Rezonans magnetyczny całego kręgosłupa - jak przebiega, jak się przygotować

Rezonans magnetyczny to najlepsze badanie obrazowe całego kręgosłupa. Dowiedz się, dlaczego tak jest, i poznaj najważniejsze informacje na temat tej procedury.

Kręgosłup podtrzymuje nasze ciało, umożliwia jego ruch, a zarazem chroni biegnące rdzeniem kręgowym nerwy. Jeśli w tej złożonej konstrukcji coś szwankuje – np. wskutek urazu, długotrwałych przeciążeń, stanu zapalnego, wad wrodzonych lub procesów nowotworowych – może to powodować silny ból i poważnie zaburzać codzienne funkcjonowanie. Aby wdrożyć odpowiednie kroki na drodze do rozwiązania problemu, trzeba określić najpierw jego przyczynę. Bodaj najlepszym zaś narzędziem pozwalającym tu postawić właściwą diagnozę jest rezonans magnetyczny. Przeczytaj, kiedy tą metodą zbadać warto cały kręgosłup, a nie tylko wybrane jego fragmenty.

W poniższym artykule piszemy ponadto m. in.:

• jak działa rezonans magnetyczny,
• jakie problemy potrafi wykryć rezonans całego kręgosłupa,
• gdzie można zrobić MRI całego kręgosłupa – i ile to kosztuje,
• co jest lepsze: rezonans kręgosłupa czy tomografia komputerowa,
• jakie istnieją przeciwwskazania do MRI całego kręgosłupa,
• na czym polega rezonans wszystkich odcinków kręgosłupa z kontrastem,
• jak przebiega MRI kręgosłupa – ile trwa badanie i czy jest bolesne,
• jak się przygotować do rezonansu całego kręgosłupa,
• jak długo czeka się na wyniki MRI całego kręgosłupa.

Na czym polega rezonans magnetyczny kręgosłupa

Istotą rezonansu magnetycznego – zwanego też skrótowo RM, MR albo MRI, od angielskich słów „magnetic resonance imaging” oznaczających obrazowanie tą techniką – jest zjawisko układania się jonów wodoru w określonym porządku, gdy znajdą się one w silnym polu magnetycznym. Wodór znajduje się natomiast w każdej cząsteczce wody, którą zawierają praktycznie wszystkie komórki ludzkiego organizmu.

Pole magnetyczne nie zmienia jednak struktury komórek. Gdy tylko przestaje na nie oddziaływać, jony wodoru wracają do pierwotnego stanu. Szybciej lub wolniej, w zależności od rodzaju tkanki – albo od tego, czy jest to tkanka zdrowa, czy chora. Można to zaobserwować, kierując na wybraną część ciała energię w postaci wiązki fal radiowych. Elementy anatomiczne różnego typu oddają ją w różny sposób, a urządzenie do rezonansu zbiera dane na ten temat i przetwarza je na obrazy.

Co można zobaczyć dzięki MRI kręgosłupa

Podczas badania kręgosłupa widać na owych obrazach zarówno kręgi (zbudowane z tkanki kostnej), jak i krążki międzykręgowe (m. in. tkanka chrzęstna), otoczony nimi rdzeń kręgowy (tkanka nerwowa) oraz znajdujące się wokół więzadła czy mięśnie (tkanki miękkie), a także naczynia krwionośne. Rezonans pozwala nie tylko ocenić ich wymiary, budowę czy położenie, ale też wykryć i różnicować nieprawidłowości takie jak:

• wady wrodzone i rozwojowe;
• zwichnięcia i podwichnięcia stawów międzykręgowych;
• wypukliny i przepukliny krążków międzykręgowych – tzw. dyskopatie;
• zmiany zapalne, zwyrodnieniowe i nowotworowe – w tym przerzuty, naciekanie i ogniska pierwotne;
• zmiany demielinizacyjne – uszkodzenia osłonek nerwów pojawiające się choćby w przebiegu stwardnienia rozsianego;
• złamania kości – również kompresyjne, w przebiegu osteoporozy;
• problemy w obrębie rdzenia kręgowego – np. jego rozszczepienie, jamistość, ucisk, torbiele oponowe, przepuklina oponowo-rdzeniowa, wodordzenie czy uszkodzenia wskutek urazów;
• rozszczep kręgosłupa – który w łagodnej formie może nie dawać żadnych innych objawów niż choćby nietrzymanie moczu;
• ogniska krwotoczne, zmiany naczyniopochodne (wynikające z niedokrwienia tkanek) i malformacje naczyniowe (czyli niewłaściwie wykształcone naczynia krwionośne).

