Rezonans magnetyczny piersi (mammografia MR) - jak przebiega, jak się przygotować

Rezonans magnetyczny piersi, określany też czasem jako mammografia MR, to ważne narzędzie w walce z rakiem piersi. Oto najważniejsze informacje na jego temat.

Mammografia metodą rezonansu magnetycznego stanowi cenne uzupełnienie technik diagnostycznych takich jak klasyczna mammografia czy USG piersi, a w niektórych przypadkach okazuje się wręcz niezastąpiona. Niestety, nie każda pacjentka może poddać się temu badaniu. O jego ograniczeniach – ale też niewątpliwych zaletach – piszemy szczegółowo w niniejszym artykule. Z tekstu dowiesz się ponadto m. in.:

• na czym polega przewaga mammografii MR nad innymi badaniami obrazowymi piersi,
• kiedy i w jakim celu wykonuje się rezonans magnetyczny piersi,
• kiedy nie można przeprowadzić tego badania,
• jak przebiega mammografia MR,
• jak się przygotować do rezonansu piersi,
• jak długo czeka się na wyniki mammografii MR,
• ile kosztuje rezonans magnetyczny piersi – i gdzie go zrobić.

Zalety mammografii MR

Rezonans magnetyczny – nazywany skrótowo RM, ewentualnie MR lub MRI, od angielskich słów „Magnetic Resonance Imaging” oznaczających obrazowanie tą metodą – to technologia tak precyzyjna, że doświadczony radiolog jest w stanie przy jej użyciu zdiagnozować zmiany w piersiach mające zaledwie 2 mm, a więc praktycznie niewykrywalne w innych badaniach. Co więcej, w przeciwieństwie do zwykłej mammografii nie wykorzystuje się tu szkodliwego promieniowania rentgenowskiego. Zamiast niego użyte zostają obojętne dla zdrowia fale radiowe i silne pole magnetyczne, procedura jest więc na tyle bezpieczna, że można ją powtarzać z dowolną częstotliwością, i to nawet u kobiet w ciąży (aczkolwiek na wszelki wypadek unika się przeprowadzania rezonansu w pierwszym jej trymestrze - zob. “Rezonans magnetyczny w ciąży”).

Wskazania do rezonansu piersi

Ma to szczególne znaczenie w przypadku pacjentek, którym z uwagi na podwyższone ryzyko wystąpienia nowotworu zaleca się wykonywanie częstszych niż standardowo kontroli stanu piersi (zob. „Profilaktyka raka piersi – jakie badania robić i jak często”). Mammografia MR, również z uwagi na swoją dokładność, bywa wręcz podstawowym badaniem przesiewowym, jeśli owo ryzyko szacuje się na ponad 20%. Wzrasta zaś ono, gdy:

• w najbliższej rodzinie danej osoby zdarzały się zachorowania na raka piersi lub jajnika,
• osoba ta sama przeszła już tego typu chorobę,
• w młodym wieku przebyła serię naświetlań klatki piersiowej,
• stwierdzono u niej mutacje w genach BRCA1/BRCA2,
• przez długi czas stosowała antykoncepcję hormonalną.

Rezonans magnetyczny piersi jest ponadto tzw. złotym standardem w ocenie stanu biustu rekonstruowanego po mastektomii (czyli celowym usunięciu piersi metodą chirurgiczną) lub powiększanego przy użyciu implantów. Te ostatnie mogłyby bowiem ulec uszkodzeniu wskutek nacisku wywieranego podczas tradycyjnej mammografii, utrudniają też wtedy po prostu uzyskanie precyzyjnego obrazu. Podobny problem nie występuje w mammografii MR, umożliwia więc ona obserwację gojenia się ran pooperacyjnych czy ewentualnej wznowy usuniętego guza w odtworzonej piersi.

Badanie świetnie też się sprawdza, gdy chodzi po prostu o sprawdzenie, czy implanty są szczelne, czy uległy np. pęknięciu. Rezonans nie wymaga wówczas dożylnego podania tzw. kontrastu, czyli substancji poprawiającej widoczność ukazywanych struktur. Aplikuje się ją natomiast zwykle, jeśli piersi diagnozowane są tą metodą pod kątem zmian nowotworowych.

