dr Jolanta Mikołajczak

Nadmiar cukru w diecie, zwłaszcza u dzieci, jest zmorą naszych czasów. Cukry proste spotykamy na każdym kroku, zaczynając od niemowlęcych deserków w słoiczkach, batoników, serków smakowych, jogurtów owocowych, kończąc na wodach smakowych, sokach owocowych czy wysokosłodzonych napojach gazowanych. Dzieci chętnie po nie sięgają. Cukier uzależnia, wpływa na nadmierną masę ciała, próchnicę zębów, osłabia układ odpornościowy, wpływa na system nerwowy. Dlatego zanim zaczniemy karcić dziecko za jego niegrzeczne zachowanie, najpierw odstawmy mu słodycze. Warto wyznaczyć jeden dzień na zjedzenie słodkiej przekąski, a w pozostałe dni zwracać uwagę na ukryte źródła cukru w wysokoprzetworzonych produktach. Dajmy dziecku dobry przykład.
Dieta dziecka zależy od jego wieku, płci, aktywności fizycznej i stanu zdrowia. Zawsze jednak należy zachować dobre proporcje w spożyciu białek, węglowodanów i tłuszczów, głównych żywieniowych makroskładników. Należy pamiętać, że podstawowym i najlepszym źródłem energii dla rozwijającego się organizmu są produkty zbożowe, zwłaszcza pełnoziarniste (razowe pieczywo, naturalne płatki zbożowe, kasze, ryż brązowy, makaron pełnoziarnisty). Powinny stanowić nieodłączny element diety. Korzystne źródła białka to chude gatunki mięs, dobrej jakości wędliny, jaja, nabiał, ryby oraz rośliny strączkowe. Warto zadbać również o to, aby w każdym posiłku znalazła się porcja warzyw i owoców. To główne źródło witamin, składników mineralnych, błonnika pokarmowego i naturalnych przeciwutleniaczy. Atrakcyjną formą jest podawanie w oddzielnych miseczkach, warzyw do wyboru. W jednej – talarki marchewki, w kolejnych - kalarepa, paseczki papryki, różyczki brokuła czy kalafiora. Warzywa jedzone każdego dnia warunkują właściwy rozwój, są tarczą ochronną przed infekcjami, otyłością, nowotworami, nadciśnieniem tętniczym, chorobami serca.
Jakość i ilość podawanego tłuszczu ma również duże znaczenie z punktu widzenia fizjologii. Najważniejsze są kwasy wielonienasycone (NNKT). Znajdują się one w olejach roślinnych: sezamowym, słonecznikowym, sojowym, kukurydzianym, lnianym, ale także w rybach morskich i orzechach. Tłuszcze są nośnikiem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E i K.
Zachęcam Panią do stopniowego ograniczania ilości cukrów prostych w diecie syna i zwiększenie jego codziennej aktywności fizycznej. Zbilansowana dieta będzie z pewnością procentowała dobrą sylwetką i zdrowiem.

Jolanta Mikołajczak
Dietetyk BIOMEDOS Śrem

Dzień dobry, postaci celiakii jest wiele: klasyczna, atypowa, niema, utajona i potencjalna. Klasyczna objawowa uwidacznia się wzdętym brzuchem, luźnymi stolcami lub nawykowymi zaparciami, brakiem apetytu, zanikiem tkanki tłuszczowej i mięśniowej, mogą się pojawić zaburzenia emocjonalne. Celiakia niema lub utajona ujawnia się najczęściej u dorosłych. Osoby te niekiedy przez długi czas nie wykazują objawów, ale w wyniku np. silnego stresu, zabiegów chirurgicznych, ciąży i innych, celiakia może dać typowy obraz. W celiakii potencjalnej nie ma objawów klinicznych, badanie serologiczne na obecność przeciwciał daje wynik ujemny, badanie histologiczne nie wykazuje zmian w śluzówce jelita, jednak markery genetyczne HLA-DQ2 lub HLA-DQ8 wychodzą dodatnie.
Badania, które diagnozują tolerancję na gluten:
- przeciwciała endomyzjalne - EmA w klasie IgG i IgA
- przeciwciała przeciw transglutaminazie tkankowej - tTG w klasie IgG i IgA
- przeciwciała przeciwgliadynowe - AGA w klasie IgG i IgA
- przeciwciała przeciw deaminowej gliadynie AGA GAF 3x w klasie IgA i IgG.
Poniżej przedstawię również kryteria wyznaczone przez Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii Pediatrycznej, Hepatologii i Żywienia (2010r.) w diagnostyce celiakii:
- oznaczenie markerów genetycznych (allele HLA-DQ2, HLA-DQ8) - przy podejrzeniu celiakii
- biopsja jelita może zostać pominięta gdy spełnione sa 3 kryteria:
- wystepowanie klinicznych objawów celiakii
- wysokie stężenie tTG w klasie IgA > 10 x powyżej górnej granicy normy, potwierdzone wysokim stężeniem EmA
- test genetyczny: HLA-DQ2 i/lub HLA-DQ8 pozytywny.
Jeżeli nie stwierdzi się obecności tych antygenów, można wykluczyć chorobę trzewną. U około 90 % pacjentów chorych na celiakię ma obecny HLA-DQ2, a 6% DQ8. Jeżeli wykryty zostanie w badaniu którykolwiek haplotyp, to oznacza że jest on nosicielem genu, który predysponuje do rozwoju celiakii. Może się ona ujawnić np. w wyniku silnego stresu. Warto wówczas ograniczyć spożycie pokarmów glutenowych.
Przy testach alergicznych warto wykonać badania w klasie IgE (typu I, natychmiastowej), ale również IgG i IgA (alergia dająca objawy z opóźnieniem - od 8 do 96 h oraz nietolerancja pokarmowa). Niezdiagnozowanie tych alergii i niewykluczenie alergenów z diety może prowadzić do rozwoju chorób autoimmunologicznych np. cukrzycy insulinozależnej, choroby Hashimoto, chorób reumatoidalnych.
Pozdrawiam
Jolanta Mikołajczak - Dietetyk BIOMEDOS Śrem