Rezonans magnetyczny biodra - jak przebiega, jak się przygotować

Rezonans magnetyczny stawu biodrowego to badanie bezpieczne, bezbolesne i bardzo dokładne. Wymaga jednak pewnych przygotowań i nie każdy może się mu poddać.

Chodzenie, bieganie, kucanie, wspinanie się po schodach czy po prostu siedzenie – a także uprawianie najróżniejszych dyscyplin sportowych – jest możliwe dzięki sprawnym stawom biodrowym. Są one nieco mniej narażone na kontuzje niż chociażby staw skokowy lub kolanowy, dotyka je za to wiele innych schorzeń. Większość na szczęście da się leczyć, ale aby dobrać odpowiednią formę terapii, konieczne jest postawienie precyzyjnej diagnozy. Najlepszym do tego narzędziem jest zaś rezonans magnetyczny bioder. Poniżej zebraliśmy najważniejsze informacje na temat tego badania.

Z tekstu dowiesz się m. in.:

• jak diagnozuje się choroby stawu biodrowego – i dlaczego rezonans magnetyczny jest jedną z najlepszych metod,
• kiedy nie można zrobić rezonansu bioder,
• na czym polegają przygotowania do rezonansu stawów biodrowych,
• w jaki sposób przebiega rezonans magnetyczny bioder,
• na czym polega rezonans biodra z kontrastem,
• gdzie można zrobić rezonans stawów biodrowych – i ile to kosztuje,
• po co wykonuje się rezonans magnetyczny biodra,
• jak zbudowany jest staw biodrowy,
• jakie schorzenia bioder występują najczęściej – i jak się je leczy.

Rezonans magnetyczny a inne techniki obrazowania stawów biodrowych

Rezonans magnetyczny, określany też skrótowo jako RM albo MRI (od angielskich słów „Magnetic Resonance Imaging” oznaczających obrazowanie tą metodą), to procedura, w której wykorzystuje się zasadniczo obojętne dla zdrowia fale radiowe i silne pole magnetyczne. O tym, w jaki sposób można dzięki nim uzyskać dwu- i trójwymiarowe, bardzo dokładne modele struktur znajdujących się wewnątrz ciała, pisaliśmy szerzej w artykule „Rezonans magnetyczny – na czym polega badanie”.

Tu natomiast wspominamy o tych zjawiskach fizycznych, aby przeciwstawić je szkodliwemu promieniowaniu jonizującemu, którego używa się w RTG i tomografii komputerowej stawów biodrowych. Promieniowanie to może poważnie zaburzyć rozwój dziecka w łonie matki, dlatego wymienionych badań nie przeprowadza się u kobiet w ciąży. Powinno się też unikać ich wykonywania u dzieci i osób starszych – ale to właśnie pacjenci z tych grup wiekowych najczęściej doświadczają problemów z biodrami. Jak się więc ich diagnozuje?

W pełni bezpieczne badanie, jakim jest USG stawu biodrowego, nie zawsze niestety pozwala odpowiedzieć na pytanie o przyczynę dolegliwości w tym obszarze. Wykorzystywane w nim ultradźwięki bowiem niezbyt dobrze radzą sobie z obrazowaniem tkanki kostnej – która z kolei znacznie lepiej niż tkanki miękkie uwidacznia się podczas tomografii i RTG bioder. Na szczęście istnieje jeszcze rezonans magnetyczny, pozwalający zobaczyć struktury zarówno jednego, jak i drugiego typu.

Przeciwwskazania do rezonansu stawów biodrowych

Jest przy tym tak bezpieczny, że można go powtarzać z praktycznie dowolną częstotliwością, nawet w przypadku ciężarnych (aczkolwiek na wszelki wypadek raczej nie przeprowadza się go w I trymestrze). Są jednak osoby, które mimo wszystko nie mogą poddać się badaniu. Chodzi przede wszystkim o pacjentów, w których ciele znajdują się obiekty takie jak:

• rozrusznik serca,
• implant ślimakowy,
• neurostymulator,
• pompa insulinowa,
• sztuczne zastawki, klipsy i stenty naczyniowe,
• implanty ortopedyczne – śruby, stabilizatory, płytki, endoprotezy itp.,
• implanty stomatologiczne i niektóre rodzaje wypełnień,
• antykoncepcyjna wkładka wewnątrzmaciczna,
• śrut, odłamki pocisków,
• opiłki żelaza (dotyczy np. ślusarzy i tokarzy).

Problematyczny może się okazać także tatuaż albo makijaż permanentny wykonany przy użyciu barwników zawierających metaliczne drobiny. Pod wpływem silnego pola magnetycznego metalowe obiekty mogą się bowiem przemieszczać lub rozgrzewać, prowadząc do uszkodzenia okolicznych tkanek. Rozmagnesowanie i zaburzenie funkcjonowania wszczepionych urządzeń elektronicznych (np. rozrusznika czy neurostymulatora) mogłoby zaś mieć jeszcze bardziej opłakane skutki.