Dzięki MRI wymienione stany da się zarówno diagnozować, jak i oceniać stopień ich zaawansowania tudzież rozległość, obserwować ewentualny rozwój schorzeń czy monitorować skutki podjętego leczenia. Procedura bywa ponadto elementem kwalifikacji do zabiegów chirurgicznych oraz narzędziem późniejszej kontroli pooperacyjnej.

Wskazania do rezonansu całego kręgosłupa

Jeśli pacjent jest w stanie dość precyzyjnie wskazać miejsce, w którym np. odczuwa ból lub w którym doszło do jakiegoś urazu, z reguły wykonuje się tylko rezonans kręgosłupa w odcinku szyjnym, piersiowym albo lędźwiowym i dopiero w razie uzyskania niewiele wyjaśniających wyników poszerza zakres badania. Kiedy natomiast warto zrobić od razu MRI całego kręgosłupa? Z pewnością należy to rozważyć:

• gdy u pacjenta pojawiają się objawy neurologiczne mogące świadczyć o uszkodzeniu albo ucisku rdzenia kręgowego – czyli np. mrowienie lub drętwienia kończyn, osłabienie ich siły mięśniowej lub zaburzenia czucia, zaburzenia oddawania moczu lub stolca, zaburzenia erekcji, nieznanego pochodzenia bóle lub zawroty głowy;
• gdy pacjent doświadcza bólu lub ograniczenia ruchomości kręgosłupa na różnych jego odcinkach;
• gdy pacjent choruje na nowotwór, który „lubi” dawać przerzuty do kości;
• przy podejrzeniu gruźlicy kręgosłupa;
• w diagnostyce stwardnienia rozsianego;
• w diagnostyce wad postawy,

a także wtedy, gdy badaniem z wyboru byłaby tomografia komputerowa (TK), ale choćby z powodu ciąży nie można jej wykonać.

Rezonans kręgosłupa czy tomografia komputerowa?

Bo trzeba wiedzieć, że z obrazowaniem kości i ich ewentualnych uszkodzeń tomografia radzi sobie nieco lepiej niż rezonans i dlatego to właśnie ją z reguły przeprowadza się w kontekście schorzeń tkanki kostnej czy po urazach kręgosłupa. Chyba że po takim urazie u pacjenta obserwuje się wspomniane objawy neurologiczne – MRI jest bowiem jedynym badaniem zdolnym uwidocznić zawartość kanału kręgowego, a więc i uszkodzony przypuszczalnie w tej sytuacji rdzeń kręgowy.

Co ważne, jest też badaniem bezpieczniejszym, bo wykorzystuje się w nim zasadniczo obojętne dla zdrowia pole magnetyczne i fale radiowe (p. wyżej), a nie szkodliwe promieniowanie jonizujące, stosowane w tomografii komputerowej i prześwietleniach RTG. Ze względu na użycie promieniowania ani TK, ani zdjęć rentgenowskich nie należy robić zbyt często, zwłaszcza u osób w podeszłym wieku i małych dzieci. Kobiety w ciąży zaś w ogóle nie powinny poddawać się tym procedurom. Rezonans tymczasem może być wykonywany z praktycznie dowolną częstotliwością, również u ciężarnych pacjentek.

Uwaga
Choć nie stwierdzono negatywnego wpływu MRI na rozwijający się płód, na wszelki wypadek unika się przeprowadzania rezonansu w pierwszym trymestrze ciąży.

Przeciwwskazania do rezonansu całego kręgosłupa

Z drugiej strony wcale nie tak rzadko się zdarza, iż zamiast rekomendowanego w danym przypadku MRI przeprowadza się tomografię komputerową. Dzieje się tak m. in. wówczas, gdy pacjent cierpi na silną klaustrofobię, jako że tomograf, czyli urządzenie do TK, zapewnia nieco więcej przestrzeni niż aparatura do rezonansu. Poza tym tomografia przebiega znacznie szybciej, co czyni ją też lepszym wyborem dla osób, które nie są w stanie utrzymać przez dłuższy czas nieruchomej pozycji (p. niżej), z powodu np. choroby Parkinsona lub tików nerwowych.

