Tomografia komputerowa stawu kolanowego - jak przebiega, jak się przygotować

Tomografia komputerowa stawu kolanowego to obecnie jedno z najdokładniejszych badań, jakie można wykonać w tym obszarze. Ma też jednak pewne ograniczenia.

Tomografia kolan pozwala uzyskać znacznie bardziej szczegółowy obraz tej części ciała niż prześwietlenie rentgenowskie – ale pokazuje znacznie mniej niż rezonans magnetyczny, a pod pewnym względami nie jest nawet tak użyteczna jak zwykłe USG. Kiedy więc i dlaczego wykonuje się to badanie? Odpowiedź znajdziesz w poniższym artykule, gdzie zebraliśmy najważniejsze informacje na temat tomografii komputerowej stawu kolanowego.

Z tekstu dowiesz się m. in.:

• na czym polega przewaga tomografii komputerowej nad RTG i rezonansem magnetycznym,
• jak się przygotować do tomografii kolan,
• czy tomografia komputerowa stawu kolanowego jest bezpieczna dla zdrowia,
• ile kosztuje tomografia kolan i gdzie można ją wykonać,
• na czym polega tomografia stawu kolanowego z kontrastem,
• jak przebiega tomografia kolan,
• kiedy wykonuje się tomografię stawu kolanowego.

Jak działa tomograf

Opisany wyżej mechanizm odnosi się zarówno do tomografii, jak i do klasycznego badania RTG. Z tym że tomografia polega na wykonaniu nie jednego, ale całej serii zdjęć rentgenowskich, z różnych stron i pod różnymi kątami. Zdjęcia te są następnie łączone przez zaawansowane oprogramowanie (stąd przymiotnik „komputerowa” w nazwie), tworząc bardzo precyzyjne, dwu- i trójwymiarowe modele skanowanego w ten sposób elementu.

Wyobraź sobie teraz promienie słońca padające np. na gumową piłkę. Zatrzymają się na niej, dlatego rzuca ona znacznie wyraźniejszy cień niż np. wypełniony powietrzem balon, przez który część światła przechodzi. Na podobnej zasadzie tkanki wystawione na promieniowanie rentgenowskie „rzucają cień” na detektor, tyle że w negatywie: kości na prześwietleniu ukazują się jako jasne, a tkanki miękkie – jako ciemniejsze obszary.

Opisany wyżej mechanizm odnosi się zarówno do tomografii, jak i do klasycznego badania RTG. Z tym że tomografia polega na wykonaniu nie jednego, ale całej serii zdjęć rentgenowskich, z różnych stron i pod różnymi kątami. Zdjęcia te są następnie łączone przez zaawansowane oprogramowanie (stąd przymiotnik „komputerowa” w nazwie), tworząc bardzo precyzyjne, dwu- i trójwymiarowe modele skanowanego w ten sposób elementu.

Tomografia kolan a rentgen

To idealny sposób obrazowania struktur kostnych, które swoiście na siebie nachodzą – tak jak ma to miejsce chociażby w przypadku stawu kolanowego, w którym spotykają się kości: udowa, piszczelowa i rzepka. Na zwykłym prześwietleniu mogą one się wzajemnie zasłaniać, dlatego jeśli RTG kolan nie wystarcza do postawienia precyzyjnej diagnozy, często uzupełnia się to badanie właśnie o tomografię komputerową.

Ktoś mógłby zapytać, dlaczego nie zleca się jej więc jako pierwszej, skoro jest tak dokładna. Otóż istnieje co najmniej kilka powodów. Jednym z nich jest fakt użycia znacznie większej niż w zwykłym rentgenie dawki promieniowania jonizującego, które może uszkadzać DNA komórek.

Gdzie zrobić tomografię komputerową stawu kolanowego i ile to kosztuje

Poza tym tomografia to badanie o wiele bardziej kosztowne, a także nieco słabiej dostępne. Listę ośrodków diagnostycznych dysponujących sprzętem do jej przeprowadzenia, wraz z podziałem na poszczególne miejscowości, znajdziesz pod adresem: Tomografia stawu kolanowego. Na stronie można też od razu zarezerwować dogodny termin, porównawszy uprzednio ceny, które zaczynają się w okolicach 150 zł, sięgają zaś nawet 600 zł, zależnie od placówki.