Trzeba jednak wiedzieć, że niektóre implanty produkuje się współcześnie z takich materiałów, iż nie stanowią one zagrożenia w kontekście MRI. Aby jednak nadzorujący badanie radiolog miał co do tego absolutną pewność, musi najpierw wnikliwie zapoznać się z dokumentacją medyczną na temat takiego implantu i dopiero na tej podstawie podjąć decyzję o przeprowadzeniu rezonansu. Pacjent powinien więc w razie potrzeby taką dokumentację dostarczyć.

Czekasz na badanie w ramach NFZ?
Zobacz, gdzie można zrobić je szybciej! Porównaj ceny placówek w Twojej okolicy i poznaj opinie pacjentów. Przekonaj się, ile to tak naprawdę kosztuje.
Sprawdź terminy - Rezonans Stawu Biodrowego
Nie trać zdrowia na kolejki!
Im szybciej wdrożone leczenie, tym większe szanse na sukces!

Jak się przygotować do rezonansu bioder

Warto też zabrać ze sobą wyniki poprzednich badań obrazowych stawu biodrowego. Mogą one dostarczyć cennych informacji o tym, na co należy zwrócić szczególną uwagę podczas bieżącego badania, jak również ułatwić interpretację jego wyników.

Kolejna ważna kwestia to odpowiedni ubiór. Powinien on być wygodny i przewiewny, bo w trakcie rezonansu robi się dosyć ciepło (temperatura powietrza w pomieszczeniu przekracza 25 st. C), a przez cały czas trzeba pozostać w bezruchu, bo w przeciwnym razie uzyskany obraz mógłby zostać rozmyty. Dobrze więc, aby strój pacjenta zapewniał możliwie wysoki komfort w tych okolicznościach. Musi on też być pozbawiony metalowych elementów, takich jak guziki, suwaki, sprzączki, fiszbiny i haftki biustonosza, a nawet cekiny czy metaliczne nadruki, które w polu magnetycznym mogłyby się przesuwać, również zaburzając ów obraz.

Z podobnych przyczyn w dniu badania należy zrezygnować z użycia balsamów rozświetlających i innych kosmetyków zawierających metaliczne drobiny. Przed wejściem do pracowni rezonansu trzeba ponadto zostawić telefon, klucze, biżuterię, zegarek i inne wykonane z metalu przedmioty, których gwałtowne przemieszczanie się stworzyłoby zagrożenie zarówno dla pacjenta, jak i znajdującego się wokół niego sprzętu.

Uwaga: karty płatnicze, choć wykonane w większości z plastiku, mogą natomiast ulec rozmagnesowaniu i przestać działać!

Rezonans stawów biodrowych – przebieg badania

Aparatura w przypadku rezonansu bioder może przedstawiać się w dwojaki sposób. Tzw. system zamknięty to sporych rozmiarów maszyna o kolistym kształcie, posiadająca na środku niewielki otwór, do którego automatycznie wsuwa się specjalny stół z leżącą na nim osobą badaną. Alternatywnie rezonans magnetyczny stawu biodrowego wykonuje się w tzw. systemie otwartym, przypominającym raczej ogromną maszynę do szycia i zapewniającym znacznie więcej miejsca, a więc stosowanym chociażby do badania osób otyłych i pacjentów z klaustrofobią (lęk przed ograniczonymi przestrzeniami).

Badanie przebiega zasadniczo bezboleśnie, choć niektórzy potrafią odczuwać pewien dyskomfort związany ze wspomnianą koniecznością pozostawania w bezruchu czy wzrostem temperatury, a także z hałasem generowanym przez pracujący sprzęt do rezonansu. Hałas ten może jednak zostać wytłumiony dzięki zatyczkom do uszu lub słuchawkom, przez które radiolog – czuwający nad przebiegiem rezonansu z oddzielnego pomieszczenia – komunikuje się z pacjentem (alternatywnie może to robić przez interkom). Cała procedura trwa od 15 do 60 minut, w zależności od wskazań.

Rezonans magnetyczny bioder z kontrastem

Więcej czasu potrzeba chociażby wtedy, gdy podany ma zostać tzw. kontrast, czyli specjalna substancja poprawiająca widoczność obrazowanych struktur. Aplikuje się ją najczęściej dożylnie, przez założony na początku badania wenflon, może też jednak zostać wstrzyknięta bezpośrednio do stawu (tzw. rezonans artrografia biodra). Po rezonansie z użyciem środków kontrastowych – inaczej: cieniujących – trzeba pozostać jeszcze przez co najmniej kwadrans na terenie placówki medycznej, tak aby jej personel był w stanie podjąć natychmiastową interwencję w razie wystąpienia silnej reakcji alergicznej. Ryzyko, że do niej dojdzie, jest bardzo niskie, warto jednak uwzględnić wszelkie dostępne środki bezpieczeństwa.