Inną przewagą TK nad MRI jest fakt, że rezonans często bywa wykluczony, jeżeli pacjent ma w ciele obiekty takie jak:

• neurostymulator, rozrusznik serca, implant ślimakowy, pompa insulinowa;
• klipsy lub stenty naczyniowe, sztuczne zastawki;
• wykonane z metalu endoprotezy, płytki lub śruby ortopedyczne;
• wewnątrzmaciczna wkładka antykoncepcyjna;
• stały aparat ortodontyczny, niektóre rodzaje implantów stomatologicznych;
• metaliczne ciała obce – np. opiłki żelaza, śrut, odłamki pocisku.

Silne pole magnetyczne wytwarzane przez maszynę do MRI może bowiem zaburzać funkcjonowanie wszczepionych urządzeń elektronicznych, jak również sprawiać, że metalowe elementy zaczną się rozgrzewać lub gwałtownie przemieszczać, grożąc uszkodzeniem sąsiednich tkanek. Co więcej, metal potrafi zaburzyć czytelność uzyskiwanych w technice MRI obrazów (podobnie jak skaza krwotoczna czy świeże stany pooperacyjne, które również bywają przeciwwskazaniem do tego badania).

Uwaga
Wiele implantów produkuje się obecnie z takich materiałów i w taki sposób, aby mimo ich obecności wciąż dało się przeprowadzić rezonans. Osoba, która ma go nadzorować, zawsze jednak musi wcześniej uzyskać co do tego pewność, zapoznając się ze stosowną dokumentacją dostarczaną przez pacjenta (p. niżej).

Przeczytaj: Rezonans magnetyczny a urządzenia elektroniczne, implanty i inne obiekty obecne w ciele

Przygotowanie do RM całego kręgosłupa

Wspomniane wyżej zastrzeżenia dotyczą także innych wykonanych z metalu przedmiotów, których nie wolno w związku z tym wnosić do pracowni rezonansu. Zaliczają się do nich chociażby okulary, zegarek, klucze, biżuteria czy spinki do włosów. Na zewnątrz lepiej zostawić również telefon komórkowy, nośniki pamięci czy karty płatnicze, które w polu magnetycznym mogłyby dodatkowo ulec rozmagnesowaniu.

W dniu MRI warto włożyć wygodny strój pozbawiony metalowych elementów, takich jak guziki, suwaki, sprzączki czy haftki biustonosza, a nawet cekiny albo metaliczne nadruki. Dzięki temu do badania nie trzeba się będzie rozbierać. Zalecana jest także rezygnacja z makijażu czy balsamu rozświetlającego albo lakieru do włosów. Kosmetyki te bowiem często zawierają drobiny metalu, potrafiące nie tylko podrażniać skórę pod wpływem pola magnetycznego, ale też zafałszowywać wynik MRI kręgosłupa.

Na badanie dobrze jest przybyć z co najmniej 15-minutowym wyprzedzeniem, tak by personel pracowni mógł przeprowadzić krótki wywiad na temat ewentualnych przeciwwskazań oraz zapoznać się z przyniesionymi przez pacjenta dokumentami. Chodzi tu przede wszystkim o:

• skierowanie – o ile pacjent nim dysponuje, bo nie jest obowiązkowe (rezonans całego kręgosłupa prywatnie wykonać można bez niego, ale inaczej oczywiście wygląda to przy refundacji);
• dokument tożsamości;
• wyniki dotychczasowych badań obrazowych kręgosłupa;
• wyniki innych badań, karty informacyjne i wypisy ze szpitala oraz wszelka dokumentacja dotycząca schorzenia, z którym pacjent zgłasza się na rezonans – jeżeli są dostępne;
• tzw. paszport implantu – czyli potwierdzenie materiału jego wykonania oraz kompatybilności z aparaturą MRI wydawane przez producenta (jeśli pacjent ma wszczepioną endoprotezę, urządzenia elektroniczne itp.).

Czekasz na badanie w ramach NFZ?
Zobacz, gdzie można zrobić je szybciej! Porównaj ceny placówek w Twojej okolicy i poznaj opinie pacjentów. Przekonaj się, ile to tak naprawdę kosztuje.
Sprawdź terminy: Rezonans Całego Kręgosłupa
Nie trać zdrowia na kolejki!
Im szybciej wdrożone leczenie, tym większe szanse na sukces!

