Rezonans angiografia głowy - jak przebiega, jak się przygotować

Ocena stanu naczyń krwionośnych wewnątrz czaszki jest niezbędna m. in. w przypadku podejrzenia udaru. Można jej dokonać dzięki badaniu zwanemu angio-MR głowy.

Angiografia to ogólna nazwa badania pozwalającego uzyskać obraz naczyń krwionośnych. Pochodzi z języka greckiego, w którym „graphein” oznacza „zapisać, narysować, wykreślić”, a „angeion” to właśnie naczynie. Medycyna zna kilka technik angiograficznych, z których najbezpieczniejszą jest angiografia metodą rezonansu magnetycznego, określana też skrótowo jako angio-MR (od ang. Magnetic Resonance). Technika ta okazuje się szczególnie przydatna w ocenie stanu żył oraz tętnic głowy. Przeczytaj, co może wówczas wykryć – i jak należy przygotować się do badania.

Z artykułu dowiesz się ponadto m. in.:

• czym się różni angiografia MR od innych technik angiograficznych,
• czy angiografia głowy metodą rezonansu magnetycznego jest bezpieczna dla zdrowia,
• ile kosztuje angio-MR głowy i gdzie można zrobić takie badanie,
• jak się przygotować do angio-MR głowy,
• kiedy lepiej nie przeprowadzać angiografii MR głowy - przeciwwskazania,
• jaki jest przebieg angiografii głowy metodą rezonansu magnetycznego,
• na czym polega angio-MR głowy z kontrastem,
• co można wykryć dzięki angiografii MR głowy,
• jakie istnieją odmiany angio-MR.

Czym się różni klasyczna angiografia od angio-MR

Aby lepiej zrozumieć znaczenie angiografii MR w medycynie, trzeba zdawać sobie sprawę z tego, na czym polega klasyczna angiografia. A polega ona zasadniczo na podaniu pacjentowi – dożylnie lub dotętniczo – specjalnej substancji zwanej kontrastem, ewentualnie środkiem kontrastowym bądź cieniującym, a następnie wykonaniu zdjęć RTG. Kontrast mocno pochłania promieniowanie rentgenowskie, na prześwietleniach jest więc bardzo wyraźnie widoczny i kiedy miesza się z krwią płynącą w tętnicach lub żyłach, pozwala te naczynia dokładnie zobrazować.

Aby jednak substancja cieniująca znalazła się w badanym obszarze, trzeba ją tam najpierw dostarczyć. W tym celu w skórze wykonuje się niewielkie nacięcie (w znieczuleniu), przez które umieszcza się w krwiobiegu długi cewnik, prowadzony naczyniami krwionośnymi w wybrane miejsce. W przypadku tradycyjnej angiografii naczyń mózgowych droga cewnika przebiega często aż z tętnicy udowej do tętnic szyjnych, gdzie następuje uwolnienie transportowanego przez ten cewnik kontrastu.

Dzięki wynalezieniu bardziej zaawansowanej techniki obrazowania, jaką jest tomografia komputerowa – polegająca w dużym skrócie na wykonaniu serii szczegółowych zdjęć rentgenowskich – stało się możliwe podanie kontrastu przez wenflon, co podniosło komfort pacjenta i ograniczyło ryzyko powikłań m. in. wskutek zakażenia. Mimo to angiografia TK nadal jednak jest nieobojętna dla zdrowia, wykorzystuje bowiem szkodliwe promieniowanie rentgenowskie i dość mocno obciążające organizm środki cieniujące. Problemy te rozwiązuje dopiero angiografia metodą rezonansu magnetycznego.

Zalety angio-MR

Do obrazowania używa tu się w pełni bezpiecznych fal radiowych i pola magnetycznego. Co więcej, w rezonansie obserwuje się położenie jonów wodoru, które wchodzą w skład cząsteczek wody obecnych we krwi (zob. „Rezonans magnetyczny – na czym polega badanie”). Dzięki temu w wielu przypadkach – np. do oceny naczyń wewnątrzczaszkowych podczas angio-MR głowy – podanie kontrastu nie jest konieczne. A jeśli nawet lekarz stwierdzi, że warto zaaplikować środek cieniujący, by uzyskać jeszcze bardziej precyzyjne wyniki, to wciąż podawane przy rezonansie substancje bazujące na pierwiastku o nazwie gadolin są znacznie lepiej tolerowane niż te jodowe, wykorzystywane w RTG oraz tomografii.

