Witamina D dobra na wszystko

Witamina D, podobnie jak witaminy A, E czy K, należy do grupy związków rozpuszczalnych w tłuszczach. Wchłania się z przewodu pokarmowego wraz z tłuszczami pokarmowymi, a proces ten ułatwia produkowana przez wątrobę żółć. Źródła witaminy D mogą być pochodzenia roślinnego (np. niektóre grzyby) lub zwierzęcego.

Organizm ludzki potrafi ponadto syntetyzować witaminę D w skórze pod wpływem promieni UVB. Ekspozycja na promieniowanie słoneczne przez ok. 15 – 30 minut dziennie, która doprowadza do zaczerwienienia skóry ramion, nóg i twarzy, zapewnia optymalną dla organizmu syntezę witaminy D w skórze. Związki pochodzące z poszczególnych źródeł (roślinne, zwierzęce, skóra) różnią się nieco budową chemiczną, ale w organizmie ludzkim są metabolizowane do wspólnego, aktywnego hormonalnie związku – witaminy D3. Działanie witaminy D3 w organizmie jest wielokierunkowe i jeszcze nie do końca poznane. Wiedza na temat roli jaką odgrywa witamina D3 w organizmie stale się poszerza.

Wachlarz zastosowań

Do niedawna uważano, że jedynym jej działaniem jest regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej w kierunku budowy kośćca. Stosowano ją do zapobiegania i leczenia krzywicy u dzieci. W ostatnich latach odkryto, że działanie witaminy D3 znacznie wykracza poza kości – m.in. wywiera działanie immunomodulujące tj. modyfikujące działanie komórek odpornościowych organizmu, reguluje różnicowanie komórek, a nawet wykazuje działanie przeciwnowotworowe. Te zaskakujące działania stały się punktem odniesienia dla wielu badań naukowych z różnych dziedzin medycyny. Witamina D3 znajduje zastosowanie m.in. w dermatologii (leczenie łuszczycy), reumatologii (choroby zapalne tkanki łącznej), nefrologii (w leczeniu niewydolności nerek).

Czym może grozić niedobór witaminy D?

Badania prowadzone w grupie kobiet ciężarnych pokazują, że niedobór witaminy D w surowicy zwiększa ryzyko nadciśnienia w ciąży, cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego czy porodu przedwczesnego. Ciekawe badanie obserwacyjne poczyniono w USA, gdzie wykazano, że w stanach bardzo nasłonecznionych (np. w Californi) stwierdza się niedobór witaminy D w surowicy w znacznym odsetku populacji tego stanu. Tłumaczy się to faktem, że w stanach mocno eksponowanych na promieniowanie słoneczne, stosuje się w sporej ilość kremy do opalania o dużym faktorze. Niektóre badania podają, że przy faktorze powyżej 7 – 8 praktycznie całkowicie zatrzymuje się synteza skórna witaminy D. Zrobiło się jeszcze ciekawiej, po nałożeniu na siebie mapy poszczególnych stanów z częstością niedoboru witaminy D w surowicy z mapą z częstością występowania nowotworów złośliwych w USA. Okazało się bowiem, że te dwie mapy po nałożeniu wręcz idealnie do siebie pasują. Niedobór witaminy D w surowicy w sposób perfekcyjny korelował z częstością występowania nowotworów złośliwych. Na podstawie tego i wielu innych badań wysnuto wniosek, że witamina D w sposób istotny może zapobiegać nowotworom.

Badania nad najnowszymi zastosowaniami

Działanie witaminy D, poza wpływem na gospodarkę wapniowo-fosforanową, próbuje się wykorzystać także w innych schorzeniach endokrynologicznych. Na przestrzeni ostatnich lat prowadzone są badania nad zastosowaniem witaminy D w chorobie Hashimoto we wczesnym stopniu zaawansowania, a także w jej zapobieganiu. Ponadto witamina D może odgrywać istotną rolę w zapobieganiu cukrzycy typu 1 (tzw. insulinozależnej) oraz może zmniejszyć zapotrzebowanie na insulinę tej postaci cukrzycy. Dane te są na tyle wiarygodne, że niektóre towarzystwa pediatryczne umieściły w swoich zaleceniach prewencyjne podawanie preparatów witaminy D dzieciom w każdym wieku rozwojowym.

Mnogość dobroczynnego działania witaminy D w organizmie ludzkim zachęca do jej stosowania w każdej grupie wiekowej. Na rynku dostępne są preparaty „naturalnej” witaminy D w formie tabletek i kropli oraz cały szereg preparatów multiwitaminowych. Istnieją też preparaty tzw. „aktywnej” witaminy D, ale taka postać witaminy jest już traktowana jako lek i podlega ścisłym wskazaniom lekarskim.