Rezonans magnetyczny łokcia - jak przebiega, jak się przygotować

Rezonans magnetyczny łokcia to obecnie najbardziej kompleksowe, a zarazem bezbolesne i w pełni bezpieczne badanie tej części ciała. Dowiedz się o nim więcej.

Staw łokciowy to dość skomplikowany mechanizm, z racji swej budowy, położenia i funkcji stale narażony na różnego rodzaju urazy, kontuzje i przeciążenia. Dotyczy to nie tylko sportowców, ale też osób spędzających wiele godzin dziennie przed komputerem. Problemy z łokciem często ujawniają się tylko podczas wykonywania określonych czynności, których w związku z tym nieraz podświadomie staramy się unikać. Może to jednak wręcz tylko pogorszyć sprawę.

Dlatego tak ważne jest sprawne postawienie prawidłowej diagnozy i zaplanowanie w oparciu o nią (oraz oczywiście wdrożenie) odpowiedniego leczenia. Rezonans magnetyczny stawu łokciowego okazuje się tu niezwykle przydatnym narzędziem. W poniższym artykule zawarliśmy najważniejsze informacje na temat tego badania.

Z tekstu dowiesz się m. in.:

• jak zbudowany jest staw łokciowy,
• jakie schorzenia występują w obrębie stawu łokciowego najczęściej – oraz jak się je diagnozuje i leczy,
• jakie są zalety rezonansu magnetycznego łokcia,
• gdzie zrobić rezonans stawu łokciowego i ile to kosztuje,
• na czym polegają przygotowania do rezonansu magnetycznego łokcia,
• czy rezonans łokcia jest bezpieczny – i kiedy nie należy go robić,
• jak przebiega rezonans magnetyczny stawu łokciowego,
• kiedy można odebrać wyniki MRI łokcia.

Budowa łokcia

Zacznijmy od omówienia budowy stawu łokciowego, bo świadomość tego, jak jest on skonstruowany, ułatwia zrozumienie, dlaczego rezonans magnetyczny ma aż takie znaczenie w obrazowaniu tego właśnie obszaru. Otóż tak naprawdę do czynienia mamy tu nie z jednym, ale z aż trzema stawami, choć otoczonymi wspólną torebką stawową. Inaczej nie bylibyśmy w stanie wykonywać aż tylu różnych ruchów, którymi są zginanie i prostowanie ręki w łokciu oraz obracanie przedramienia w dwóch kierunkach.

Jest to możliwe nie tylko dzięki specyficznemu zestawieniu kości – ramiennej, łokciowej i promieniowej – ale też oczywiście dzięki mięśniom, łączącym je z kośćmi ścięgnom oraz biegnącym pomiędzy nimi nerwom i naczyniom krwionośnym. Nie wolno zapomnieć ponadto o podtrzymujących staw więzadłach, znajdujących się wewnątrz niego chrząstkach, a także o kaletkach, które produkują maź (to głównie ona sprawia, że elementy stawu nie ścierają się o siebie nawzajem podczas ruchu).

Najczęstsze schorzenia stawu łokciowego

W tak skomplikowanym układzie nietrudno o awarię, i to nie tylko w wyniku urazów czy kontuzji, skutkujących np.:

• złamaniem lub pęknięciem kości;
• uszkodzeniem tkanek miękkich – czyli chociażby zerwaniem lub naderwaniem więzadeł;
• zwichnięciem łokcia – które jest zwykle skutkiem upadku na wyprostowaną rękę, a polega na tak silnym przemieszczeniu względem siebie powierzchni stawowych, że towarzyszy mu zerwanie więzadeł i torebki stawowej;
• zapaleniem pourazowym – które może doprowadzić z kolei do artrofibrozy, czyli zwłóknienia stawu, leczonego operacyjnie (staw wygląda wówczas jak wypełniony nitkami ciągnącej się gumy do żucia lub surowego ciasta drożdżowego);
• obecnością tzw. ciał wolnych, czyli fragmentów złuszczonej chrząstki lub kości, które mogą wpadać pomiędzy elementy stawu i w bolesny sposób blokować jego ruch (w takiej sytuacji również konieczna jest interwencja chirurgiczna).

