Tomografia komputerowa na NFZ

Tomografia komputerowa jest jednym z wielu badań, które można wykonać nieodpłatnie, w ramach ubezpieczenia w NFZ. O czym jednak trzeba wówczas pamiętać?

Koszty wyposażenia pracowni tomograficznej liczone są w milionach złotych. Drogi jest nie tylko sam nowoczesny sprzęt, ale też dedykowane mu zaawansowane oprogramowanie czy montaż osłon radiologicznych, dzięki którym szkodliwe promieniowanie emitowane przez tomograf nie wydostaje się na zewnątrz. Nie wolno zapomnieć też o pensjach doświadczonych specjalistów zajmujących się obsługą aparatury czy późniejszą interpretacją wyników badania. To wszystko znajduje odzwierciedlenie w jego cenie. Tomografia komputerowa na szczęście może zostać opłacona ze środków NFZ – aczkolwiek wiąże się to z pewną liczbą formalności (żeby nie powiedzieć: niedogodności), z których należy zdawać sobie sprawę. Przeczytaj więc poniższy artykuł i poznaj najważniejsze informacje na temat tego zagadnienia.

W tekście piszemy m. in.:

• gdzie można zrobić tomografię komputerową na NFZ,
• jaki jest czas oczekiwania na tomografię refundowaną przez NFZ,
• kiedy i dlaczego warto rozważyć wykonanie tomografii prywatnie – choć teoretycznie można by ją zrobić w ramach NFZ;
• kto może wystawić skierowanie na tomografię opłacaną przez NFZ, jak długo jest ono ważne i co powinno zawierać;
• czy jeśli pacjent nie pojawi się na tomografii w umówionym terminie, to skierowanie przepada;
• jak działają e-skierowania na tomografię komputerową na koszt NFZ;
• jakie dokumenty trzeba przygotować i jakich formalności dopełnić, chcąc zrobić tomografię komputerową na NFZ.

Gdzie zrobić tomografię komputerową na NFZ

Zacznijmy od tego, że tomografia komputerowa (skrótowo TK albo CT – ang. computed tomography), za którą płaci Narodowy Fundusz Zdrowia, oferowana jest nie tylko przez publiczne zakłady opieki zdrowotnej, ale też przez wiele placówek prywatnych. Wiele z nich bowiem, spełniając ustawowe wymogi, podpisało z NFZ odpowiednie kontrakty obejmujące to właśnie świadczenie.

Na początku stycznia 2022 roku, kiedy powstaje niniejszy artykuł, łącznie takich ośrodków diagnostycznych – zarówno niepublicznych, jak i państwowych – jest w całej Polsce 554. Ich rozmieszczenie po poszczególnych województwach prezentuje natomiast poniższa tabela.

Źródło: https://swiatprzychodni.pl

Jak widać, najwięcej miejsc, w których można zrobić tomografię komputerową na NFZ, znajduje się na Mazowszu, najmniej ich zaś mają do dyspozycji mieszkańcy województwa lubuskiego. Co jednak ciekawe, liczba placówek niekoniecznie przekłada się na czas oczekiwania na realizację świadczenia.

Czekasz na badanie w ramach NFZ?
Zobacz, gdzie można zrobić je szybciej! Porównaj ceny placówek w Twojej okolicy i poznaj opinie pacjentów. Przekonaj się, ile to tak naprawdę kosztuje.
Sprawdź terminy: Tomografia komputerowa
Nie trać zdrowia na kolejki!
Im szybciej wdrożone leczenie, tym większe szanse na sukces!

Jak długo czeka się na tomografię refundowaną przez NFZ

We wspomnianym województwie lubuskim na przykład, gdzie jest 14 odpowiednich placówek, czas ów wynosi 77 dni, ale już w województwie opolskim, gdzie funkcjonuje ich 15 – czyli zaledwie jedna więcej – w kolejce do badania czeka się „tylko” 20 dni. Czyli ponad dwa razy krócej niż choćby w województwie mazowieckim, na terenie którego działa przeszło pięć razy więcej pracowni tomograficznych współpracujących z NFZ. Z kolei w województwach świętokrzyskim i zachodniopomorskim ich liczba jest bardzo podobna (20 i 21), jednak średni czas oczekiwania na tomografię to odpowiednio 18 i aż 141 dni.

Szczegóły dotyczące w tym zakresie wszystkich województw znajdziesz w kolejnej tabeli.