Choć angiografia MR głowy trwa dłużej, jest droższa i nieco mniej dokładna od angio-TK głowy czy tomografii angio naczyń mózgowia, to w świetle powyższych zalet stanowi dla tych badań chętnie wybieraną alternatywę. W wielu przypadkach okazuje się zresztą wystarczająco precyzyjna, a czasem wręcz niezastąpiona – np. gdy u pacjenta stwierdzono uczulenie na jodowe środki cieniujące albo gdy nie można zastosować promieniowania z powodu ciąży.

Gdzie zrobić angio-MR głowy i ile to kosztuje

Angiografia metodą rezonansu jest tak bezpieczna, że można ją powtarzać u tej samej osoby z praktycznie dowolną częstotliwością, a w prywatnych ośrodkach diagnostycznych nawet zrobić ją bez skierowania. Listę tych ośrodków, wraz z podziałem na miejscowości, znajdziesz pod adresem: Rezonans angiografia głowy. Przez stronę można też od razu umówić się na badanie, porównawszy uprzednio ceny. W zależności od placówki za angiografię MR głowy trzeba zapłacić od ok. 300 zł do 800 zł, przy czym aplikacja środka cieniującego podnosi koszt procedury o kolejne 100-150 zł.

Jak się przygotować do angiografii głowy metodą rezonansu magnetycznego

Angio-MR głowy z kontrastem wymagać będzie ponadto skierowania oraz specjalnych przygotowań, o których szczegółowo poinformuje zlecający badanie lekarz. Niezbędne jest choćby wcześniejsze zmierzenie poziomu kreatyniny we krwi, co pozwala ocenić, czy nerki pacjenta działają prawidłowo. Środek cieniujący jest bowiem usuwany z organizmu wraz z moczem. Z tego też względu, aby przyspieszyć jego wydalanie, przez 1-2 dni po angiografii warto pić zwiększone ilości płynów.

Na angio-MR głowy z kontrastem ponadto należy się stawić na czczo. Niezależnie zaś od tego, czy kontrast ma zostać podany, czy nie, w dniu badania lepiej zrezygnować z makijażu, balsamu rozświetlającego i lakieru do włosów. Kosmetyki te często zawierają bowiem metaliczne drobiny, które pod wpływem pola magnetycznego mogą się przesuwać, zaburzając czytelność uzyskiwanego obrazu.

Z podobnych względów warto włożyć strój pozbawiony metalowych elementów, takich jak suwaki, sprzączki czy fiszbiny biustonosza – a nawet cekiny i metaliczne nadruki. Ubranie powinno też być przewiewne i wygodne, bo podczas rezonansu robi się ciepło, a trzeba przez dłuższy czas (ok. pół godziny) pozostać w bezruchu. Przed wejściem do gabinetu należy pozostawić biżuterię, okulary, spinki, klucze, zegarek, wyjmowaną protezę i inne metalowe obiekty, które w silnym polu magnetycznym mogłyby się zacząć gwałtownie przemieszczać, stanowiąc zagrożenie zarówno dla pacjenta, jak i znajdującego się w pomieszczeniu sprzętu. Z kolei przedmioty takie jak telefon, nośniki pamięci czy karty płatnicze mogłyby ulec rozmagnesowaniu i przestać działać, je również lepiej więc zostawić w bezpiecznym miejscu.

Czekasz na badanie w ramach NFZ?
Zobacz, gdzie można zrobić je szybciej! Porównaj ceny placówek w Twojej okolicy i poznaj opinie pacjentów. Przekonaj się, ile to tak naprawdę kosztuje.
Sprawdź terminy - Rezonans angiografia głowy
Nie trać zdrowia na kolejki!
Im szybciej wdrożone leczenie, tym większe szanse na sukces!

