego/i funkcjonalnej/pole widzenia i OCT/. W przypadku stwierdzenia morfologicznych i funkcjonalnych cech neuropatii jaskrowej, stawiam rozpoznanie jaskry i wdrażam leczenie. Jeżeli stwierdzam wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe, któremu nie towarzyszą cechy neuropatii, weryfikuję głównie OCT i oceniam ryzyko. Jeśli jest ono wysokie – wdrażam leczenie.

Strategia leczenia w moim rozumieniu, to ustalenie tzw. ciśnienia docelowego, które może się zmieniać w zależności od stopnia zaawansowania neuropatii i współistnienia innych czynników ryzyka, jak również ciśnienia bezpiecznego i stabilnego. I tak, neuropatia miernie zaawansowana jest zwykle stabilna przy ciśnieniu nie większym niż 14 mmHg, natomiast neuropatia bardzo zaawansowana, wymaga poziomu ciśnienia, nie przekraczającego 10 – 12 mmHg. Ogólnie uważa się, że ciśnienie śródgałkowe, nie większe niż 18 mmHg, wiąże się ze zmniejszeniem progresji neuropatii, funkcjonującym u pacjentów z jaskrą otwartego kąta.

W mojej praktyce najchętniej stosuję leczenie hipotonizujące – famakologiczne. W ostatnim czasie, moi pacjenci stosują politerapię, preparatami łączonymi, zawierającymi analogi prostaglandyn/przeciwwskazane w stanach zapalnych, po zabiegach laserowych i operacjach/, beta-blokery/w zasadzie przeciwwskazane u osób starszych i wykazujące słabsze działanie z czasem/, inhibitory anhydrazy węglanowej/dodatkowo wywierające korzystne działanie na przepływ naczyniowy w obrębie siatkówki i nerwu wzrokowego.

Uważam, że dobry lek złożony powinien lepiej redukować ciśnienie wewnątrzgałkowe niż każdy z jego składników stosowanych jednocześnie. Korzyści ze stosowania leków złożonych dla pacjenta wydają się oczywiste, jednak sama wygoda i obniżenie kosztów nie mogą być decydujące. Tak więc, w rzeczywistości terapia gotowym lekiem złożonym, może faktycznie działać lepiej niż terapia łączona, przy użyciu składników podawanych oddzielnie, aczkolwiek nie jest jasne, czy niektóre preparaty złożone oferują istotne klinicznie korzyści z ich stosowania w konkretnym przypadku. Wprowadzenie leków złożonych, niewątpliwie daje lekarzowi i pacjentowi możliwość bardziej elastycznego doboru terapii.

Uważam, że każdy przypadek należy indywidualizować i stosować w przebiegu choroby najbardziej optymalne leki, w celu utrzymania użytecznej funkcji widzenia.

W prawidłowym prowadzeniu pacjenta z jaskrą pierwotną otwartego kąta, nie można zapominać o możliwości zastosowania trabekuloplastyki laserowej jako postępowania pierwszego rzutu w jaskrze niezaawansowanej, jak również w trakcie jej leczenia, zastępując lub redukując leczenie farmakologiczne. Leczenie chirurgiczne stanowi konieczność w przypadku braku możliwości uzyskania bezpiecznego poziomu ciśnienia w gałce ocznej, przy pomocy 2 – 3 leków i zabiegu laserowego.