Źródło: https://swiatprzychodni.pl

Ale tomografia, można powiedzieć, tomografii nierówna i kwestia kolejek do bezpłatnego badania prezentuje się nieco inaczej, gdy pod uwagę wziąć różne jego warianty. Dla przykładu:

• na tomografię komputerową zatok w ramach NFZ czeka się średnio 45 dni w Warszawie, 19 w Rzeszowie, a tylko 3 dni w Kołobrzegu;
• tomografia nadgarstka to średnio 14 dni czekania w Radomiu, ale 44 dni w Białymstoku;
• średni czas oczekiwania na refundowaną przez NFZ tomografię kręgosłupa lędźwiowego wynosi 42 dni we Wrocławiu, 28 dni w Suwałkach i aż 72 dni w Poznaniu;
• na TK stawu kolanowego trzeba czekać średnio 47 dni w Słupsku, po 38 dni w Katowicach, Kaliszu czy Kielcach i dokładnie dwa razy mniej w Lublinie (19 dni);
• tomografia komputerowa klatki piersiowej na NFZ oznacza natomiast średnio 66 dni oczekiwania w Szczecinie czy Gdańsku, 73 dni w Krakowie i „zaledwie” 25 dni w Opolu.

Źródło: https://kolejkoskop.pl/

Tego rodzaju rozbieżności wynikają z różnic nie tylko pomiędzy gęstością zaludnienia poszczególnych regionów, ale także pomiędzy liczbą świadczeń realizowanych rocznie przez konkretne placówki w ramach umowy z Funduszem.

Uwaga
Powyższe dane uwzględniają terminy tomografii zlecanej pacjentom określanym jako „stabilni”. Dla pilnych przypadków ośrodki diagnostyczne prowadzą zazwyczaj oddzielny kalendarz, w którym czas oczekiwania jest krótszy. Warto jednak pamiętać, że wciąż może on wynosić w jednym miejscu więcej, niż gdzie indziej czekałoby się badanie planowane w trybie standardowym.

Na szczęście jeśli mieszkasz np. w Olsztynie i tamtejszy lekarz wystawi ci skierowanie na tomografię komputerową, to zapisać się możesz na nią choćby i we Wrocławiu – albo w dowolnej innej miejscowości, w której kolejka jest krótsza, a do której dojazd nie będzie dla ciebie zbyt dużym problemem. Tomografia zalicza się bowiem do tzw. ambulatoryjnych świadczeń diagnostycznych kosztochłonnych (ASDK) i w związku z tym w jej przypadku rejonizacja nie obowiązuje. Mało tego, lekarz nie powinien wręcz sugerować, do której dokładnie pracowni pacjent miałby zgłosić się na TK.

Tomografia komputerowa prywatnie

Bywa jednak czasami, że konkretne badanie w ramach NFZ da się zrobić w jako tako sensownym terminie, ale w placówce położonej dosyć daleko, co potrafi generować koszty dojazdu, noclegu i wyżywienia, podróż zaś w dodatku często okazuje się zbyt uciążliwa ze względu na stan zdrowia pacjenta. Bywa też, że niezależnie od tego, gdzie tomografia miałaby być wykonana, jej terminy są równie odległe, a dolegliwości nie pozwalają choremu tak długo czekać.

Coraz więcej osób decyduje się więc opłacić TK z własnej kieszeni. Na badanie w dogodnie położonej placówce można się wówczas umówić nierzadko z dnia na dzień, a i to nie wszystkie powody, dla których stale rośnie popularność takiego rozwiązania. Pacjenci cenią sobie także m. in. wyższe z reguły standardy, jeśli chodzi o jakość obsługi czy prezencję placówek, oraz wygodę rezerwacji terminu tomografii komputerowej. W większości prywatnych ośrodków diagnostycznych sprawę da się bowiem załatwić przez internet, bez wychodzenia z domu czy odbywania wielu rozmów telefonicznych. Wystarczy 5 prostych kroków:

1. wejdź na stronę: tomografia komputerowa;
2. wybierz rodzaj badania (np. tomografia komputerowa jamy brzusznej);
3. wybierz najlepszą dla siebie placówkę nieopodal twojego miejsca zamieszkania lub pracy, porównując opinie i ceny (które zaczynają się już w okolicach 100 zł za TK szczęki i żuchwy, są zaś różne dla różnych części ciała i w różnych ośrodkach);
4. wskaż odpowiadającą ci godzinę i datę;
5. wypełnij krótki formularz z danymi do kontaktu.