Należą do nich też dodatkowe przygotowania, obejmujące przybycie na badanie na czczo, tj. minimum 6-8 godzin po ostatnim posiłku, a także wcześniejsze zmierzenie poziomu kreatyniny we krwi, które pozwala sprawdzić, czy nerki pacjenta działają prawidłowo. To przez nie bowiem, wraz z moczem, kontrast jest usuwany z organizmu. Aby przyspieszyć ten proces, przez parę dni po podaniu środka cieniującego dobrze jest przyjmować zwiększone ilości płynów.

Dowiedz się więcej z naszego artykułu „Rezonans magnetyczny z kontrastem – na czym polega, jak się przygotować”.

Ile kosztuje rezonans magnetyczny stawów biodrowych – i gdzie go wykonać

Użycie kontrastu potrafi podnieść cenę rezonansu bioder o co najmniej 150 zł. A cena ta już i tak nie jest niska: w zależności od placówki wynosi od ok. 300 zł do nawet 800 zł. Dokładne kwoty poznasz i porównasz na stronie: Rezonans Stawu Biodrowego. Za jej pośrednictwem możesz też od razu umówić się na badanie w wybranym ośrodku diagnostycznym w twojej miejscowości. Co ważne, jeśli rezonans nie wymaga podania środków cieniujących, zaś jego koszt ma zostać pokryty z kieszeni pacjenta, a nie ze środków NFZ, skierowanie zwykle nie jest niezbędne (inaczej niż chociażby w przypadku mniej bezpiecznych procedur wykorzystujących promienie rentgenowskie).

Badanie w Twojej okolicy już jutro? To możliwe!
Porównaj ceny i opinie. Znajdź najlepszą dla siebie ofertę i zarezerwuj termin.
Pokaż: Rezonans Stawu Biodrowego
Uzyskaj diagnozę i rozpocznij leczenie jak najszybciej!

Wskazania do rezonansu bioder

Jeśli jednak zostało wystawione, to warto je zabrać ze sobą i wręczyć radiologowi, który dzięki niemu lepiej będzie wiedział, w jaki dokładnie sposób przeprowadzić badanie i czemu uważniej się przyjrzeć. Nieco innego podejścia może bowiem wymagać rezonans magnetyczny stawów biodrowych wykonywany po to, aby wykryć przyczynę zgłaszanych dolegliwości lub ocenić zakres uszkodzeń po urazie – a nieco innego wówczas, gdy dane schorzenie już uprzednio stwierdzono i obserwuje się jego ewentualny rozwój, planuje zabieg chirurgiczny lub monitoruje postępy leczenia.

Budowa stawu biodrowego i jego leczenie

Również to ostatnie może odbywać się na kilka sposobów, angażując i łącząc chociażby farmakoterapię (leki, podawane doustnie lub dostawowo), fizykoterapię (np. laseroterapia, ultradźwięki), systematyczne ćwiczenia lub wręcz przeciwnie – unieruchomienie stawu, a w skrajnych przypadkach także operacje, m. in. te polegające na wszczepieniu endoprotezy.

Dobór konkretnych metod uzależniony musi być od tego, co konkretnie szwankuje w tej dość skomplikowanej strukturze, jaką jest ludzkie biodro. Tworzą je zaś:

• kość udowa i kość biodrowa (wchodząca w skład miednicy);
• chrząstki – które pokrywają głowę kości udowej i wnętrze otaczającej ją panewki, czyli wklęsłej części kości biodrowej;
• torebka stawowa – okalająca staw i pokryta od wewnątrz błoną maziową (tzw. maziówką), gdzie powstaje maź;
• maź – która wypełnia torebkę stawową, chroni elementy stawu przed wzajemnym ścieraniem się o siebie podczas ruchu i wraz z chrząstkami zapewnia jego płynność;
• więzadła – podtrzymujące torebkę maziową (wraz z nią są w stanie znieść obciążenie nawet do 500 kg!);
• mięśnie – które umożliwiają ruch, ale też dodatkowo stabilizują staw;
• ścięgna – łączące mięśnie z kośćmi.

Całość oplata jeszcze sieć połączeń nerwowych oraz naczyń krwionośnych i chłonnych.

