Nadciśnienie tętnicze wtórne

O nadciśnieniu tętniczym napisano już bardzo wiele, zarówno w prasie fachowej, jak i popularnej. Trudno się temu dziwić, wszak nadciśnienie tętnicze występuje u prawie co 3 osoby na świecie i powoduje ponad 17 mln. zgonów rocznie. Skuteczne leczenie nadciśnienia jest proste, o ile zostanie rozpoznane. Leczenie polega najczęściej na stosowaniu tabletek obniżających ciśnienie tętnicze (hipotensyjnych).

Najczęściej nie oznacza zawsze. I tu zaczyna się problem, który chciałem poruszyć. Nie dziwię się całej masie artykułów o nadciśnieniu, ale dziwię się widząc kolejnego pacjenta, który „karmiony” jest całą masą tabletek bez ustalenia przyczyny nadciśnienia. Ostatnio Pani Kinga w wieku 20 lat trafiła do naszej poradni ze źle kontrolowanym nadciśnieniem, w czasie wizyty ciśnienie wynosiło 200/110mmHg pomimo stosowania 9 tabletek od 3 lekarzy! U Pani Kingi nadciśnienie tętnicze było spowodowane zwężeniem tętnicy nerkowej. Po usunięciu tego zwężenia pacjentka stosuje tylko jeden lek i wszyscy mamy nadzieje, że wkrótce i ten jeden zostanie odstawiony.

Najczęstsze przyczyny

U ponad 5% pacjentów z nadciśnieniem tętniczym występuje nadciśnienie wtórne, co oznacza, że pojawia się konkretna i zazwyczaj odwracalna przyczyna tej choroby. Oznacza to również, że leczenie takiego nadciśnienia nie polega na stosowaniu tabletek, tylko jest całkowicie odmienne. Tutaj powinno paść pytanie – jakie jest to leczenie? Otóż zależy oczywiście od przyczyny. Jedną z częstszych przyczyn wtórnego nadciśnienia jest zwężenie tętnicy nerkowej. Leczenie tej choroby nie polega na stosowaniu dużej ilości tabletek, które i tak nie będą skuteczne, ale na wykonaniu zabiegu przezskórnego poszerzenia zwężenia za pomocą balonu i stentu (bez konieczności operacji z przerwaniem ciągłości tkanek), podobnie jak w trakcie koronarografii.

Inną częstą przyczyną wtórnego nadciśnienia są zespoły hormonalne (zespół Conna, pheochromocytoma). W takim przypadku do czasu wykonania zabiegu stosuje się specyficzne leki, a popularne leki hipotensyjne są albo zupełnie nieskuteczne, albo mogą ciśnienie nawet podwyższać powodując zagrożenie życia. Oczywiście jedynym i całkowicie skutecznym sposobem leczenia takiej choroby jest operacyjne usuniecie gruczolaka produkującego w nadmiarze hormony, często wystarcza zabieg laparoskopowy (małoinwazyjny).

Coraz częstszą przyczyną nadciśnienia tętniczego są zaburzenia oddychania w czasie snu. Niedotlenienie organizmu w nocy powoduje zmęczenie, podsypianie w czasie dnia oraz budzenie wszystkich domowników i często sąsiadów głośnym chrapaniem. W takiej sytuacjach pomaga zabieg laryngologiczny poprawiający oddychanie lub specjalna aparatura nazywana cPAP, która poprzez system rur i maskę dodatnim ciśnieniem końcowo-wydechowym usprawnia oddychanie i obniża ciśnienie.

Charakterystyczne cechy

W ostatnich miesiącach w naszej poradni odstawiono leczenie hipotensyjne u ponad 20 osób, które skutecznie leczyły zaburzenia oddychania w czasie snu. Nadciśnienie tętnicze może być wynikiem wrodzonych wad serca i naczyń np. koarktacji (zwężenia) aorty. Cechą charakterystyczną takiego nadciśnienia jest podwyższone ciśnienie na kończynach górnych i obniżone na kończynach dolnych. Warto również wspomnieć o tym, że nadciśnienie tętnicze może być indukowane niektórymi lekami np. przeciwbólowymi, antykoncepcyjnymi, sterydowymi i cyklosporyną. W takim przypadku należy odstawić leki wywołujące nadciśnienie tętnicze.

Istnieją sytuacje, które wskazują na możliwość występowania wtórnego nadciśnienia tętniczego:

– wystąpienie nadciśnienia przed 20. lub po 50. roku życia

– ciśnienie przekraczające 180/110 mm Hg

– nagłe pogorszenie dotychczas prawidłowego ciśnienia

– nadciśnienie tętnicze nie reagujące na leczenie (oporne)

– obniżone stężenie potasu we krwi

– szmer naczyniowy nad jamą brzuszną

– napadowe nadciśnienie tętnicze z towarzyszącymi: tachykardią, potami, drżeniem

– choroby nerek w rodzinie

Jeżeli zauważysz takie czynniki u siebie koniecznie zasięgnij porady kardiologa, aby przeprowadzić diagnostykę. Pamiętaj, że w przypadku wykrycia wtórnego nadciśnienia tętniczego konieczna będzie zmiana sposobu leczenia. Często również takie nadciśnienie można całkowicie wyleczyć i odstawić leki.