Do patologii nieurazowych zaliczają się natomiast:

• tzw. łokieć tenisisty – najczęściej rozpoznawana przypadłość w obrębie stawu łokciowego, objawiająca się charakterystycznym bólem po zewnętrznej stronie łokcia, zwłaszcza przy zaciskaniu pięści, oraz tkliwością tego obszaru; co ciekawe, tylko ok. 10% chorych to tenisiści, pozostali to głównie osoby pracujące przy komputerze i przy konsolach do miksowania dźwięku, a także zawodowo posługujące się np. śrubokrętem lub innymi tego typu narzędziami (schorzenie jest bowiem efektem częstych przeciążeń towarzyszących ściskaniu przedmiotów lub drobnym ruchom palców i nadgarstka przy zgiętym stawie łokciowym);
• tzw. łokieć golfisty – przypadłość nieco rzadsza, objawiająca się podobnie, tyle że po wewnętrznej stronie łokcia; dotyczy nie tylko golfistów, ale przede wszystkim osób pracujących fizycznie, przeciążających mięśnie zginacze ręki i przedramienia;
• zmiany zwyrodnieniowe – degeneracja powierzchni stawowych i okolicznych tkanek stopniowo pogłębiająca ograniczenie sprawności stawu (może mieć charakter zarówno pierwotny, kiedy to przyczyna problemu nie jest znana, jak i wtórny, a więc też wynikać chociażby z urazu);
• zapalenie kaletek – objawiające się bólem i obrzękiem związanym z nadprodukcją mazi, gdy kaletki są stale podrażniane przez uciskające je elementy stawu (w skrajnych przypadkach, wymagających natychmiastowej konsultacji lekarskiej, może pojawić się gorączka);
• zapalenie fałdów maziowych – pojawia się, gdy wskutek specyficznej aktywności zawodowej lub sportowej fragmenty torebki stawowej są „szczypane” przez schodzące się powierzchnie stawowe, co prowadzi do mikrourazów, stanu zapalnego i bólu;
• neuropatie – czyli uszkodzenia nerwów, często będące wynikiem urazów, ale też stanów zapalnych lub długotrwałego ucisku sąsiednich struktur; objawiają się głównie drętwieniem, zaburzeniami czucia i charakterystycznym mrowieniem, biegnącym niekiedy aż palców dłoni.

Dolegliwości w obrębie stawu łokciowego bywają o tyle uciążliwe, że potrafią mocno utrudniać nie tylko uprawianie sportu, ale też wykonywanie znacznie prostszych czynności, takich jak samodzielne jedzenie, czesanie się, mycie zębów chwytanie i trzymanie przedmiotów, a nawet podawanie dłoni. Co więcej, unikanie przyczyniających się do nasilenia bólu pozycji potrafi dodatkowo ograniczyć ruchomość stawu łokciowego na dłużej.

Czekasz na badanie w ramach NFZ?
Zobacz, gdzie można zrobić je szybciej! Porównaj ceny placówek w Twojej okolicy i poznaj opinie pacjentów. Przekonaj się, ile to tak naprawdę kosztuje.
Sprawdź terminy: Rezonans stawu łokciowego
Nie trać zdrowia na kolejki!
Im szybciej wdrożone leczenie, tym większe szanse na sukces!

Diagnostyka i leczenie problemów ze stawem łokciowym

Dlatego tak ważne jest odpowiednie zaplanowanie leczenia, często łączącego w sobie farmakoterapię (podanie leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych czy odbudowujących chrząstkę – czasami dostawowo), fizykoterapię (np. ultradźwięki, laseroterapia), rehabilitację (systematyczne wykonywanie wskazanych ćwiczeń), terapię manualną (specjalistyczny „masaż”), stosowanie opaski uciskowej czy kinesiotaping (oklejanie stawu specjalnymi taśmami), a w skrajnych przypadkach także zabiegi chirurgiczne.

Dobór właściwych sposobów postępowania uzależniony jest zaś od postawienia precyzyjnej diagnozy. Na podstawie wywiadu z pacjentem oraz badania przedmiotowego – polegającego na oględzinach i umiejętnym uciskaniu okolicy stawu tudzież sprawdzaniu jego ruchomości – lekarz dokonuje jednak tylko wstępnego rozpoznania. Jeśli przypuszcza, że problem leży po stronie tkanek miękkich, zwykle zleca wykonanie USG łokcia, natomiast gdy jego podejrzenie pada na kości, wypisuje skierowanie na prześwietlenie rentgenowskie.

Procedury te są tanie, szybkie i szeroko dostępne, ale mają też niestety pewne ograniczenia. Ich wyniki mogą okazać się zbyt mało dokładne, by odpowiedzieć na pytanie o przyczynę dolegliwości. Uzupełnieniem badania RTG może być wówczas znacznie bardziej precyzyjna tomografia komputerowa stawu łokciowego. Podobnie jak rentgen nadaje się ona jednak przede wszystkim do diagnozowania kości i znacznie gorzej radzi sobie z tkankami miękkimi. I też wykorzystuje szkodliwe promieniowanie, nie można jej więc wykonywać zbyt często, zwłaszcza u osób starszych i małych dzieci, a u kobiet w ciąży – w ogóle.