Przeciwwskazania do angio-MR głowy

Pole magnetyczne wytwarzane przez aparat do rezonansu może oddziaływać także na znajdujące się ewentualnie w organizmie osoby badanej elektroniczne urządzenia i metalowe obiekty, których przemieszczanie się lub nagrzewanie doprowadziłoby wówczas do uszkodzenia okolicznych tkanek. Zaburzenie funkcjonowania rozrusznika serca, neurostymulatora czy pompy insulinowej stwarzałoby zaś jeszcze większe nawet zagrożenie dla zdrowia i życia. Dlatego też wykonanie angiografii metodą rezonansu magnetycznego może być niewskazane, jeśli osoba badana ma w ciele m. in.:

• wspomniany rozrusznik, neurostymulator lub pompę insulinową,
• implant ślimakowy,
• endoprotezy, śruby lub druty ortopedyczne,
• stenty lub klipsy naczyniowe,
• śrut, odłamki pocisku itp.,
• opiłki metali (np. w oku),
• wkładkę antykoncepcyjną,
• tatuaże wykonane przy użyciu barwników zawierających metaliczne drobiny.

Warto natomiast podkreślić, że nowoczesne implanty coraz częściej produkowane są z takich materiałów i w taki sposób, aby ich obecność nie stanowiła przeszkody do przeprowadzenia rezonansu. Każdorazowo należy to jednak potwierdzić, okazując stosowną dokumentację medyczną radiologowi, który ma nadzorować przebieg rezonansu. Koniecznie trzeba go też poinformować o:

• ciąży – choć nie wykazano szkodliwego wpływu badania na płód, to na wszelki wypadek raczej nie wykonuje się angio-MR w pierwszym trymestrze;
• tikach, przykurczach czy chorobach neurologicznych, które nie pozwalają pacjentowi pozostać przez dłuższy czas w bezruchu;
• klaustrofobii – osobom cierpiącym na lęk przed ograniczonymi przestrzeniami można podać przed badaniem środki uspokajające;
• chorobach przewlekłych, przyjmowanych na stałe lekach, przebytych operacjach i stwierdzonych alergiach – zwłaszcza jeśli ma zostać podany kontrast.

Tuż przed badaniem wypełnia się zresztą najczęściej specjalną ankietę na temat stanu zdrowia, zawierającą pytania o powyższe kwestie.

Jak przebiega angiografia głowy metodą rezonansu magnetycznego

Po wypełnieniu ankiety pacjent jest proszony o przejście do pomieszczenia, w którym znajduje się aparat do rezonansu. Przypomina on masywne koło z otworem w środku. Do tego właśnie otworu podczas badania wsuwany jest automatycznie specjalny stół, na którym nieruchomo leży pacjent. Angio-MR głowy to badanie bezbolesne, towarzyszą mu jednak dość głośne i nieprzyjemne dźwięki. Na szczęście można je wytłumić, wkładając do uszu zatyczki lub słuchawki z muzyką. Radiolog prowadzący badanie przebywa w oddzielnym pomieszczeniu, cały czas jednak pozostaje w kontakcie z pacjentem przez interkom, a także wizualnie przez szybę.

Angio-MR głowy z kontrastem

Jeśli ma zostać podany kontrast, na początku całej procedury badanemu zakłada się wenflon. Aplikacja środka cieniującego może wywołać np. uczucie ciepła bądź zimna, swędzenie lub metaliczny posmak w ustach. Wszelkie niepokojące objawy należy natychmiast zgłosić, tak aby możliwa była szybka interwencja w razie silniejszej reakcji alergicznej. W przypadku substancji gadolinowych wykorzystywanych w rezonansie dzieje się to niezmiernie rzadko, ale na wszelki wypadek zalecane jest pozostanie jeszcze przez pewien czas po badaniu na terenie danej placówki.

Gdy zaś kontrastu nie użyto, praktycznie natychmiast po rezonansie angio pacjent może podjąć codzienne czynności, normalnie jeść czy prowadzić auto (chyba że podano mu środki uspokajające, które mogą zaburzać koncentrację i refleks). Wyniki angio-MR głowy są gotowe do odbioru zwykle dopiero po kilku dniach, jako że liczne obrazy uzyskane w drodze badania wymagają jeszcze sporządzenia specjalistycznego opisu przez doświadczonego radiologa.

