Rezonans magnetyczny barku - jak przebiega, jak się przygotować

Bark to dość skomplikowana pod względem budowy część ciała, którą mogą dotknąć bardzo różne problemy. Rezonans magnetyczny pozwala je precyzyjnie zdiagnozować.

Przyczyną bólu lub ograniczenia ruchomości ramienia w miejscu, gdzie łączy się ono z korpusem ciała, bywają np. przeciążenia związane z uprawianiem niektórych zawodów lub dyscyplin sportu, kontuzje, urazy, wady postawy czy szkodliwe nawyki, takie jak niesymetryczne noszenie plecaka bądź torby. Za dolegliwości w tej okolicy odpowiada też jednak czasem chociażby zawał serca albo ucisk na nerwy w odcinku szyjnym kręgosłupa. Skuteczność leczenia zależy więc w ogromnej mierze od postawienia właściwej diagnozy. Rezonans magnetyczny jest zaś jednym z najlepszych narzędzi, jakimi można się tu posłużyć. Kluczowe informacje na temat tego badania zebraliśmy w poniższym artykule.

Dowiesz się z niego m. in.:

• jak diagnozuje się problemy w obrębie stawu barkowego,
• gdzie można wykonać rezonans magnetyczny barku i jaka jest jego cena,
• kiedy i w jakim celu wykonuje się rezonans barku – oraz jakie korzyści płyną z tego badania,
• czy na rezonans stawu barkowego trzeba mieć skierowanie,
• jak należy się przygotować do rezonansu barku,
• na czym polega rezonans magnetyczny stawu barkowego z kontrastem,
• jakie są przeciwwskazania do rezonansu barku,
• jak wygląda przebieg tego badania,
• jak długo trwa rezonans magnetyczny stawu barkowego – i jak długo czeka się na wyniki.

Budowa barku

Część ludzkiego ciała potocznie nazywana barkiem to złożony układ elementów o różnych funkcjach i właściwościach. Spotykają się tu kości (ramienna, łopatka i obojczyk), mięśnie (m. in. naramienny, czworoboczny i triceps), więzadła (tzw. kruczo-barkowe i kruczo-obojczykowe) oraz inne struktury tworzące stawy, takie jak chrząstki czy torebki stawowe wypełnione mazią. Wszystko to oplata zaś sieć naczyń krwionośnych i połączeń nerwowych.

Diagnostyka schorzeń barku

Tak naprawdę każdy z tych elementów może w pewnym momencie zacząć szwankować, powodując ból czy utrudniając np. podnoszenie rąk lub przedmiotów. Dla ustalenia źródła problemu bardzo ważne jest przeprowadzenie z pacjentem szczegółowego wywiadu na temat jego stanu zdrowia, samopoczucia i ewentualnych zdarzeń, które mogły doprowadzić do obecnej sytuacji. Nie mniej istotne jest badanie przedmiotowe, polegające na dokładnym obejrzeniu przez lekarza okolicy barkowej – np. w poszukiwaniu obrzęku czy zaczerwienienia – a także na umiejętnym jej uciskaniu czy sprawdzaniu ruchomości kończyny.

Wszystko to potrafi naprowadzić doświadczonego specjalistę na trop, jeśli chodzi o przyczynę dolegliwości, najczęściej jednak podejrzenia należy zweryfikować, wykonując badania obrazowe. Jeśli lekarz przypuszcza, że problem tkwi w tkankach miękkich, może zlecić wykonanie USG stawu barkowego. Do oceny stanu kości z kolei potrzebne będzie już RTG barku lub znacznie dokładniejsza tomografia komputerowa. I te właśnie badania zwykle zleca się jako pierwsze, bo są stosunkowo tanie i szybkie.

Przeczytaj: Ból barku – przyczyny, objawy, badania obrazowe

Ile kosztuje rezonans stawu barkowego i gdzie można go zrobić

Rezonans magnetyczny – zwany też skrótowo RM lub MRI, od angielskich słów „Magnetic Resonance Imaging” oznaczających obrazowanie tą techniką – to procedura o wiele bardziej kosztowna, czasochłonna i stosunkowo słabo dostępna. Ceny rezonansu barku wahają się od ok. 500 zł do nawet 1000 zł, a porównać je można pod adresem: Rezonans stawu barkowego. Na stronie znajdziesz podzieloną na poszczególne miejscowości listę placówek oferujących to badanie, a także od razu się na nie umówisz w dogodnym dla siebie terminie.

Czekasz na badanie w ramach NFZ?
Zobacz, gdzie można zrobić je szybciej! Porównaj ceny placówek w Twojej okolicy i poznaj opinie pacjentów. Przekonaj się, ile to tak naprawdę kosztuje.
Sprawdź terminy - Rezonans stawu barkowego
Nie trać zdrowia na kolejki!
Im szybciej wdrożone leczenie, tym większe szanse na sukces!