Czekasz na badanie w ramach NFZ?
Zobacz, gdzie można zrobić je szybciej! Porównaj ceny placówek w Twojej okolicy i poznaj opinie pacjentów. Przekonaj się, ile to tak naprawdę kosztuje.
Sprawdź terminy: Rezonans Mammografia
Nie trać zdrowia na kolejki!
Im szybciej wdrożone leczenie, tym większe szanse na sukces!

Przygotowania do mammografii MR

Ponieważ gadolinowe środki kontrastowe (inaczej: cieniujące) wykorzystywane w MRI są usuwane z organizmu wraz z moczem, mogą silnie obciążać nerki. Przed wykonaniem rezonansu piersi należy zatem sprawdzić, czy narząd ów działa prawidłowo, mierząc poziom kreatyniny we krwi pacjentki. Wynik nie powinien być starszy niż 14 dni.

Uwaga: jeśli badana cierpi na niewydolność nerek, można ewentualnie zastosować niewymagający podania kontrastu tzw. rezonans z dyfuzją (DWI, od ang. Diffusion-Weighted Imaging).

Przygotowania do mammografii MR obejmują także stawienie się na nie z pustym żołądkiem, przyniesienie wyników poprzednich badań obrazowych piersi (dla porównania) oraz włożenie luźnego stroju pozbawionego metalowych elementów, takich jak guziki, suwaki czy sprzączki, a nawet cekiny czy metaliczne nadruki. Pod wpływem silnego pola magnetycznego mogłyby się bowiem zacząć przesuwać, zaburzając uzyskiwany obraz. Z tego samego względu w dniu rezonansu nie należy stosować makijażu, lakieru do włosów lub rozświetlającego balsamu do ciała, jako że kosmetyki te często zawierają metaliczne drobiny.

Uwaga: przedmioty takie jak klucze, biżuteria, telefon, zegarek czy spinki do włosów, gwałtownie się przemieszczając, mogą dodatkowo stanowić zagrożenie zarówno dla pacjentki, jak i znajdującego się w pomieszczeniu sprzętu. Trzeba je więc zostawić przed wejściem do pracowni rezonansu. Podobnie jak karty płatnicze, które choć są wykonane zasadniczo z plastiku, mogłyby ulec rozmagnesowaniu.

Przeciwwskazania do mammografii MR

Przemieszczanie się lub rozgrzewanie metalowych obiektów obecnych na stałe w organizmie mogłoby z kolei doprowadzić do uszkodzenia okolicznych tkanek. Rozregulowanie pracy wszczepianych urządzeń elektronicznych niosłoby zaś ze sobą jeszcze poważniejsze konsekwencje dla zdrowia, a nawet życia osoby badanej. Rezonansu nie wykonuje się więc, jeśli w jej ciele znajdują się np.:

• sztuczne zastawki, klipsy lub stenty naczyniowe,
• rozrusznik serca,
• neurostymulator,
• pompa insulinowa,
• implant ślimakowy,
• implanty ortopedyczne – np. śruby, endoprotezy, płytki, stabilizatory,
• implanty stomatologiczne, niektóre rodzaje wypełnień,
• wewnątrzmaciczna wkładka antykoncepcyjna,
• śrut, odłamki pocisków, opiłki żelaza.

Problemem może okazać się też makijaż permanentny lub tatuaż wykonany barwnikami zawierającymi pyłki metali.

Uwaga: nowoczesne implanty czy aparaty ortodontyczne produkuje się obecnie w taki sposób, że nie stanowią one przeszkody do przeprowadzenia MRI. Nadzorujący badanie radiolog musi mieć jednak co do tego całkowitą pewność, dlatego trzeba przedstawić mu szczegółową dokumentację na temat posiadanych w ciele przedmiotów tego rodzaju.