MRI całego kręgosłupa z kontrastem

Osobnego omówienia wymaga natomiast kwestia przygotowań do rezonansu kręgosłupa z kontrastem. Mianem kontrastu określa się specjalną substancję, dzięki której wybrane struktury anatomiczne stają się podczas badania obrazowego lepiej widoczne. W MRI wszystkich odcinków kręgosłupa podaje się ją dożylnie, przez założony przed procedurą wenflon.

Środki kontrastowe (zwane inaczej cieniującymi) usuwane są z organizmu wraz z moczem. Zanim zostaną aplikowane, trzeba się więc upewnić, że nerki pacjenta działają na tyle sprawnie, by poradzić sobie z odfiltrowaniem kontrastu krążącego we krwi. W tym celu wykonuje się pomiar stężenia kreatyniny w surowicy. Wyniki tego badania – nie starsze niż 14 dni – należy przynieść ze sobą na rezonans.

Oprócz tego trzeba się nań stawić na czczo, tj. co najmniej 6-8 godzin po ostatnim posiłku. Płyny można przyjmować do 2 godzin przed procedurą, przy czym przyjmowane przewlekle leki wolno popić niewielką ilością wody o stałej porze. Ważne, by organizm w dniu rezonansu był dobrze nawodniony. Przez kolejne 24-48 godzin warto zaś zwiększyć spożycie płynów, co przyspieszy wypłukiwanie kontrastu z ciała. Kobiety karmiące powinny w tym czasie dodatkowo odciągać i wylewać pokarm, nie podając go dziecku.

To, czy kontrast zostanie podany pacjentowi, zależy głównie od wskazań do MRI kręgosłupa. Np. w przypadku obrazowania powstałych w przeszłości zmian niedokrwiennych aplikacja środka kontrastowego nie ma większego sensu. Okazuje się natomiast nieoceniona w wykrywaniu przerzutów i ognisk nowotworowych albo świeżych zmian demielinizacyjnych.

Ile kosztuje rezonans całego kręgosłupa – i gdzie zrobić takie badanie

Należy sobie zdawać sprawę, że użycie kontrastu podnosi koszt procedury o 150-200 zł. I że za rezonans całego kręgosłupa z reguły płaci się mniej, niż wynosiłaby suma opłat za wykonywane oddzielnie MRI kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, piersiowym i szyjnym. Ceny wahają się od nieco ponad 500 zł do nawet 1500 zł, porównasz je zaś pod adresem Rezonans Całego Kręgosłupa. Za pośrednictwem strony można też od razu umówić się na badanie w wybranej miejscowości.

Warto wiedzieć
Rezonans wszystkich odcinków kręgosłupa nie należy do tanich badań. Wiele osób mimo wszystko decyduje się opłacić go z własnej kieszeni. M. in. dlatego, że na rezonans w ramach NFZ czeka się znacznie dłużej, tymczasem czas postawienia diagnozy miewa tu ogromne znaczenie. Dzieje się tak choćby w przypadku przeciągającego się ucisku korzeni nerwów rdzeniowych na skutek dyskopatii. Dojść wtedy bowiem może do zaniku mięśni przez owe nerwy „obsługiwanych”. Odpowiednio wcześnie wdrożone leczenie i rehabilitacja teoretycznie potrafią ten proces odwrócić, ale w praktyce nie zawsze się to w pełni udaje, a rokowania są tym gorsze, im później podjęte zostaną właściwe kroki.

Przebieg rezonansu całego kręgosłupa

Badanie pojedynczego odcinka, czyli np. rezonans kręgosłupa piersiowego, zajmuje zwykle 15-30 minut. Chcąc jednak przeprowadzić MRI całego kręgosłupa, trzeba zarezerwować na to co najmniej godzinę. W tym czasie pacjent musi leżeć nieruchomo we wnętrzu ogromnej maszyny o cylindrycznym kształcie. Chwilami może być wręcz proszony o wstrzymanie oddechu, ponieważ uzyskiwane obrazy potrafią ulec rozmazaniu pod wpływem ruchu.

To dlatego właśnie zaleca się włożenie wygodnego, luźnego stroju. Jeśli jest nadto obcisły lub niezbyt przyjemny dla skóry, pacjenci po prostu bardziej są skłonni się wiercić. Nie należy się też ubierać zbyt grubo, jako że odczuwalna temperatura podczas rezonansu magnetycznego rośnie do ok. 26 stopni Celsjusza.