Czekasz na badanie w ramach NFZ?
Zobacz, gdzie można zrobić je szybciej! Porównaj ceny placówek w Twojej okolicy i poznaj opinie pacjentów. Przekonaj się, ile to tak naprawdę kosztuje.
Sprawdź terminy: Tomografia stawu kolanowego
Nie trać zdrowia na kolejki!
Im szybciej wdrożone leczenie, tym większe szanse na sukces!

Tomografia komputerowa kolan z kontrastem

Do tego doliczyć należy jeszcze co najmniej 100 zł, jeśli podczas badania pacjentowi ma zostać podany tzw. kontrast, czyli specjalna substancja poprawiająca widoczność obrazowanych elementów. W przypadku tomografii kolan aplikuje się ją dożylnie lub wstrzykuje bezpośrednio do stawu (tzw. tomografia artrografia stawu kolanowego). Może to wywołać rzadką, ale dość groźną reakcję alergiczną, dlatego przez kilkadziesiąt minut po badaniu należy pozostać na terenie placówki medycznej, tak aby jej personel był w stanie podjąć szybką interwencję w razie wystąpienia silnych reakcji niepożądanych.

Podanie środka kontrastowego (inaczej: cieniującego) wymaga też odpowiednich przygotowań. Koniecznie trzeba zbadać wcześniej poziom kreatyniny we krwi, co pozwala ocenić, czy nerki pacjenta działają prawidłowo. To przez nie bowiem – wraz z moczem – kontrast jest wydalany z organizmu. Proces ten warto przyspieszyć, pijąc większe ilości wody. Na samą tomografię należy zaś stawić się na czczo, tj. spożywszy ostatni posiłek nie później niż 6-8 godzin przed badaniem.

Przeczytaj: Tomografia komputerowa z kontrastem - na czym polega, jak się przygotować

Przygotowania do tomografii stawu kolanowego

Niezależnie natomiast od tego, czy środek cieniujący będzie podany, czy nie, dobrze jest też się przygotować, wkładając wygodny strój, który pozwoli na łatwe odsłonięcie kolan. W przeciwnym razie niezbędne może się okazać zdjęcie spodni, legginsów czy rajstop. Warto ponadto zabrać ze sobą wyniki poprzednich badań obrazowych stawu kolanowego, jako że mogą one ułatwić interpretację wyników bieżącego badania.

Oprócz tego trzeba mieć skierowanie – z racji użycia promieniowania jest ono wymagane nawet wtedy, gdy za tomografię pacjent płaci z własnej kieszeni – oraz dokument potwierdzający tożsamość, a w przypadku pacjentów nieletnich także książeczkę zdrowia dziecka. Zgodnie z przepisami odnotować w niej należy każde badanie wykorzystujące promienie rentgenowskie.

Jako że nie jest ono obojętne dla zdrowia, to takich badań nie wolno powtarzać zbyt często, zwłaszcza u małych dzieci i osób starszych. Kobiety ciężarne zaś w ogóle nie powinny się im poddawać, bo mogłoby to doprowadzić do poważnych zaburzeń rozwoju płodu lub do poronienia. Ciąża to zresztą właściwie jedyne bezwzględne przeciwwskazanie do tomografii kolan.

Tomografia komputerowa a rezonans kolan

Jeśli zachodzi wówczas konieczność zobrazowania tego obszaru, to wykonuje się raczej rezonans magnetyczny stawu kolanowego. Ukazuje on precyzyjnie zarówno kości, jak i tkanki miękkie, niezbyt dobrze widoczne w tomografii komputerowej, od której jest zresztą znacznie bardziej bezpieczny, bo nie wykorzystuje się w nim promieniowania. Dlaczego więc w ogóle zleca się tomografię, skoro można zbadać kolana w taki sposób? Otóż rezonans jest jeszcze droższy i nieco słabiej dostępny, a poza tym jego przeprowadzenie zabiera znacznie więcej czasu. Pacjent musi pozostać w całkowitym bezruchu niekiedy nawet przez godzinę, co nie jest łatwe, zwłaszcza dla osób cierpiących na tiki nerwowe czy chorobę Parkinsona. Tomografia kolan natomiast trwa zaledwie od kilku do kilkunastu minut.