Na szczęście istnieje jeszcze rezonans magnetyczny, skrótowo określany czasem jak RM albo MRI, od angielskich słów „Magnetic Resonance Imaging” oznaczających właśnie obrazowanie tą metodą. Zamiast promieniowania wykorzystuje się tutaj obojętne dla zdrowia pole magnetyczne i fale radiowe (o tym, jak dzięki nim uzyskać obrazy z wnętrza ciała, pisaliśmy m. in. w artykule „Rezonans magnetyczny – na czym polega badanie”). Procedurę tę można powtarzać więc z praktycznie dowolną częstotliwością, i to nawet w przypadku ciężarnych (choć na wszelki wypadek unika się jej przeprowadzania w I trymestrze ciąży). A jeśli badanie ma zostać opłacone z kieszeni pacjenta – a nie wykonane np. na koszt NFZ – nie trzeba nawet mieć na nie skierowania.

Co więcej, rezonans łokcia pozwala zobaczyć zarówno kości, jak i tkanki miękkie, a więc chociażby więzadła, kaletki, torebki czy chrząstki stawowe. Uwidacznia też łagodne i złośliwe zmiany nowotworowe, pozwala odróżnić jedne od drugich i dokładnie je zlokalizować, a także ocenić stopień ewentualnego zajęcia sąsiednich struktur. Badanie jest nieocenione w planowaniu zabiegów chirurgicznych, służy również do późniejszej weryfikacji ich skuteczności.

Ile kosztuje rezonans łokcia i gdzie można go wykonać

Dlaczego więc rezonans magnetyczny stawu łokciowego zleca się często dopiero jako uzupełnienie USG albo RTG łokcia, skoro jest tak bezpieczny, a przy tym dokładny i wszechstronny? Powodem jest jego stosunkowo wysoka cena i ograniczona liczba ośrodków diagnostycznych dysponujących odpowiednim sprzętem. Ich listę, wraz z podziałem na poszczególne miejscowości, znajdziesz pod adresem: Rezonans stawu łokciowego. Na stronie można też od razu umówić się na badanie, sprawdziwszy uprzednio, ile ono kosztuje w wybranych placówkach. Ceny zaczynają się w okolicach 200 zł, sięgają zaś nawet 800 zł.

Rezonans stawu łokciowego z kontrastem

Podanie tzw. kontrastu, czyli specjalnej substancji dodatkowo poprawiającej widoczność wybranych struktur, zwiększa tę kwotę o minimum 150 zł. Środki kontrastowe – inaczej: cieniujące – nie zawsze są niezbędne przy rezonansie łokcia. Gdyby jednak miały być zastosowane, wcześniej należy pacjentowi zmierzyć poziom kreatyniny we krwi. Pozwala to ocenić funkcjonowanie jego nerek, przez które kontrast jest wydalany z organizmu. Na sam rezonans z podaniem środka cieniującego trzeba zaś stawić się na czczo. Dokładnych instrukcji w tym zakresie powinien udzielić lekarz kierujący na badanie lub personel ośrodka, w którym będzie ono wykonywane.

Przeczytaj: Rezonans magnetyczny z kontrastem - na czym polega, jak się przygotować

Jak się przygotować do rezonansu łokcia

Do rezonansu stawu łokciowego warto się zresztą odpowiednio przygotować niezależnie od tego, czy kontrast ma być podany, czy nie. A więc m. in. zabrać ze sobą wyniki poprzednich badań obrazowych łokcia, o ile je zrobiono. Ułatwią one interpretację wyników bieżącego badania, wcześniej natomiast podpowiedzą nadzorującej je osobie, na co zwrócić szczególną uwagę.

Kolejny ważny punkt to włożenie wygodnego i przewiewnego stroju. W trakcie rezonansu robi się dosyć ciepło (temperatura powietrza w pomieszczeniu przekracza 25 st. C), a trzeba pozostać przez dłuższy czas w bezruchu, bo w przeciwnym razie uzyskany obraz mógłby ulec zniekształceniu – ubranie powinno więc zapewniać w tych okolicznościach możliwie dużo komfortu. Nie może ono ponadto zawierać metalowych elementów, takich jak guziki, suwaki, sprzączki czy fiszbiny i haftki biustonosza, a nawet cekiny lub metaliczne nadruki. Pod wpływem silnego pola magnetycznego mogłyby bowiem zacząć się przemieszczać lub rozgrzewać, stwarzając zagrożenie zarówno dla pacjenta, jak i znajdującego się w pomieszczeniu sprzętu, oraz zaburzając widoczność skanowanych podczas badania tkanek.