Czy rezonans barku jest bezpieczny dla zdrowia

Rezonans robiony prywatnie nie wymaga skierowania – w przeciwieństwie chociażby do wspomnianego RTG czy tomografii stawu barkowego, które to techniki wykorzystują szkodliwe promieniowanie rentgenowskie. W MRI stosuje się natomiast obojętne dla zdrowia fale radiowe i silne pole elektromagnetyczne. Dzięki temu rezonans można powtarzać z praktycznie dowolną częstotliwością. Z tego też powodu bywa on zresztą niekiedy badaniem pierwszego wyboru: jeśli USG w danym przypadku nie ma większego sensu, a promieniowania użyć nie można np. ze względu na ciążę czy wiek osoby badanej, pozostaje właśnie rezonans.

Co można zobaczyć dzięki rezonansowi barku

Robi się go również w ramach uzupełnienia, kiedy ani USG, RTG, ani tomografia nie przynoszą konkretnej odpowiedzi na pytanie o powód zgłaszanych przez pacjenta dolegliwości. MRI barku kosztuje więcej i trwa dłużej (w granicach kilkudziesięciu minut), ale jest też badaniem o wiele bardziej dokładnym. Chociażby dlatego, że pozwala zobaczyć zarówno tkanki miękkie, jak i kości – a także zajrzeć pod te ostatnie, co nie jest możliwe w przypadku pozostałych wymienionych technik obrazowania.

Niektóre zresztą zmiany na prześwietleniach wykonanych aparatem rentgenowskim lub tomografem potrafią pozostać niewidoczne bądź uwidaczniają się na tyle słabo, że trudno je na tej podstawie z całą pewnością zdiagnozować – tymczasem podczas rezonansu ukazują się bardzo wyraźnie. Przykładem mogą być chrzęstniaki, czyli łagodne zmiany nowotworowe w obrębie kości ramiennej, które w RTG wyglądają trochę jak miejscowa osteoliza (inaczej: rozpad tkanki kostnej), a więc cokolwiek inne schorzenie.

Dzięki rezonansowi magnetycznemu barku można ponadto m. in.:

• ocenić stan chrząstek, kaletek, mięśni, więzadeł i ścięgien, a także ilość płynu stawowego;
• wykryć, zlokalizować i ocenić rozległość oraz stopień zaawansowania zmian zapalnych, nowotworowych, pourazowych lub związanych z częstym występowaniem mikrourazów (na które szczególnie narażeni są sportowcy – np. siatkarze, tenisiści, osoby uprawiające sztuki walki – i przedstawiciele pewnych zawodów, jak choćby malarze pokojowi);
• zobaczyć przebieg nerwów i naczyń krwionośnych w okolicy stawu barkowego oraz ocenić ich stan – co przydaje się zwłaszcza w planowaniu zabiegów chirurgicznych.

Wskazania do rezonansu magnetycznego barku

Badanie wykonuje się też po to, aby zweryfikować efekty przeprowadzonej już operacji, a także ogólnie monitorować postępy leczenia lub nawet tylko sprawdzać, czy nastąpił ewentualny rozwój procesów chorobowych. Rezonans barku bywa oczywiście niezastąpiony również w ich wcześniejszym wykrywaniu – tudzież potwierdzaniu lekarskich przypuszczeń – i doborze najskuteczniejszej formy terapii. Dotyczy to nieprawidłowości takich jak:

• zwyrodnienia i wady rozwojowe, niektóre przypadki osteoporozy,
• zapalenie stawów – reumatoidalne, łuszczycowe lub septyczne (tj. wywołane drobnoustrojami),
• guzy kości i tkanek miękkich,
• uszkodzenia więzadeł i ścięgien – np. ścięgien stożka rotatorów, czyli struktury odpowiedzialnej za odwodzenie, zginanie i stabilizację ramienia,
• zrastające zapalenie torebki stawu ramiennego,
• martwica aseptyczna (jałowa) głowy kości ramiennej,
• tzw. bark zamrożony – objawiający się bólem i postępującym ograniczeniem mobilności ramienia w stawie barkowym,
• zespół nerwu nadłopatkowego – objawiający się przewlekłym bólem i osłabieniem siły mięśni,
• niestabilność stawu barkowo-obojczykowego – dotykająca np. narciarzy czy motocyklistów, u których wskutek silnego upadku następuje zerwanie połączeń pomiędzy łopatką a obojczykiem,
• zespół bolesnego barku (choroba Duplaya) – przedwczesne, nadmierne zużycie tkanek miękkich w rejonie stawu barkowego, mogące być skutkiem urazu czy przeciążenia, ale też udaru mózgu albo długotrwale gromadzących się mikrourazów związanych z nieergonomiczną pozycją w pracy lub wadami postawy.