Kiedy najlepiej zrobić rezonans magnetyczny piersi

Względnym przeciwwskazaniem do mammografii MR jest przebyta niedawno biopsja, czyli pobranie fragmentu „podejrzanej” tkanki w celu przeanalizowania jej pod mikroskopem. Rezonans piersi najlepiej wykonać minimum 6-12 tygodni po takim zabiegu (dokładny czas zależy od tego, w jaki sposób go przeprowadzono). Krwiaki i procesy gojenia po nim mogą bowiem skutkować błędami w interpretacji wyników bieżącego badania. Czułość rezonansu piersi jest ponadto większa, jeśli wykonuje się go między 6. a 13. dniem cyklu u kobiet w wieku rozrodczym, a w przypadku pacjentek starszych – co najmniej miesiąc po odstawieniu hormonalnej terapii zastępczej (HTZ).

Uwaga: niektórzy specjaliści sugerują też, by mammografii MR nie robić wcześniej niż po roku od RTG lub tomografii klatki piersiowej.

Gdzie wykonać mammografię MR – i ile to kosztuje

Warto uwzględnić powyższe zalecenia, ustalając termin badania. Dogodną datę i godzinę można zarezerwować w wybranej placówce np. za pośrednictwem strony: Rezonans Mammografia. Znajduje się tam wykaz ośrodków diagnostycznych mających rezonans magnetyczny piersi w swojej ofercie – wraz z podziałem na poszczególne miejscowości oraz cenami. Oscylują one w granicach 600-800 zł, przy czym podanie kontrastu potrafi podnieść koszt procedury o kolejne 200-400 zł.

Uwaga: mammografia MR jest badaniem na tyle bezpiecznym, że jeśli ma zostać opłacona przez pacjenta – a nie ze środków NFZ – to można się na nią zgłosić nawet bez skierowania.

Rezonans magnetyczny piersi – możliwe zastosowania

To przede wszystkim właśnie z uwagi na wysokie ceny i stosunkowo niską dostępność rezonansu piersi podstawowymi badaniami tej części ciała pozostają USG i klasyczna mammografia (która zresztą jest nie tylko tańsza, ale też lepiej radzi sobie z obrazowaniem tzw. mikrozwapnień). Jeżeli jednak nie przyniosą one jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o charakter wykrytych zmian, a z jakiegoś powodu nie da się przeprowadzić biopsji – wówczas mammografia MR może okazać się rozstrzygająca. Potrafi też umożliwić samą biopsję, dokładnie wskazując miejsce wkłucia igły w celu pobrania materiału do dalszej analizy.

Rezonans magnetyczny piersi wykonuje się także już po zdiagnozowaniu nowotworu innymi metodami, m. in. po to, by:

• wykluczyć bądź potwierdzić wieloogniskowość i obecność zmian w drugiej piersi, tudzież ocenić stadium zaawansowania choroby – oraz na tej podstawie ustalić rokowania i dobrać najlepszą formę terapii;
• znaleźć ognisko pierwotne, jeśli nie uwidoczniło się w mammografii ani w USG piersi, ale wykryto już przerzuty do węzłów chłonnych – to tzw. rak utajony, w którego przypadku rezonans pozwala niekiedy uniknąć mastektomii i zamiast niej zastosować leczenie oszczędzające pierś (p. niżej);
• zaplanować zabieg wycięcia guza i okolicznych tkanek tak, aby ocalić jak najwięcej piersi – guz musi wtedy zostać bardzo precyzyjnie zlokalizowany, co jest szczególnie trudne, jeśli np. pomiary dokonane na drodze ultrasonografii i w badaniu mammograficznym istotnie się różnią; pod kontrolą rezonansu można zaś wręcz założyć specjalny znacznik, który podczas operacji „wskaże drogę” do wymagającej usunięcia zmiany;
• monitorować skuteczność podjętego leczenia – chodzi tu nie tylko o ocenę efektów interwencji chirurgicznej, ale też choćby kontrolowanie postępów chemioterapii.

Mammografia MR coraz częściej jest ponadto podstawowym badaniem wykonywanym po zastosowaniu leczenia oszczędzającego – zwłaszcza u kobiet młodych, których biust zbudowany jest w większym stopniu z tkanki gruczołowej niż tłuszczowej. Rezonans magnetyczny służy wówczas przede wszystkim sprawdzeniu, czy nie doszło do wznowy miejscowej, najskuteczniej odróżniając ją od blizn pooperacyjnych.