Pamiętaj tylko, że w przeciwieństwie chociażby do rezonansu magnetycznego czy USG tomografia komputerowa zawsze wymaga skierowania – nawet wtedy, gdy ma być wykonana prywatnie. Wynika to z użycia promieniowania jonizującego, które nie jest obojętne dla zdrowia, pacjent nie powinien być więc na nie eksponowany zbyt często i w zbyt dużych dawkach, a korzyści z przeprowadzenia muszą przewyższać potencjalne ryzyko. O tym zaś decyduje właśnie lekarz.

Badanie w Twojej okolicy już jutro? To możliwe!
Porównaj ceny i opinie. Znajdź najlepszą dla siebie ofertę i zarezerwuj termin.
Pokaż: Tomografia komputerowa
Uzyskaj diagnozę i rozpocznij leczenie jak najszybciej!

Skierowanie na tomografię komputerową w ramach NFZ

O ile jednak w przypadku tomografii robionej prywatnie nie ma większego znaczenia, co to za lekarz, o tyle tomografia komputerowa na NFZ wymaga skierowania od specjalisty – np. onkologa lub ortopedy – współpracującego z placówką, która podpisała z Funduszem umowę o refundowanych świadczeniach. Lekarz pierwszego kontaktu nie dysponuje właściwymi uprawnieniami, będzie go trzeba jednak odwiedzić, aby uzyskać skierowanie do specjalisty* (przy czym czas oczekiwania na wizytę u tego ostatniego może okazać się dłuższy niż czas oczekiwania później na samą tomografię).

*Bez skierowania w ramach ubezpieczenia w NFZ można zapisać się tylko do specjalistów takich jak onkolog, ginekolog, wenerolog, psychiatra lub dentysta.

Przepisy określają nie tylko to, komu wolno wystawić skierowanie na tomografię refundowaną przez NFZ, ale też to, co na takim skierowaniu musi się znaleźć. Dokument ów natomiast powinien zawierać:

• dane placówki, w której zatrudniony jest wystawiający skierowanie lekarz;
• dane tegoż lekarza – oprócz imienia i nazwiska także jego tytuł zawodowy, uzyskane specjalizacje oraz numer prawa wykonywania zawodu (np. w formie pieczątki), a o ile nie chodzi o e-skierowanie, również podpis;
• imię, nazwisko i numer PESEL pacjenta – które porównane zostaną tuż przed badaniem z danymi na okazanym przez niego dokumencie tożsamości;
• konkretny rodzaj badania wraz ze wskazaniem, który obszar ciała ma mu zostać poddany;
• powód zlecenia tomografii – może nim być np. podejrzenie choroby, ale też chociażby kontrola po leczeniu chirurgicznym;
• priorytet badania – w trybie planowym bądź CITO (pilnym);
• kod ICD – czyli numer rozpoznanej jednostki chorobowej w międzynarodowej klasyfikacji problemów zdrowotnych opracowanej przez Światową Organizację Zdrowia (World Health Organization, WHO);
• ewentualne przeciwwskazania do wykonania tomografii z kontrastem lub inne informacje na temat stanu zdrowia pacjenta – dotyczące np. tego, jakie dolegliwości i od jak dawna zgłasza, jakim dotychczas był poddawany badaniom albo leczeniu, że ma problemy z poruszaniem się, tudzież cierpi na niektóre choroby przewlekłe;
• wiek i wagę osoby badanej – są to informacje istotne przy doborze właściwej dawki promieniowania oraz środka kontrastowego, jeżeli ma zostać podany;
• datę wystawienia – przy czym jeśli tomografia prawdopodobnie wykonana zostanie dopiero w kolejnym roku, to tradycyjne skierowanie (w przeciwieństwie do elektronicznego, p. niżej) powinno dodatkowo być zaopatrzone w aktualną pieczątkę potwierdzającą podpisanie przez dany podmiot kontraktu z NFZ.

Data widniejąca na skierowaniu może ponadto być przydatna przy interpretacji wyników TK, zwłaszcza gdy badanie zostanie zrobione w dość odległym terminie. Nie jest natomiast tak, że istnieje jakiś limit czasowy, w którym trzeba zrealizować skierowanie na tomografię. Zachowuje ono bowiem ważność tak długo, jak długo zachodzi potrzeba przeprowadzenia tej procedury diagnostycznej.

Co więcej, jeśli osoba, która ma zostać zbadana, nie stawi się na umówioną tomografię lub też radiolog odmówi wykonania tej ostatniej – np. z powodu ciąży lub dyskwalifikującej z podania kontrastu ciężkiej niewydolności nerek wykazanej w badaniu kreatyniny – skierowanie „nie przepada”. Pacjent jednak w takim przypadku zostaje skreślony z listy oczekujących i musi zapisać się na TK od nowa.