Jak więc widać, bardzo wiele może się tutaj „zepsuć”. Niestety, same objawy – czyli głównie ból biodra (czasem odczuwany w pachwinie, czasem promieniujący do uda i kolana), ograniczenie jego ruchomości, trzaski i przeskakiwanie w stawie czy utykanie na jedną nogę pacjenta, który próbuje ów staw odciążyć – raczej nie podpowiedzą, co dokładnie stanowi ich przyczynę. Mało tego, często są spowodowane problemami leżącymi zupełnie gdzie indziej, a mianowicie w obrębie kręgosłupa lub układu płciowo-moczowego, skąd ból promieniuje na biodro! Dlatego właśnie trudno przecenić rolę badań obrazowych, w tym zwłaszcza rezonansu, wykorzystywanego w diagnostyce nieprawidłowości opisanych poniżej.

Najczęstsze schorzenia stawów biodrowych

Jałowa (inaczej: aseptyczna, tj. niewywołana przez drobnoustroje) martwica głowy kości udowej, zwana też chorobą Perthesa. Występuje zwykle u dzieci w wieku 3-14 lat, częściej u chłopców, i zajmuje tylko jeden staw. Przyczyną najprawdopodobniej są zaburzenia w funkcjonowaniu naczyń krwionośnych, przez co do kości dostaje się niewystarczająca ilość odżywiającej je krwi. Większość przypadków udaje się wyleczyć, choć zajmuje to nawet kilka lat. Im wcześniejsze rozpoznanie, tym rokowania lepsze. W RTG natomiast pierwsze oznaki schorzenia nie zawsze są widoczne – ukazują się za to właśnie podczas rezonansu magnetycznego.

Młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej. Jedno z najczęściej występujących schorzeń bioder u niepełnoletnich pacjentów, zwłaszcza chłopców. Polega na zaburzeniu wzrostu chrząstek, co pogarsza ukrwienie głowy kości udowej i może prowadzić do jej wtórnej martwicy.

Konflikt panewkowo-udowy. Polega na niedopasowaniu głowy kości udowej do panewki miednicy, co prowadzi m. in. do uszkadzania elementów stawu. Może wynikać z wad wrodzonych, ale też być skutkiem urazu lub uprawiania niektórych dyscyplin sportowych, prowadzi zaś do wczesnych zmian zwyrodnieniowych (odpowiada za rozwój ok. 70% z nich u osób poniżej 55. roku życia).

Uszkodzenie obrąbka stawowego. Może do niego dojść wskutek urazu lub serii mikrourazów, powtarzających się np. w związku z intensywnym uprawianiem sportu. To bardzo bolesna przypadłość, jako że obrąbek stawowy – czyli struktura chrząstki niejako wyściełająca panewkę – jest silnie unerwiony i unaczyniony. Z tego samego powodu na szczęście stosunkowo szybko się też regeneruje, o ile tylko wdrożone zostanie odpowiednie leczenie. Rezonans z kontrastem podanym do stawu biodrowego jest w tym przypadku najlepszym narzędziem diagnostycznym.

Tzw. biodro trzaskające. Podczas ruchu w stawie wyczuwane jest tarcie, „strzelanie” lub przeskakiwanie, któremu często towarzyszy nietypowe ustawienie kończyny lub niemożność założenia nogi na nogę. Schorzenie potrafi mieć bardzo wiele różnych przyczyn: od wrodzonych anomalii, przez zastrzyki domięśniowe w tej okolicy, wady postawy, wspomniany konflikt panewkowo-udowy i treningi sportowe czy baletowe, po zmiany w kościach, mięśniach lub strukturach wytwarzających maź stawową. Rezonans bioder pozwala potwierdzić bądź wykluczyć większość z nich i na tej podstawie dobrać właściwą formę terapii.

Zwyrodnienia stawów biodrowych. Najczęstszy problem dotyczący tej części ciała, spowodowany jednak często niewłaściwym leczeniem lub brakiem leczenia innych, wymienionych już schorzeń, a także urazów i przeciążeń. Przyczyną może też być po prostu zużywanie się elementów stawu z wiekiem. Choroba zwyrodnieniowa rozwija się szybciej u osób z cukrzycą, nadwagą, podwyższonym poziomem cholesterolu i trójglicerydów, a także skoliozą kręgosłupa lub kończynami nierównej długości.

Guzy nowotworowe, złośliwe i łagodne.

Uszkodzenia kości, chrząstki stawowej, więzadeł lub innych struktur w wyniku urazów, upadków, kontuzji, przeciążeń czy skręceń biodra.

Reumatoidalne zapalenie stawów w zaawansowanym stadium (na wcześniejszych etapach zajęte zostają raczej nadgarstki, palce, kolana i stopy).

Rezonans stawu biodrowego | Rezonans stawu biodrowego w Warszawie | Rezonans stawu biodrowego w Krakowie | Rezonans stawu biodrowego w Łodzi | Rezonans stawu biodrowego w Wrocławiu