Przeczytaj: Rezonans magnetyczny z kontrastem - na czym polega, jak się przygotować

Po co robi się angiografię MR głowy

Na podstawie otrzymanych materiałów jest on w stanie ocenić stan żył i tętnic w obrębie głowy, zwłaszcza pod kątem ich drożności. Możliwość zmierzenia przekroju naczyń krwionośnych i wskazania przyczyny zatoru pozwala wykorzystać angio-MR jako procedurę kwalifikującą do ich chirurgicznego udrożnienia. W badaniu ujawniają się ponadto nieprawidłowości takie jak:

• zakrzepica – inaczej zwana zapaleniem żył, bardzo długo niedająca objawów,
• zespół kręgowo-podstawny – objawiający się zwłaszcza silnymi zawrotami głowy i zaburzeniami równowagi, ale też okresowymi szumami usznymi, nudnościami, zaburzeniami pamięci, nastroju lub wzroku,
• naczyniaki – łagodne lub złośliwe zmiany nowotworowe,
• tętniaki wewnątrzczaszkowe – grożące pęknięciem uwypuklenia w tętnicach powstałe na skutek wtłaczania krwi pod ciśnieniem w osłabiony fragment ściany naczynia,
• zwężenie tętnic – które podobnie jak zator może prowadzić do niedokrwienia pewnych rejonów mózgu lub całych narządów w rejonie głowy,
• innego typu malformacje naczyniowe – czyli zmiany spowodowane niewłaściwym rozwojem naczyń krwionośnych.

Angiografię głowy metodą rezonansu magnetycznego wykonuje się w podejrzeniu powyższych schorzeń, a także w diagnostyce udarów, miażdżycy czy chorób nowotworowych (do oceny unaczynienia guza). Badanie pozwala nie tylko potwierdzić lub wykluczyć domniemane anomalie, ale też zaplanować skuteczną terapię i zweryfikować jej postępy.

Odmiany angio-MR

Angiografia MR może zostać zlecona celowo albo przeprowadzona w ramach ogólnego rezonansu magnetycznego głowy, acz nie zawsze jest to standardem. Badanie naczyń krwionośnych wymaga bowiem odpowiedniego skalibrowania sprzętu. Co więcej, nawet w obrębie samej angiografii metodą rezonansu wyróżnić można kilka różnych technik, w których uwzględnia się nieco odmienne parametry. Do najczęściej stosowanych należą:

• angiografia czasu przepływu (inaczej: TOF, z ang. Time of Flight) – gdzie sygnał odbierany ze struktur nieruchomych zostaje osłabiony, za to wzmacnia się sygnał z płynącej krwi;
• tzw. technika czarnej krwi – gdzie nasilenie sygnału jest odwrotne, przez co krew na uzyskanych obrazach przybiera ciemną barwę, ale też wyraźnie odcina się od okolicznych tkanek, zarysowując na ich tle kształt naczyń;
• angiografia kontrastu fazy (ang. Phase-Contrast, PC) – podobnie jak angiografia TOF bazuje na sygnale z przepływającej krwi, ale dzięki specyficznej sekwencji impulsów wzbudzających (fal radiowych) pozwala uniknąć problemu osłabienia tego sygnału, jeśli krew płynie wolniej.

Ostatnia z wymienionych odmian angiografii MR uchodzi obecnie za najnowocześniejszą i najbardziej dokładną. Samo badanie trwa jednak istotniej dłużej niż w przypadku TOF, jest też wyjątkowo wrażliwe na ewentualne zakłócenia obrazu, np. na jego rozmycie wskutek przypadkowych ruchów pacjenta. Optymalną metodę dobiera się więc na podstawie indywidualnych wskazań, a ostateczna decyzja w tej kwestii należy do radiologa odpowiedzialnego za przebieg całej procedury.

Przeczytaj również: Rezonans angiografia tętnic szyjnych – jak przebiega, jak się przygotować

Rezonans angiografia głowy | Rezonans angiografia głowy w Warszawie | Rezonans angiografia głowy w Krakowie | Rezonans angiografia głowy w Łodzi | Rezonans angiografia głowy w Wrocławiu