Badanie w Twojej okolicy już jutro? To możliwe!
Porównaj ceny i opinie. Znajdź najlepszą dla siebie ofertę i zarezerwuj termin.
Pokaż - Rezonans stawu barkowego
Uzyskaj diagnozę i rozpocznij leczenie jak najszybciej!

Rezonans magnetyczny barku z kontrastem

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że diagnostyka niektórych schorzeń metodą rezonansu magnetycznego wymaga podania pacjentowi tzw. kontrastu (inaczej: środka kontrastowego lub cieniującego), czyli specjalnej substancji poprawiającej widoczność obrazowanych struktur. Rezonans artrografia barku – jak wówczas określa się to badanie – polega na wstrzyknięciu owej substancji bezpośrednio do stawu. Kontrast można też zaaplikować dożylnie, przez wenflon założony na początku całej procedury, co wymaga od pacjenta przystąpienia do niej na czczo.

Uwaga: gadolinowe środki cieniujące stosowane w rezonansie magnetycznym nie obciążają organizmu aż tak jak te, które wykorzystuje się w RTG albo tomografii, ale ich przyjęcie mimo wszystko wiąże się z pewnym ryzykiem. Dlatego zawsze odbywa się ono na podstawie skierowania lekarskiego, a przed badaniem należy sprawdzić, czy nerki pacjenta działają prawidłowo. W tym celu pobiera mu się krew i oznacza stężenie w niej kreatyniny (zob. „Badania laboratoryjne przed podaniem kontrastu”).

Jak się przygotować do rezonansu barku

Pozostałe przygotowania do rezonansu magnetycznego barku należy przeprowadzić niezależnie od tego, czy kontrast ma być podany, czy też nie. Wynika to przede wszystkim z faktu użycia podczas badania silnego pola magnetycznego. Pod jego wpływem niektóre wykonane z metalu obiekty mogą się bowiem zacząć nagrzewać lub gwałtownie przemieszczać, nie tylko zaburzając uzyskiwany obraz, ale przede wszystkim stwarzając zagrożenie dla pacjenta i sprzętu znajdującego się w pracowni do rezonansu.

Przed wejściem do niej należy więc pozostawić m. in. klucze, biżuterię, zegarek czy wyjmowane protezy – a także telefon, nośniki pamięci oraz karty płatnicze, które mogłyby ulec rozmagnesowaniu. Również ubranie pacjenta nie powinno zawierać metalowych elementów, takich jak sprzączki, suwaki, fiszbiny biustonosza, cekiny czy choćby metaliczne nadruki. Zaleca się natomiast włożenie wygodnego, przewiewnego stroju, jako że w trakcie rezonansu robi się dość ciepło, a trzeba przez dłuższy czas pozostać w bezruchu (zmieniając ewentualnie pozycję ramienia – p. niżej). Jeśli wymogi te zostaną spełnione, do badania nie trzeba się będzie rozbierać.

Uwaga: metaliczne drobiny często wchodzą w skład kosmetyków do makijażu, balsamów rozświetlających czy lakierów do włosów. W dniu rezonansu lepiej więc nie stosować tego typu produktów.

Rezonans magnetyczny stawu barkowego – przeciwwskazania

Gorzej, jeżeli metalowe przedmioty znajdują się wewnątrz ciała pacjenta, bo wtedy ich przemieszczanie lub rozgrzewanie mogłoby doprowadzić do uszkodzenia okolicznych tkanek. Przeprowadzenie rezonansu bywa więc niewskazane w przypadku obecności obiektów takich jak:

• neurostymulator, rozrusznik serca, pompa insulinowa, implant ślimakowy – te oraz inne urządzenia elektroniczne mogłyby ponadto wskutek rozmagnesowania przestać poprawnie działać;
• sztuczne zastawki, klipsy i stenty naczyniowe;
• implanty ortopedyczne – śruby, stabilizatory, płytki, endoprotezy itp.;
• implanty stomatologiczne i niektóre rodzaje wypełnień;
• odłamki pocisków, śrut, opiłki żelaza (np. w oczach osób zajmujących się zawodowo obróbką metali);
  antykoncepcyjna wkładka wewnątrzmaciczna;
• tatuaże – zwłaszcza te wykonane dawno (w starszej technologii) lub przy użyciu metalicznych barwników.

Warto przy tym zaznaczyć, że wiele nowoczesnych implantów produkuje się z materiałów niestwarzających zagrożenia podczas MRI. Aby jednak nadzorujący badanie radiolog miał pewność, że może się ono odbyć, trzeba mu dostarczyć potwierdzającą to dokumentację na temat wszczepionych obiektów. Co więcej, decyzja o przeprowadzeniu badania może zapaść, nawet jeśli taki obiekt zrobiono z ulegającego namagnesowaniu metalu, ale znajduje się on dość daleko od skanowanego obszaru ciała, a moc aparatu do rezonansu jest stosunkowo niska.