Warto wiedzieć
Kiedy lekarz kieruje pacjenta na tomografię z kontrastem, musi wystawić zarazem skierowanie na badanie stężenia kreatyniny we krwi. Parametr ten określa zdolność nerek do odfiltrowania środka kontrastowego z organizmu, wyniki jego pomiaru są więc kluczowe w procesie kwalifikacji do tomografii. Konieczność wystawienia jednocześnie obydwu skierowań wynika z treści rozporządzenia Ministra Zdrowia z 8 września 2015 r. w sprawie kompleksowego udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, które to rozporządzenie stanowi również, że jeśli pacjent leczy się w szpitalu wyposażonym w pracownię tomograficzną, to nie może przez ów szpital zostać odesłany na badanie TK gdzie indziej.

e-Skierowania

Od początku 2021 roku skierowanie na tomografię refundowaną ze środków NFZ można wystawić w formie elektronicznej. Jest to tzw. e-skierowanie, które działa bardzo podobnie jak e-recepta realizowana w aptece, bo pozwala zarezerwować termin badania telefonicznie, podając jedynie numer PESEL oraz 4-cyfrowy kod dostępu do tegoż skierowania. Kod ów uzyskuje się SMS-em lub mailem – jeśli pacjent jest użytkownikiem Internetowego Konta Pacjenta w portalu pacjent.gov.pl – albo bezpośrednio od lekarza kierującego. Ten ostatni może też wręczyć pacjentowi wydruk e-skierowania, który można okazać, rejestrując się na tomografię osobiście w konkretnej placówce (personel odczyta kod dostępu albo zeskanuje widniejący na dokumencie kod kreskowy). Jeśli natomiast dany ośrodek diagnostyczny nie realizuje e-skierowań, wówczas umawiając się na badanie przez telefon, pod rygorem skreślenia z listy oczekujących, trzeba w ciągu 14 dni roboczych dostarczyć podpisany i opatrzony pieczątkami oryginał skierowania w postaci papierowej.

Tomografia komputerowa na NFZ – pozostałe formalności

Wymóg ten przez wiele lat gwarantował, że pacjenci nie będą zajmować miejsca w kilku kolejkach jednocześnie. W przypadku e-skierowania można zaś po prostu sprawdzić w centralnej bazie danych, że na jego podstawie dokonano już rezerwacji terminu TK. Tak więc jedno skierowanie pozwala zarejestrować się w wyłącznie jednej placówce. Jeżeli jednak po dokonaniu takiej rejestracji okaże się, że inny ośrodek diagnostyczny oferuje tomografię w mniej odległym terminie, można zgłosić chęć rezygnacji z pierwotnie umówionego badania (lub poprosić o zwrot skierowania tradycyjnego) i zapisać się na nie tam, gdzie czas oczekiwania jest krótszy.

W dniu realizacji świadczenia należy się nań stawić z wyprzedzeniem wynoszącym co najmniej kwadrans. Nie tylko po to, aby mający nadzorować tomografię radiolog mógł na spokojnie zapoznać się z przyniesioną przez pacjenta dokumentacją medyczną, a pacjent – wypełnić ankietę na temat ewentualnych przeciwwskazań i wyrazić pisemną zgodę na wykonanie badania. Jest to bowiem również czas na sprawdzenie przez personel placówki, czy osoba zgłaszająca się na owo badanie jest tą samą, którą wskazano na skierowaniu, a także czy przysługuje jej prawo do refundacji procedury ze środków NFZ. Stwierdza się to w oparciu o dokument tożsamości zawierający numer PESEL pacjenta, po którym odnaleźć go można w elektronicznym systemie weryfikacji uprawnień świadczeniobiorców (eWUŚ).

Uwaga
Na wszelki wypadek oprócz dokumentu tożsamości warto przynieść ze sobą także legitymację emeryta lub rencisty, ważną legitymację ubezpieczeniową, potwierdzenie ostatniej wpłaty składek ZUS (w przypadku przedsiębiorców), informację miesięczną dla osoby ubezpieczonej (czyli druk RMUA) albo inny dowód posiadania ważnego ubezpieczenia zdrowotnego, dzięki któremu dany pacjent może zostać poddany tomografii komputerowej na koszt NFZ.

Przeczytaj również: Rezonans magnetyczny na NFZ

Tomografia komputerowa | Tomografia komputerowa w Warszawie | Tomografia komputerowa w Krakowie | Tomografia komputerowa w Łodzi | Tomografia komputerowa w Wrocławiu