MRI piersi może oczywiście, jak już wspomniano, stanowić narzędzie oceny piersi także po zabiegach z zakresu chirurgii plastycznej – a wcześniej pomóc się do nich lepiej przygotować. Innym „niekoniecznie onkologicznym” zastosowaniem tej procedury jest np. ocena efektywności leczenia hormonalnego, diagnostyka chorób piersi u kobiet z zaburzeniami hormonalnymi i tych stosujących techniki wspomaganego rozrodu. Przyjmowane zewnętrznie hormony mogą bowiem zmieniać strukturę piersi – i utrudniać niekiedy poprawne ich zdiagnozowanie pozostałymi metodami.

Przebieg rezonansu piersi

Na koniec warto wspomnieć, że mammografia MR mocno różni się od większości badań wykorzystujących technikę rezonansu magnetycznego do obrazowania innych części ciała. Samo urządzenie wygląda podobnie: jest to duża maszyna o kolistym kształcie i z okrągłym otworem, do którego automatycznie wsuwa się stół z leżącą na nim osobą badaną. W tym przypadku jednak pacjentka leży nie na wznak (jak zazwyczaj), ale na brzuchu, umieszczając głowę na podpórce, natomiast piersi – w odpowiednim miejscu specjalnej nakładki na rzeczony stół.

Brzmi skomplikowanie, ale wbrew pozorom jest to raczej wygodna pozycja. Musi taka być, bo przez całe badanie – trwające od 20 do 50 minut – trzeba pozostać w bezruchu. W przeciwnym razie uzyskane obrazy mogłyby ulec rozmazaniu. Sama procedura jest bezbolesna, aczkolwiek urządzenie do rezonansu wydaje głośne, dość nieprzyjemne dźwięki. Można je jednak wytłumić, wkładając do uszu zatyczki lub słuchawki. Te ostatnie służą czasem do komunikacji między pacjentką a radiologiem nadzorującym przebieg MRI z sąsiedniego pomieszczenia. Mogą też oni porozumiewać się przez interkom.

Drogą tą należy zgłosić wszelkie niepokojące objawy, które potrafią towarzyszyć podaniu kontrastu. Następuje ono dożylnie, przez wenflon założony na początku badania. Silne reakcje alergiczne na środki cieniujące używane w mammografii MR zdarzają się bardzo rzadko, ale mogą być dosyć groźne, dlatego warto pozostać przez kilkanaście minut do pół godziny po zakończeniu rezonansu na terenie danej placówki medycznej, tak aby jej personel mógł w razie czego podjąć natychmiastową interwencję. Potem bez przeszkód można podjąć codzienne czynności. Dodatkowe zalecenia dotyczą jedynie przyjmowania w kolejnych dniach zwiększonych ilości płynów w celu szybszego wypłukania kontrastu z organizmu. Matki karmiące piersią powinny zaś na 1-2 doby przerwać karmienie (ściągnięty w tym czasie pokarm należy wylać).

Wyniki badania są do odbioru z reguły po kilku dniach, składają się bowiem nie tylko z setek skanów, gotowych praktycznie od ręki, ale też ze specjalistycznego opisu, którego sporządzenie zajmuje trochę czasu. W najbliższych latach może się to jednak zmienić wskutek rozwijanych obecnie systemów wspomagania analizy danych DynaCAD, których zadaniem jest automatyczne przeszukanie uzyskanych podczas mammografii MR obrazów i wybór tych najważniejszych lub najbardziej „podejrzanych” oraz przekazanie ich lekarzowi do ostatecznej oceny.

Badanie w Twojej okolicy już jutro? To możliwe!
Porównaj ceny i opinie. Znajdź najlepszą dla siebie ofertę i zarezerwuj termin.
Pokaż: Rezonans Mammografia
Uzyskaj diagnozę i rozpocznij leczenie jak najszybciej!