Z podobnych przyczyn lepiej nie stosować danego dnia balsamów rozświetlających (często zawierających metaliczne drobiny), a przed wejściem do pracowni rezonansu należy zostawić okulary, biżuterię, zegarek, telefon, klucze i inne przedmioty zawierające metal – jak również karty płatnicze, które mogłyby ulec rozmagnesowaniu.

Badanie w Twojej okolicy już jutro? To możliwe!
Porównaj ceny i opinie. Znajdź najlepszą dla siebie ofertę i zarezerwuj termin.
Pokaż: Rezonans stawu łokciowego
Uzyskaj diagnozę i rozpocznij leczenie jak najszybciej!

Przeciwwskazania do rezonansu łokcia

Gorzej, jeśli metalowe obiekty znajdują się na stałe w organizmie pacjenta. Rozgrzewając się lub przemieszczając, mogłyby doprowadzić do uszkodzenia okolicznych tkanek. Zaburzenie funkcjonowania celowo wszczepianych elektronicznych urządzeń miałoby zaś jeszcze gorsze skutki. Dlatego rezonans stawu łokciowego często nie wchodzi w grę, jeśli w ciele osoby wymagającej zbadania są obecne:

• sztuczne zastawki, klipsy i stenty naczyniowe,
• implanty ortopedyczne – śruby, stabilizatory, płytki, endoprotezy itp.,
• implanty stomatologiczne i niektóre rodzaje wypełnień,
• antykoncepcyjna wkładka wewnątrzmaciczna,
• rozrusznik serca,
• implant ślimakowy,
• neurostymulator,
• pompa insulinowa,
• śrut, odłamki pocisków,
• opiłki żelaza (dostają się np. do oczu osób zawodowo zajmujących się obróbką metali).

Problematyczny może okazać się także tatuaż lub makijaż permanentny wykonany przy użyciu barwników zawierających metaliczne drobiny.

Trzeba jednak wiedzieć, że wiele współcześnie produkowanych implantów tworzy się z takich materiałów, aby nie stwarzały zagrożenia podczas rezonansu magnetycznego. Ostateczną decyzję w kwestii tego, czy badanie można wykonać, podejmuje nadzorujący je specjalista, zapoznawszy się z dokładnie z dokumentacją na temat wszczepionego obiektu – pacjent musi więc pamiętać o zabraniu tego typu dokumentacji ze sobą.

Rezonans magnetyczny łokcia – przebieg badania

Względnym przeciwwskazaniem do MRI stawu łokciowego bywa jeszcze niemożność utrzymania ciała przez dłuższy czas w bezruchu (np. z powodu tików nerwowych lub choroby Parkinsona), a także klaustrofobia, czyli lęk przed zamkniętymi przestrzeniami. Badanie wymaga bowiem, aby pacjent położył się na specjalnym stole, który automatycznie wsuwa się do wąskiego otworu dużej maszyny o kolistym kształcie, co u niektórych osób wywołuje nadmiernie silny stres. Aby go zredukować, pacjent może chociażby zamknąć oczy, a w skrajnych przypadkach przyjąć środki uspokajające. O klaustrofobii zawsze należy jednak poinformować radiologa nadzorującego badanie.

Uwaga: rezonans łokcia wykonuje się też niekiedy w tzw. systemie otwartym, o ile dana placówka dysponuje odpowiednim sprzętem. Wygląda on wówczas nieco inaczej i przypomina ogromną maszynę do szycia, dzięki czemu pacjent ma wokół siebie znacznie więcej przestrzeni.

W trakcie procedury rzeczony radiolog przebywa w innym pomieszczeniu, ale pozostaje z osobą badaną w kontakcie przez interkom lub słuchawki, których zadaniem jest też wytłumienie głośnych i dość nieprzyjemnych dźwięków wydawanych przez aparat do rezonansu. Bez problemu można więc – a nawet trzeba – zgłaszać ewentualny dyskomfort i inne problemy. Rezonans magnetyczny łokcia przebiega jednak zasadniczo zupełnie bezboleśnie, trwa zaś zwykle około 40 minut.

O ile nie zastosowano środków kontrastowych ani uspokajających, pacjent praktycznie natychmiast może wrócić do codziennych czynności, tj. normalnie jeść czy prowadzić auto. Wyniki niestety rzadko są dostępne tego samego dnia – z reguły należy się po nie zgłosić po mniej więcej tygodniu. O ile bowiem skany i trójwymiarowe modele stawu łokciowego są gotowe niemal od ręki, o tyle wymagają jeszcze sporządzenia specjalistycznego opisu, którego przygotowanie bywa dość czasochłonne.