Inne przeciwwskazania do MRI, również względne, to:

• I trymestr ciąży – choć nie wykazano szkodliwego wpływu pola magnetycznego na płód, to na wszelki wypadek w początkowym okresie ciąży rezonans wykonuje się tylko wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne;
• niemożność utrzymania ciała w bezruchu – np. w przypadku małych dzieci albo osób cierpiących na tiki nerwowe czy choroby neurologiczne (jak choroba Parkinsona). Każde poruszenie ciała rodzi ryzyko, że uzyskany w drodze badania obraz będzie rozmazany, co istotnie obniży jego wartość diagnostyczną. Ryzyko to można jednak niekiedy ograniczyć, podając pacjentowi środki uspokajające;
• klaustrofobia – czyli lęk przed ograniczonymi przestrzeniami, który również da się zredukować dzięki podaniu środków uspokajających czy zamknięciu przez pacjenta oczu na czas badania.

Jak przebiega rezonans magnetyczny barku

Klaustrofobia bywa problemem zwłaszcza w przypadku klasycznego rezonansu tzw. zamkniętego. Odbywa się on przy użyciu sporych rozmiarów maszyny o kolistym kształcie, posiadającej w środku dość wąski otwór, do którego automatycznie wsuwa się specjalny stół z leżącym na nim pacjentem. Trzeba jednak wiedzieć, że MRI barku często wykonuje się w tzw. systemie otwartym. Aparatura wygląda wówczas inaczej – przypomina nieco przerośniętą maszynę do szycia – i pacjent nie jest otoczony nią ze wszystkich stron, co zwykle wystarcza do obniżenia poziomu stresu.

W trakcie badania prowadzący je radiolog przebywa z reguły w innym pomieszczeniu, cały czas jednak pozostaje z osobą badaną w kontakcie głosowym przez interkom i wizualnym przez szybę. Może np. poprosić pacjenta o zmianę ułożenia ręki, tak by lepiej uwidoczniły się wybrane struktury badanego stawu. Najczęściej przyjmowane pozycje podczas rezonansu magnetycznego barku to:

• na wznak, z ramionami luźno ułożonymi wzdłuż ciała,
• na wznak, z ręką ugiętą w łokciu i dłonią pod głową – tzw. odwiedzenie z rotacją zewnętrzną (ang. abduction and external rotation, ABER),
• na wznak, z ręką na piersi i dłonią na przeciwległym barku – tzw. przywiedzenie z rotacją wewnętrzną (ang. flexion in adduction and internal rotation, FADIR).

Stół z leżącym na nim pacjentem może się automatycznie przesuwać, a badaniu towarzyszą głośne, dość nieprzyjemne dźwięki, które da się wytłumić, wkładając zatyczki do uszu. Sam rezonans jest bezbolesny i bezpośrednio po jego zakończeniu można wrócić do codziennych zajęć, np. normalnie jeść czy prowadzić samochód – chyba że zastosowano środki uspokajające, które tymczasowo zaburzają koncentrację i refleks.

Z pewnym dyskomfortem wiąże się także MRI barku z kontrastem, jako że podanie tego ostatniego wymaga wkłucia i może wywołać np. miejscowe uczucie ciepła lub zimna, a w rzadkich przypadkach ostrą reakcję alergiczną. To właśnie z jej powodu zaleca się, aby pacjent pozostał jeszcze przez kilkadziesiąt minut po badaniu na terenie placówki medycznej, dzięki czemu wykwalifikowany personel będzie mógł szybko i skutecznie interweniować w razie ewentualnych problemów. Wskazane jest też picie zwiększonej ilości płynów, co przyspieszy wydalanie kontrastu z organizmu.

Na wyniki rezonansu magnetycznego barku czeka się około tygodnia, jako że uzyskane w drodze badania liczne obrazy, filmy i modele 3D – rejestrowane na płycie DVD lub innym nośniku danych – wymagają jeszcze sporządzenia fachowego opisu. Ich interpretacja jest łatwiejsza i bardziej dokładna, jeśli dokonujący jej specjalista ma wgląd w wyniki poprzednich badań obrazowych stawu barkowego. O ile więc pacjent nimi dysponuje, zdecydowanie warto je dostarczyć.

Przeczytaj również: Rezonans magnetyczny stawu kolanowego - jak przebiega, jak się przygotować

Rezonans stawu barkowego | Rezonans stawu barkowego w Warszawie | Rezonans stawu barkowego w Krakowie | Rezonans stawu barkowego w Łodzi | Rezonans stawu barkowego w Wrocławiu