Polecenia odnośnie do przyjęcia odpowiedniej pozycji lub wstrzymania oddechu wydawane są przez osobę nadzorującą przebieg badania. Przebywa ona w oddzielnym pomieszczeniu, ale pozostaje w kontakcie z pacjentem przez interkom, czyli system głośników i mikrofonów. Jej głos może być też słyszalny przez słuchawki, które zakłada się przede wszystkim dla ochrony słuchu. Aparat do MRI wydaje bowiem dość głośne i niekoniecznie przyjemne dźwięki.

Jeśli badanego cokolwiek zaniepokoi, może on w każdej chwili nacisnąć specjalną gruszkę wręczaną mu na czas procedury i tym samym przerwać badanie. Powinien też zgłosić symptomy takie jak duszność, swędzenie czy obrzęk, które potrafią się pojawić na skutek podania kontrastu. Znacznie częściej jednak – aczkolwiek nie zawsze – pacjenci doświadczają tylko uczucia ciepła rozlewającego się po ciele lub metalicznego smaku w ustach. Niekiedy do działań niepożądanych związanych z aplikacją środka cieniującego dołączają jeszcze nudności, bóle głowy lub nadmierne pocenie.

Badanie w Twojej okolicy już jutro? To możliwe!
Porównaj ceny i opinie. Znajdź najlepszą dla siebie ofertę i zarezerwuj termin.
Pokaż: Rezonans Całego Kręgosłupa
Uzyskaj diagnozę i rozpocznij leczenie jak najszybciej!

Po badaniu

Pewien dyskomfort może więc wynikać z użycia kontrastu, hałasu i konieczności pozostania w bezruchu. Rezonans magnetyczny całego kręgosłupa sam w sobie przebiega natomiast bezboleśnie. Po jego zakończeniu ma zwykle miejsce jeden z następujących scenariuszy:

• pacjent praktycznie natychmiast może podjąć codzienne czynności, normalnie jeść i pić czy prowadzić auto – jeśli nie podano mu żadnych dodatkowych substancji;
• pacjent opuszcza placówkę wraz z osobą towarzyszącą, a przez kolejną dobę nie powinien kierować pojazdami ani podejmować ważnych życiowych decyzji – jeśli podano mu środki uspokajające (np. aby łatwiej wytrwał w bezruchu lub w związku z klaustrofobią), bo mogą one tymczasowo zaburzać koncentrację i refleks;
• pacjent pozostaje na terenie ośrodka diagnostycznego jeszcze przez kilkadziesiąt minut, na obserwacji – jeśli podano mu kontrast, który w skrajnych przypadkach wywołać potrafi silną reakcję uczuleniową. Gdyby tak właśnie się stało, personel placówki będzie w stanie natychmiast podjąć skuteczną interwencję medyczną i zapobiec przykrym konsekwencjom ataku alergii (z tego też powodu należy od razu zgłaszać nietypowe objawy po aplikacji środka cieniującego, a wenflon wyjmuje się pacjentowi dopiero tuż przed jego wyjściem do domu).

Warto wiedzieć
W związku z ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych pacjent musi zostać o nich poinformowany i wyrazić pisemną zgodę na użycie kontrastu (w przypadku pacjentów niepełnoletnich taką zgodę podpisują rodzice lub opiekunowie prawni). Warto jednak w tym miejscu podkreślić, że gadolinowe środki cieniujące wykorzystywane w rezonansie magnetycznym są znacznie lepiej tolerowane niż środki jodowe, stosowane w tomografii komputerowej, i niezwykle rzadko powodują jakiekolwiek dolegliwości.

Na wynik MRI całego kręgosłupa czeka się od 3 do 10 dni. Zależy to od placówki i złożoności diagnozowanego problemu, a także od obłożenia specjalisty, który musi nie tylko przyjrzeć się dziesiątkom, a nawet setkom uzyskanych podczas badania obrazów i porównać je z danymi w bazie referencyjnej – ale też sporządzić do nich fachowy opis.

Rezonans całego kręgosłupa | Rezonans całego kręgosłupa w Warszawie | Rezonans całego kręgosłupa w Krakowie | Rezonans całego kręgosłupa w Łodzi | Rezonans całego kręgosłupa w Wrocławiu