Przebieg tomografii komputerowej stawu kolanowego

Nadzoruje ją radiolog, ze względów bezpieczeństwa przebywający w oddzielnym pomieszczeniu. Pozostaje on jednak w kontakcie z osobą badaną przez system głośników i mikrofonów (tzw. interkom), wydając polecenia dotyczące np. przyjęcia wybranej pozycji czy wstrzymania oddechu, a także przyjmując ewentualne zgłoszenia pacjenta, gdyby działo się coś niepokojącego. Dotyczy to zwłaszcza procedur z wykorzystaniem kontrastu, na który organizm może dość różnie reagować – najczęściej jest to jednak tylko uczucie ciepła bądź zimna w miejscu podania, swędzenie lub metaliczny posmak w ustach.

Sama tomografia jest zupełnie bezbolesna, polega zaś na tym, że poddawana jej osoba leży na specjalnym stole, który automatycznie wsuwa się do wąskiego tunelu sporej maszyny o kolistym kształcie. Ponieważ w jej otworze znajdują się przede wszystkim nogi, a nie głowa pacjenta, klaustrofobia – czyli lęk przed zamkniętymi przestrzeniami – nie jest w tomografii stawu kolanowego aż takim problemem, jak przy badaniu innych części ciała tą techniką. Aby zredukować napięcie, pacjent może też zawsze zamknąć oczy, a w skrajnych przypadkach nawet zażyć leki uspokajające. Jeśli nie zostały podane ani one, ani kontrast, praktycznie tuż po badaniu można podjąć codzienne czynności – normalnie jeść, prowadzić samochód itd.

Badanie w Twojej okolicy już jutro? To możliwe!
Porównaj ceny i opinie. Znajdź najlepszą dla siebie ofertę i zarezerwuj termin.
Pokaż: Tomografia stawu kolanowego
Uzyskaj diagnozę i rozpocznij leczenie jak najszybciej!

Wskazania do tomografii kolan

Generowane przez tomograf obrazy, gotowe praktycznie od ręki, wymagają jeszcze sporządzenia specjalistycznego opisu, przez co wyniki tomografii kolan są gotowe do odbioru dopiero po kilku dniach. Ich interpretacji powinien dokonać lekarz, który skierował pacjenta na tomografię, a któremu mogą one wydatnie pomóc w poprawnym zdiagnozowaniu nieprawidłowości takich jak:

• zwichnięcie, skręcenie, przemieszczenie stawu kolanowego (lub jego fragmentu), złamania kości go tworzących oraz inne zmiany pourazowe;
• jałowa (inaczej: aseptyczna, czyli niewywołana przez drobnoustroje) martwica kości – dotykająca głównie młodzież w okresie dojrzewania, objawiająca się zaś często nieokreślonymi bólami w okolicy kolan;
• wady wrodzone i rozwojowe stawu kolanowego, jego zmiany zwyrodnieniowe;
• choroba Pageta – przewlekłe schorzenie kości prowadzące do ich zniekształcenia lub złamania, a także bólu;
• dysplazja włóknista kości – rzadka choroba rozrostowa, która potrafi skutkować przeciągłym bólem lub złamaniami, wcześniej długo przebiegając bezobjawowo;
• przewlekłe i nietypowe zmiany zapalne kości;
• zmiany nowotworowe – w tym nacieki szerzące się z tkanek miękkich na kości lub odwrotnie, co zaobserwować można zwłaszcza po podaniu środka cieniującego.

Tomografię komputerową kolan zleca się nie tylko przy podejrzeniu powyższych problemów, ale też by precyzyjnie zlokalizować stwierdzone już zmiany tudzież oszacować ich rozległość czy stopień nasilenia. Badanie to jest nieocenione w planowaniu chirurgicznych zabiegów ortopedycznych, do których pozwala się lepiej przygotować, umożliwia też dokonanie pooperacyjnej oceny skuteczności przeprowadzonych działań.

Przeczytaj również: Ból kolana – przyczyny, objawy, badania obrazowe